During your matura exam you are likely to deal with texts connected with crime, offence and punishment. You can be required to:
- answer questions concerning a written text or recording dealing with the topic of crime;
- fill in the gaps in a test assessing your lexical and grammatical knowledge;
- relate a story concerning crime.
Vocabulary connected with crime
Crimes and Offences
- crime – zbrodnia; przestępstwo
- capital crime – przestępstwo zagrożone karą śmierci
- non-capital crime – przestępstwo niezagrożone karą śmierci
- crime rate – wskaźnik przestępczości
- crime wave – fala przestępczości
- organized crime – przestępczość zorganizowana
- petty crime – występek
- political crime – przestępstwo polityczne, przestępstwo z pobudek politycznych
- white collar crime – przestępstwo urzędnicze
- to commit a crime – popelnić zbrodnię/ przestępstwo
- to convict someone of a crime – uznawać kogoś winnym popełnienia przestępstwa
- reconstruction of a crime – rekonstrukcja zbrodni
- offence – przestępstwo, przewinienie, wykroczenie
- arrestable offence – przestępstwo zagrożone aresztem
- capital offence – przestępstwo zagrożone karą śmierci
- criminal offence – przestępstwo karne
- non-capital offence – przestępstwo niezagrożone karą śmierci
- notifiable offence – przestępstwo podlegające zgłoszeniu
- offence against proparty – przestępstwo przeciwko mieniu
- offence against public order – przestępstwo przeciwko porządkowi publicznemu
- offence against the person – przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu
- offence against the state – przestępstwo przeciwko państwu
- public order offence – przestępstwo przeciwko porządkowi publicznemu
- summary offence – występek
- traffic offence – przewinienie drogowe
- indictable offence – przestępstwo podlegające oskarżeniu publicznemu
- non-arrestable offence – przestępstwo niezagrożone aresztem bez nakazu
Uwaga!
Czasowniki to rob i to steal są często mylone.
- Czasownik steal znaczy kraść, ukraść, np.:
She stole my money. (Ukradła moje pieniądze). - Rob natomiast znaczy rabować, obrabować, np.:
They robbed a bank. (Obrabowali bank.)
They robbed the poor old lady of all her money. (Obrabowali tę biedną starszą panią ze wszystkich pieniędzy.)
Other offences
- drink (drunken) driving – jazda po spożyciu alkoholu
- parking ticket – mandat
- defamation – zniesławienie
- slander – zniesławienie (ustne); obmowa, pomówienie
- libel – zniesławienie (pisemne), paszkwil
- trespasser – osoba wchodząca na czyjś teren bez zgody właściciela
- breaking and entering – kradzież z włamaniem
- assault (on/ upon) – atak (na)
- assault and battery – naruszenie nietykalności osobistej
- drug dealer – diler narkotyków
- pusher – diler narkotyków
- juvenile delinquent – młodociany przestępca
Justice (wymiar sprawiedliwości)
- to bring somebody to justice – oddać kogoś w ręce wymiaru sprawiedliwości
- police – policja
- prosecutor – prokurator (BrE)
- attorney – prokurator (AmE)
- to arrest – aresztować
- to apprehend – aresztować
- apprehended – aresztowany
- custody – areszt, zatrzymanie do rozprawy
- to take somebody into custody – osadzić kogoś w areszcie
Uwaga!
Słowo police oznacza policję i zawsze występuje w liczbie mnogiej, np.:
- The police were investigating a tremendous cause.
Policja prowadziła śledztwo w ważnej sprawie kryminalnej. - The police are adopting a new public relations policy.
At Court (w sądzie)
- trial – proces
- charge – oskarżenie; oskarżać
- confess oneself guilty – przyznawać się do winy
- confess – przyznawać się do
- convict – skazaniec, więzień
- deny – zaprzeczać, wypierać się
- enquiry – dochodzenie, śledztwo
- plea bargaining – ugoda sądowa
- plea – zarzut wysuwany w obronie
- plead – bronić się w sądzie
- plead guilty – przyznać się do winy
- perjury – składanie fałszywych zeznań, krzywoprzysięstwo
- suspect – podejrzany
- to bring a charge of sth against sb – wnosić oskarżenie o coś przeciw komuś
People at court
- accused – oskarżony
- defendant – oskarżony, pozwany
- witness – świadek
- judge – sędzia
- jury – ława przysięgłych
- barrister – adwokat
Uwaga! Czasowniki takie jak convict, accuse, itd. mogą łączyć się z przyimkami. Użycie przyimka nie jest konieczne w przypadku prostego zdania, np.:
- Finally, he was accused. (Wreszcie został oskarżony.)
