Posts From redakcja

Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza

Tło epoki Romantyzm jest czasem, gdy po utracie niepodległości przez Polskę narastają tendencje narodowo-wyzwoleńcze. Po upadku względnie autonomicznego Księstwa Warszawskiego w 1815 roku powstaje Królestwo Kongresowe, całkowicie podporządkowane rządom carskiej biurokracji i wojska. W maju 1823 roku na Litwie rozpoczęły się prześladowania młodzieży z Towarzystwa Filomatów i Zgromadzenia Filaretów. Były to studenckie organizacje samokształceniowe i literackie, które gubernator Litwy Nowosilcow oskarżył o działalność wywrotową. Władze carskie rozpętały nagonkę i stworzyły sfingowany proces polityczny. Aresztowano m.in. Mickiewicza i jego przyjaciół:

Giaur George’a Byrona

Gatunek – powieść poetycka. Tytuł: Giaur – niewierny, tytułowy bohater – to innowierca w oczach Turków, a akcja rozgrywa się w okupowanej przez nich Grecji.   Co się dzieje? Jest to historia miłości Giaura i pięknej niewolnicy Turka Hassana – Leili. Zakochani zamierzają uciec, lecz basza Hassan dowiaduje się o romansie naj­pię­­­­kniejszej żony. Kara za zdradę jest w Turcji okrutna – Hassan topi Leilę w morzu. Zrozpaczony Giaur mści się i zabija Hassana (napada go w wąwozie), po czym

Realizm – charakterystyka epoki

Ramy czasowe Europa W Europie nową po romantyzmie epokę liczy się od roku 1850 i zwie się realizmem – ze względu na nurt dominujący w literaturze i sztuce. Pamiętajmy jednak, że np. Stendhal – ojciec powieści realistycznej – żył i tworzył w pierwszej połowie XIX wieku. Balzak – pisarz odpowiedzialny za ukształtowanie tego nurtu w prozie – zmarł w roku 1850. Flaubert – trzeci wielki realista – umiera w 1859 roku. Mocne podwaliny pod realizm zostały zatem złożone.

Lalka Bolesława Prusa

Lalka Bolesława Prusa to jedna z największych powieści polskiego pozytywizmu. Jej główny bohater – kupiec Stanisław Wokulski – to człowiek, którego osobowość kształtowała się w dobie romantyzmu, ale dorosłe życie upływało w czasach pozytywizmu. Epoki te były tak skrajnie różne, że trudno sobie wyobrazić, iż w jednym bohaterze mogą skupić się cechy zarówno romantyka, jak i pozytywisty. Ale tak właśnie jest w przypadku Stanisława Wokulskiego. Autor Bolesław Prus (1847-1912) – jeden z najwybitniejszych twórców polskiego pozytywizmu, dziennikarz

Chłopi Władysława Reymonta

Chłopi – wielka epopeja Reymonta, dzięki której pisarz został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla. Na pierwszym planie rozgrywają się dzieje rodziny Borynów i wsi polskiej – Lipiec.   Chłopi Władysława Reymonta Fabułę dzieła można uporządkować, ujmując ją w trzech warstwach: Dzieje społeczności wiejskiej – w tym głównych bohaterów Rzecz dzieje się we wsi Lipce, bez konkretnego określenia czasu historycznego, choć pewne ślady wskazują na okres 20 lat po powstaniu styczniowym. Głównym bohaterem powieści są chłopi

Modernizm – charakterystyka epoki

Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się wydanie Kwiatów zła Baudelaire’a w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wielki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Baudelaire zaprzeczył w nim obowiązującym normom artystycznym i moralnym. Ukazywał najtrudniejsze problemy egzystencji, jej absurd i brzydotę, pokazując ludzkie życie przez pryzmat katastrofy, do której, zdaniem autora, ludzkość nieustannie zmierza. A wszystko to uczynił, posługując się dodatkowo ekspresyjnymi sformułowaniami i obrazami, na które publiczność

Twórczość Leopolda Staffa

Pamiętaj! – Staffa zwykło się nazywać poetą trzech pokoleń, gdyż w czasie swojego 79-letniego życia ogarnął Młodą Polskę, dwudziestolecie międzywojenne i  współczesność (czasy powojenne). W tradycji polskiej poezji pozostał poetą klasykiem – jednym z najważniejszych XX wieku. I. Debiutował w epoce Młodej Polski (w 1901 r.) – i w tym okresie można w jego twórczości wyróżnić następujące prądy: Nietzscheanizm – tom Sny o potędze, aprobata filozofii Nietzschego, siły jednostki. Wyrazem

