Motyw to temat w sensie przekrojowym, uniwersalny i ponadczasowy. Pojawia się w wielu tekstach, różnych epok i dziedzin sztuki. Ewoluuje wraz z historią kultury, w miarę upływu czasu pojawiają się różne możliwości, scenerie i metody jego realizacji – zawsze jednak “sedno rzeczy” będzie dotyczyć tego samego. W kulturze europejskiej każdy motyw kulturowy można zakorzenić w dziełach biblijnych i/lub grecko-rzymskich Można mówić więc o motywie nieszczęśliwej miłości, albo motywie równości wobec śmierci, o motywie państwa lub motywie władzy.

Istnieje jednak jeszcze wąskie znaczenie pojęcia motywu, które stosujemy do pojedynczego dzieła literackiego. Motyw to wówczas powtarzalne wydarzenie lub sytuacja powracające kilkakrotnie w akcji utworu.

Zapamiętaj definicję

Motyw – to najmniejsza cząstka znaczeniowa, którą można wyodrębnić w utworze. Może to być zdarzenie, sytuacja (np. motyw zdrady małżeńskiej, dzieciństwa, przysięgi, wybaczenia), przedmiot (np. motyw listu, telegramu) czy postać (np. motyw skąpca, rycerza, starej kobiety, buntownika). Pewne motywy są charakterystyczne dla danych epok, np. motyw danse macabre był bardzo popularny w średniowieczu.