Cnota (greckie: arete) Pojęcie kluczowe dla filozofii Sokratesa i etyki Platona. To pewna trwała dyspozycja człowieka, wskazująca mu, jak czynić dobrze. Cnotę można w sobie wypracować – ucząc się, stając się mądrym. Dla Sokratesa bowiem człowiek naprawdę mądry jest zawsze dobry.
Carmen – (łac. pieśń, wiersz) to nazwa obejmująca w starożytnej poezji łacińskiej pieśni i wiersze liryczne. Dodatkowo, określenie to zostało użyte przez Horacego jako tytuł zbioru liryków (Carmina). Stąd stosowanie tej nazwy przez poetów nowożytnych (np. Pieśni w tytule liryków Jana Kochanowskiego). Nazwa ta jest czasem stosowana szerzej, jako określenie poezji, a nawet wszelkiej twórczości słownej rozumianej jako rezultat boskiego natchnienia.
Człowiek zlagrowany – człowiek przystosowany do życia w warunkach obozowych, dostosowujący swoją moralność do warunków panujących w lagrze, myślący kategoriami obozowymi. Rzecz jasna, jest to zupełnie inna moralność niż ta, którą praktykował za drutami. Taki człowiek za wszelką cenę stara się znieczulić i nie myśleć o przeszłości ani przyszłości. Żyć dniem dzisiejszym. Celem jest przeżycie – o ile to możliwe, w miarę dobrych, jak na obóz warunkach: mieć lepsze jedzenie (a przynajmniej więcej), gdy się da, markować
CARPE DIEM – dosłownie oznacza „chwytaj dzień” i funkcjonuje jako hasło odzwierciedlające sposób myślenia epikurejczyków (epikureizm). Carpe diem to nakaz: ciesz się dniem dzisiejszym, chwytaj aktualną chwilę, nie myśl o przyszłości. Rozpowszechnił te słowa Horacy w swoich Pieśniach (1,11,8), a nawiązywali do nich także późniejsi poeci np. Jan Kochanowski.
CHANSONS DE GESTE – są to „pieśni o czynach”. Bardzo modny w średniowieczu gatunek poezji narracyjnej opiewającej bohaterskie dokonania władców, rycerzy i przygody legendarnych bohaterów. . Ukształtował się już przed XI w. we Francji – utwory wykonywali tzw. truwerzy (wędrowni bardowie). Jego arcydziełem jest Pieśń o Rolandzie. Poematy owe barwnie opisują czyny rycerzy . Często układają się w całe cykle: bretoński cykl O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu, hiszpańska Pieśń o Cydzie, niemiecka Pieśń
CHŁOPOMANIA – patrz → ludomania
CHOROBA WIEKU – termin związany jest z epoką romantyzmu, mianem tym określano stan psychologiczny i odczucia młodych ludzi początków XIX wieku. Choroba wieku charakteryzowała się poczuciem smutku i melancholii, wyobcowania w świecie i niechęci do ludzi, odczuwaniem tzw. „bólu świata” (→ weltschmerz), a także gwałtownej rozpaczy i chęci samounicestwienia. Bohaterem uosabiającym owe odczucia, niejako reprezentantem ówczesnej młodzieży stał się Werter z Cierpień młodego Wertera J.W. Goethego (→ werteryzm).
CYGANERIA ARTYSTYCZNA – grupa młodych artystów, twórców związanych nie tyle jednakowym programem, co podobnym stylem bycia, światopoglądem, zapatrywaniami i buntem przeciwko konwenansom ustalonym przez społeczeństwo, które zresztą młodzi twórcy bulwersowali swoim zachowaniem. Pierwszą taką grupą w Polsce była Cyganeria Warszawska – działająca w Warszawie w latach czterdziestych XIX wieku. Później zjawisko cyganerii artystycznej nasila się w epoce Młodej Polski, za ulubione miejsce działalności uznając Kraków.
CZASY POGARDY – tak określa się lata II wojny światowej, czyli czas wojny i okupacji w Polsce. Nazwa ta znajduje swoje uzasadnienie w wydarzeniach tego okresu, w zbrodniach okupanta, historii, która niosła poniżenie człowieka, zdeptanie godności ludzkiej, okrucieństwo, śmierć – pogardę dla wszelkich humanitarnych wartości.
CZYSTA FORMA – kontrowersyjna teoria wymyślona przez Stanisława Ignacego Witkiewicza, dotycząca sztuki, a zwłaszcza literatury, w tym dramatu. Witkacy przypisał sztuce ogromną rolę, lecz nie sztuce zwykłej, lecz właśnie sztuce, która jest czystą formą – wolną od życiowego balastu, od odtwarzania życia, jest sztuką ważną sama w sobie, istotną dzięki swojej formie. W dramacie doprowadziło to do likwidacji akcji dramatycznej, do odcięcia przedstawianych wydarzeń od życia. Potrzebę czystej formy uzasadniał