Folwark zwierzęcy George’a Orwella

Co się dzieje? Akcja Folwarku zwierzęcego rozgrywa się na fermie pana Jonesa, zwanej folwarkiem dworskim. Zaniedbane i wyzyskiwane zwierzęta wzniecają powstanie przeciw człowiekowi. Potem same muszą poradzić sobie z organizacją nowego porządku. Rozpoczyna się rywalizacja o władzę – kolejne przewroty, manipulacja ideami rewolucji, w końcu zwycięża państwo totalitarne – powrót starej niesprawiedliwości, komitywa z człowiekiem. Koleje akcji Najpierw sędziwy i najmądrzejszy ze wszystkich knur Major, czując nadchodzącą śmierć, zebrał zwierzęta, przemówił do całej folwarcznej rzeszy, ukazując

Medaliony Zofia Nałkowska

Epoka Współczesność Tragiczne doświadczenia II wojny światowej (holokaust) Autor Zofia Nałkowska (1884-1954) – pisarka, której debiut przypadł jeszcze na czasy Młodej Polski; autorka wielu zbiorów opowiadań i powieści, m.in. Granicy czy Romansu Teresy Hennert. Lata okupacji spędziła w Warszawie, później pracowała w Głównej Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce (efektem tej pracy są właśnie Medaliony). Dzieło Medaliony (1946) – zbiór opowiadań: Profesor Spanner, Dno, Kobieta cmentarna, Przy torze kolejowym, Dwojra Zielona, Wiza, Człowiek

Epoka oświecenia w Polsce

Oświecenie w Polsce W oświeceniu pierzchną ideały barokowe, rozmyślania o śmierci zastąpią programy poprawy życia, a Sarmatę – wolnomyśliciel i reformator. Oczywiście nie z dnia na dzień. W roku 1696 zmarł Jan III Sobieski, ostatni „czysto barokowy” król. Tron polski zajęli Sasi: August II i August III Mocny i rządy ich trwały od 1697 po 1763 rok, czyli sześćdziesiąt sześć lat. Możemy nazwać je „jesienią baroku” lub jak chcą inni – wczesnym oświeceniem. Choć wciąż jeszcze panuje

Charakterystyka oświecenia

Charakterystyka oświecenia Nazwa – oświecenie Ogólnie oświeceniem nazywamy osiągnięcia kultury i nauki wieku XVIII. Po raz pierwszy użyto tej nazwy w Niemczech. Sugerowano w ten sposób, iż po wieku ciemnoty i zacofania nowa myśl wnosi światło rozjaśniające noc baroku. Uwierzono bowiem w siłę nauki i wiedzy. Mówiono też o tej epoce: wiek rozumu lub wiek filozofów. Nazwa wywodzi się zatem od światła, inaczej niż poprzednia – od klejnotu (barok), a

Romantyzm w Polsce

Romantyzm w Polsce Sytuacja w Polsce u progu romantyzmu Kraj był pod zaborami. Polska jako samodzielne państwo nie istniała. Królestwo Polskie z carem Aleksandrem jako władcą było zaledwie namiastką ojczyzny, początkowy względny liberalizm ustępował stopniowo miejsca uciskowi. Świeże były jeszcze w pamięci nadzieje związane z Napoleonem i bolesne rozczarowanie po jego klęsce. Wyrosło młode pokolenie – pełne nienawiści do zaborcy i chęci do walki. Ideologia romantyzmu znalazła tu podatny grunt. Przecież podkreślała siłę wiary i uczucia, przypisywała wielkie możliwości

Sonety krymskie – Adam Mickiewicz

Sonety krymskie Mickiewicz Sonety krymskie – to swoisty poetycki pamiętnik z podróży, jaką Adam Mickiewicz odbył w 1825 roku. Osiemnaście utworów cyklu to wspaniałe opisy przyrody i zapis przeżyć poety – zachwyconego pięknem przyrody i tęskniącego za ojczyzną wygnańca. Sonety Krymskie należy traktować jako cykl – łączy je tematyka i osoba bohatera lirycznego. Jest nim romantyk, obserwator świata, nie zawsze wypowiada się jako podmiot liryczny, to samotny Pielgrzym, podróżnik, wędrowiec