Jeśli jednak zdanie wymaga rozwinięcia, dodania informacji o tym, o co ktoś został oskarżony, przyimek jest już niezbędny. Z czasownikiem accuse łączy się przyimek of:
- Finally, he was accused of breaking and entering. (Wreszcie został oskarżony o kradzież z włamaniem.)
The sentence (wyrok)
- evidence – dowód, dowody
- sentence – wyrok
- acquittal (a statement that an accused is not guilty) – uniewinnienie
The judge announced the decision about his acquittal.
Sędzia ogłosił decyzję o jego uniewinnieniu. - acquitted – uniewinniony
- prison – więzienie
- jail – więzienie (AmE, pot.)
- cell – cela więzienna
- eviction – eksmisja
- internment (confining a person in jail without official statement or accusation) – internowanie
He never really was himself again after the internment.
Tak naprawdę nigdy już nie był sobą po internowaniu. - penal servitude – uwięzienie połączone z ciężkimi robotami
- solitary confinement – cela jednoosobowa; osadzenie w celi jednoosobowej
- probation (the period of time when a criminal is not sent to jail but obliged to behave properly) – okres próbny, kuratela sądowa
He was put on probation and has been behaving carefully so far.
Został poddany kurateli sądowej i jak dotąd zachowuje się ostrożnie. - life sentence – dożywocie
- corporal punishment – kara cielesna
- suspended sentence – wyrok w zawieszeniu
- fine – mandat, grzywn
Uwaga!
Prison i jail należą do grupy rzeczowników, których w większości sytuacji nie poprzedzamy przedimkiem. Do tej kategorii należą również nazwy miejsc takie jak school, hospital, college. Jeśli mówimy, że ktoś idzie do szkoły (uczyć się, na lekcje), do szpitala ( w związku ze złym stanem zdrowia, na kurację, operację, itp.) lub do więzienia ( w celu odbycia kary), rzeczowników tych nie poprzedzamy przedimkiem:
- She was sent to prison.
Została posłana do więzienia. - He went to school after a long absence.
Poszedł do szkoły po długiej nieobecności.
Jeśli jednak miejsca te występują w innym kontekście, np. wybieramy się do szpitala z wizytą lub do więzienia na widzenie, rzeczowniki te poprzedzamy przedimkiem:
- Let’s meet at the hospital and visit Mary there.
Spotkajmy się w szpitalu i odwiedźmy tam Mary. - The group decided to organize a concert in the prison.
Grupa postanowiła zorganizować koncert w więzieniu.
Uwaga!
Podczas egzaminu maturalnego możesz spotkać się z zadaniem polegającym na uzupełnianiu luk w zdaniach z takimi „podchwytliwymi” czasownikami.
Poniższa lista pomoże Ci zapamiętać, z jakimi przyimkami łączą się następujące czasowniki:
- to be accused of… – być oskarżonym o…;
- to convict sb of sth – uznać kogoś winnym czegoś;
- to confess sth/ to sth… – przyznać się do…;
He confessed shoplifting.
He confessed to shoplifting. - to charge somebody with something – oskarżać kogoś o coś;
- to be found guilty of… – zostać uznanym winnym za…;
- to be sentenced to… – zostać skazanym na…;
- to be booked for something – być notowanym za coś;
- to be suspected of… – być podejrzanym o…
Idioms connected with crime:
- a fence – paser
- to do a bunk – zniknąć, ukrywać się
- to get off scot-free – uniknąć kary
The burglar got off scot-free.
Włamywacz uniknął kary. (Włamywaczowi uszło na sucho.) - joy-riding – stealing a car and driving it for fun; kradzież samochodu i jeżdżenie nim dla przyjemności
Those guys are keen on joy-riding.
Ci chłopcy lubią jeździć kradzionymi samochodami dla zabawy. - to catch someone red-handed – złapać kogoś na gorącym uczynku
- to ccok the books – fałszować rachunki firmy
