Średniowiecze (Historia)

Geneza feudalizmu europejskiego

Wskazuje się na kolonat jako źródło późniejszych stosunków feudalnych. Warunki rozwoju właściwego feudalizmu powstały wraz z rozpadem cesarstwa rzymskiego i powstaniem niestabilnych państw barbarzyńskich. Nastąpił zanik pieniądza jako środka płatniczego, obieg pieniądza został ograniczony do najbardziej rozwiniętych części dawnego imperium: Italii i Cesarstwa Bizantyńskiego. W tej sytuacji wzrosła ranga ziemi, jako jedynej pewnej formy posiadania. Nie licząc krótkiego okresu stabilizacji i zahamowania procesów decentralizacyjnych za panowania Pepina Małego i Karola

Historia średniowiecza – sprawdzian

Potęga Piastów musiała zdobyć szeroki rozgłos, skoro żona księcia odległej Lotaryngii uznała za stosowne nawiązać z Mieszkiem korespondencję. List dedykacyjny księżnej, dołączony do ofiarowanej królowi polskiemu księgi obrzędów zwanej Kodeksem Matyldy, zdradza dobrą znajomość biografii polskiego władcy i kreśli jego postać jako wzór idealnego monarchy: walecznego rycerza, ale przede wszystkim uczonego fundatora świątyń: „Któż bowiem spośród Twoich poprzedników tyle wzniósł kościołów? Któż dla chwały Bożej tyle połączył języków? Gdy we własnym i w

Przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce w dobie rozbicia dzielnicowego

Postęp w gospodarce rolnej Od XII w. miał na ziemiach polskich miejsce postęp w dziedzinie rolnictwa. Wprowadzono trójpolówkę, lepsze narzędzia, zwiększono wydajność ziemi. Starano się rozszerzać uprawy przez zagospodarowanie pustek. Osiągano to na drodze osadnictwa, zarówno na prawie polskim jak i niemieckim. Immunitet Dobra kościelne i możnowładcze otrzymywały w okresie rozdrobnienia feudalnego immunitet – czyli przywilej, w którym monarcha zrzekał się wszystkich lub niektórych ciężarów swego prawa (immunitet ekonomiczny), lub

W jaki sposób doszło do powstania feudalizmu?

Zapamiętaj o średniowieczu! Średniowieczem nazywany jest bardzo długi okres w dziejach Europy. To ponad 1000 lat. Od upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie (476 r.) do końca XV w. (często za datę kończącą tę epokę podaje się odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 r.). Czym charakteryzowała się epoka średniowiecza? Głęboką wiarą w Boga. To Jego chcieli poznać wielcy filozofowie tacy jak św. Tomasz z Akwinu. Powszechnie wierzono w cuda, pielgrzymowano nawet do bardzo odległych, sławnych sanktuariów. Starano sobie

Polska w czasie rozbicia dzielnicowego

Statut Bolesława Krzywoustego Bolesław Krzywousty w swym testamencie (1138 r.) podzielił Polskę pomiędzy synów na pięć dzielnic. najstarszy syn – Władysław, otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy – Mazowsze, Mieszko Stary – Wielkopolskę, Henryk – ziemię sandomierską. Piąta dzielnica (ziemia krakowska, sieradzka i łęczycka) była dzielnicą senioralną. Władza w niej nie była dziedziczna, lecz przechodziła każdorazowo na najstarszego w rodzinie Piastów (stąd senior). Senior był zwierzchnim księciem (princeps), reprezentującym ideę jedności państwa.

Przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce w dobie rozbicia dzielnicowego

Postęp w gospodarce rolnej Od XII w. miał na ziemiach polskich miejsce postęp w dziedzinie rolnictwa. Wprowadzono trójpolówkę, lepsze narzędzia, zwiększono wydajność ziemi. Starano się rozszerzać uprawy przez zagospodarowanie pustek. Osiągano to na drodze osadnictwa, zarówno na prawie polskim jak i niemieckim. Osadnictwo na prawie polskim Osadnicy, zwani gośćmi (hospites) otrzymywali od pana ziemi pożyczkę w inwentarzu i nasionach oraz zwolnienie na pewien czas od świadczeń, z wyjątkiem danin dla

Organizacja państwa wczesnopiastowskiego

Organizacja państwa Władzę sprawowali dziedziczni władcy (książęta bądź królowie) przy pomocy urzędników centralnych (palatyn, kanclerz, skarbnik) i lokalnych (namiestnicy, kasztelanowie, dowódcy drużyn). Władca oraz urzędnicy sprawowali sądy nad ogółem ludności, przy czym monarcha był rzecznikiem prawa i najwyższym sędzią. Prawo w przeważającej mierze opierało się na zwyczajach. Podstawą utrzymania państwa były: daniny i posługi ludności, wpływy z ceł i regalia. Podstawę siły zbrojnej stanowiła drużyna książęca, w mniejszym stopniu osadzane

Kryzys państwa piastowskiego

Jakie były skutki wewnętrzne ekspansji Bolesława Chrobrego? W wyniku wojen Chrobrego znacznie wzrosło terytorium państwa piastowskiego. Nie nadążała za nim rozbudowa aparatu administracyjnego. Zdobyte ziemie ciążyły do innych ośrodków państwowych (Morawy), lub pragnęły samodzielności (Pomorze). Żywe wciąż jeszcze były tradycje plemienne (Mazowsze). Chrześcijaństwo konsolidujące państwo nie zakorzeniło się jeszcze głęboko. Długotrwałe wojny nadwyrężyły gospodarczo kraj. Panowanie Mieszka II (1025-1034) Swym następcą Bolesław Chrobry mianował Mieszka II, pomijając najstarszego syna Bezpryma.

Monarchia Bolesława Chrobrego

Bolesław I Chrobry (992-1025) był jedynym synem Mieszka I i Dobrawy. Po śmierci ojca wygnał z kraju macochę Odę z przyrodnim rodzeństwem (byli oni pretendentami do tronu) i przywrócił jedność kraju. Po śmierci ojca wygnał z kraju macochę Odę z przyrodnim rodzeństwem (byli oni pretendentami do tronu) i przywrócił jedność kraju. W 997 r. zorganizował pokojową misję chrystianizacyjną do Prusów (pogańskiego ludu bałtyjskiego mieszkającego na terenach obecnej Polski pn.-wsch.). Misją

Panowanie Władysława Łokietka

Po wygaśnięciu dynastii Przemyślidów Władysław Łokietek (1306-1333) opanował Małopolskę i Pomorze Gdańskie. W Wielkopolsce na tron książęcy wstąpił Henryk głogowski. Piastowie śląscy i mazowieccy nie uznawali nad sobą niczyjej władzy zwierzchniej. W Małopolsce przeciw Łokietkowi wystąpił biskup krakowski Jan Muskata. Polsce znów groziło rozpadnięcie na wiele części. Zajęcie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków Wykorzystując zaangażowanie Władysława Łokietka w tłumieniu buntu Jana Muskaty, Brandenburczycy zaatakowali Pomorze Gdańskie (w 1303 r. zajęli Santok

Polska w okresie walki cesarstwa z papiestwem

Panowanie Bolesława II Śmiałego (1058-1079) Następcą Kazimierza Odnowiciela został jego syn Bolesław II Śmiały. Dążył on do wzrostu międzynarodowego znaczenia Polski. Ingerował w sprawy wewnętrzne Rusi, Czech i Węgier (1069 i 1073). Sukcesy Bolesława w Czechach i na Węgrzech łączyły się z wypierania z nich wpływów niemieckich i osadzaniem na ich tronach władców zaprzyjaźnionych z Polską. Jako sojusznik wrogiego cesarzowi papieża Grzegorza VII, Bolesław II Śmiały znalazł się w obozie