Miłość – motyw

Miłość jako motyw w utworach literackich to temat rzeka. Pojawia się w kulturze wysokiej – to znaczy u Szekspira, Woltera, Mickiewicza, w dziełach uznanych, o wysokich walorach literackich, takich, których autorów można nazwać artystami. W literaturze niskiej – w sentymentalnych romansidłach wywołujących łzy mało wybrednych czytelników, w seryjnych książkach z serduszkami, kopiujących Trędowatą Mniszkówny itp. też występuje.   W jakich ujęciach może występować pojęcie – miłość? Z obserwacji tematów wynika, że wymagane są: Prezentacje – czyli przywołaj, przedstaw słynne,

PSYCHOLOG Poszukiwanie swoich predyspozycji

Dorosłe życie, w które powoli wkraczasz, niesie za sobą wiele problemów, którym będziesz musiał stawić czoło. I to, jak będziesz sobie z nimi radzić, zależy w dużym stopniu od Ciebie. Pamiętaj, że świat nie jest ci nic winien. To, co osiągniesz w swoim życiu, będzie wynikiem kolejno podejmowanych przez ciebie decyzji. Jedną z najważniejszych jest wybór zawodu.   Dlaczego? Jasne – po szczęśliwym zakończeniu edukacji twój czas będzie podzielony na

Kandyd – Wolter

Geneza utworu Kandyd (pełny tytuł Kandyd, czyli optymizm) to najsławniejsza powiastka filozoficzna Woltera. Została wydana w 1759 r. – w początkach zamieszkiwania przez autora zamku w Ferney, gdzie spędził ostatnich 20 lat życia. Tytułowy bohater podczas długiej podróży (której celem jest odnalezienie i poślubienie utraconej Kunegundy) przeżywa najrozmaitsze przygody – fantastyczne i tzw. życiowe. Towarzyszą mu dwaj filozofowie antagoniści – Pangloss (który uważa, że nie ma skutku bez przyczyny i że wszystko zawsze dzieje się jak

Mit

Mit jest strukturą fabularno-znaczeniową. Wychodzi od tego, co nieznane, obce i próbuje to wyjaśnić; sięga w sferę rzeczy przekraczających rozum i doświadczenie człowieka. Podstawowe cechy mitu to: Sakralny charakter. Symboliczność – mit komunikuje określone znaczenia, posługując się symbolem. Narracyjność – mit jest opowiadaniem, ale narracja ma specyficzny charakter – brak narratora personalnego. Fabularność – mit opowiada pewną historię, np. o początkach świata, narodzinach Ateny, rywalizacji Apollina z Marsjaszem. Czasowość –

Konrad Wallenrod – Adam Mickiewicz

„Słowo stało się ciałem a Wallenrod Belwederem” – te słowa wypowiedziane przez nieznanego już dzisiaj autora w dniu wybuchu powstania listopadowego najlepiej dokumentują związek Mickiewiczowskiej poezji z dziejącą się wówczas historią. Dla młodych konspiratorów z warszawskiej Szkoły Podchorążych, którzy w noc listopadową ruszyli szturmem na Belweder, poezja romantyczna znaczyła bardzo wiele, a Konrad Wallenrod był tekstem niemalże instruktażowym, utwierdzającym w przekonaniu o słuszności działań spiskowych. Jesteśmy w romantyzmie… A to

Opowiadania – Tadeusz Borowski

Biografia i twórczość Borowskiego Dziś, po latach, osobowość Tadeusza Borowskiego wydaje się tragiczna – wypaczona przez wojnę i, później, przez piętno socrealizmu. Biografia pisarza i poety ma trzy oblicza. Należał do pokolenia Kolumbów (ur. w r. 1922), młodości, spędzonej w Żytomierzu na Ukrainie, wyniósł pierwsze pełne cierpień doświadczenia: ojciec jego był w 1926 r. zesłany do Karelii, matka w 1930 r. nad Jenisej. Całej rodzinie udało się powrócić do Polski,

Tango – Sławomir Mrożek

Epoka Współczesność Epoka triumfu groteski w sztuce; groteska – próbuje oddać problemy współczesnego świata. Istotne kwestie: funkcjonowanie systemów totalitarnych, kryzys wartości mający u swoich podstaw m.in. II wojnę światową (niemożność porozumienia się ludzi, brak idei), kryzys relacji międzyludzkich (rozpad tradycyjnej rodziny, poczucie samotności w tłumie). Gatunek Dramat. Tango jest sztuką zbudowaną według klasycznych zasad – zachowuje np. ciągłość fabularną (akt I rozgrywa się późnym rankiem, II – w nocy, zaś III przed południem następnego dnia).