Przeobrażenia gospodarczo-społeczne w Europie zachodniej w XI-XII wieku

Intensyfikacja gospodarki rolnej W XI i XII w nastąpił w Europie zachodniej postęp w technice uprawy roli. Miało to miejsce dzięki zastosowaniu na większą skalę żelaza w narzędziach rolniczych, nowej metodzie uprawy roli (trójpolówka) i kolonizacji pustek. Oby zachęcić chłopów do zakładania nowych wsi na obszarach nie nadających się dotąd do uprawy, feudałowie zwalniali osadników od robocizn i nadzwyczajnych danin i ograniczali ich obowiązki do ściśle określonego, niewielkiego czynszu, płaconego

Walka o inwestyturę

Ruch reformatorski w Kościele zachodnim Upadek autorytetu papiestwa, zeświecczenie biskupów i opatów i niemoralne życie duchowieństwa mające miejsce w X w. wywołały reakcję w postaci ruchu odnowy Kościoła. Jego ośrodkami stały się niektóre klasztory, a zwłaszcza klasztor w Cluny (we francuskiej Burgundii). Panowały tam surowe obyczaje i dbano o podnoszenie poziomu moralnego i umysłowego mnichów. Klasztor wyjęto spod zwierzchnictwa biskupów i poddano go bezpośrednio papieżowi. Uzyskał też pozwolenie na wprowadzanie

Monarchia stanowa we Francji

Walka Kapetyngów z Plantagenetami Z chwilą podboju Anglii przez księcia Normandii – Wilhelma Zdobywcę, stworzyła się we Francji skomplikowana sytuacja. Książę Normandii, będąc lennikiem króla Francji, był mu jednocześnie równy jako król Anglii. Sytuacja stała się dla Kapetyngów (dynastii francuskiej) jeszcze bardziej niebezpieczna, gdy drogą małżeństwa tron angielski wraz z Normandią dostał się feudałom francuskim Plantagenetom, władającym m.in. księstwami Akwitanii i Gaskonii, czyli prawie całą zachodnią Francją, od Kanału La

Południowi i wschodni sąsiedzi Polski w XII-XIV w.

Czechy Władcy czescy z dynastii Przemyślidów już od X w. byli lennikami niemieckimi, a Czechy uważane były za kraj Rzeszy Niemieckiej. W 1198 r. otrzymali oni tytuł królewski. W XIII w. królowie czescy, uznając zwierzchność ce­sarską, stali się praktycznie niezależnymi wład­cami, uzyskali również prawo księcia-elektora (biorącego udział w wyborze cesarza). Wiek XII to również czas rozkwitu gospodarczego i wzro­stu potęgi politycznej Czech (stały się najpotęż­niejszym krajem Rzeszy). Przemysł Ottokar II

Najazdy mongolskie

Państwo Czingis-Chana Mongołowie byli ludem koczowniczo-paster­skim żyjącym na obszarze dzisiejszej Mongo­lii, Mandżurii i południowej Syberii. Mongolskie plemiona łączyły się w większe związki plemienne, na czele których stali chanowie. Jeden z nich Temudżyn – Czyngis-Chan (1206-1227) zjednoczył wszystkie plemio­na mongolskie i jako wielki chan podbił wszy­stkie ludy zamieszkujące pd. Syberię, Cho­rezm, północne Chiny. W 1223 r. jego wojska, pod wodzą Batu-chana dotarły nad Morze Azowskie gdzie pobiły nad Kałką książąt ruskich.

Niemcy w XII-XIV w.

Monarchia Hohenstaufów Z chwilą wstąpienia na tron niemiecki Kon­rada III w 1137 r., rozpoczęło się dwustuletnie panowanie w tym kraju dynastii Hohenstaufów (1137-1254). Okres ten charakteryzowała rywalizacja na obszarze Niemiec między Hohenstaufami a Welfami (książętami Saksonii i Bawarii). W rywalizacji cesarstwa z papiestwem, Welfowie często popierali papiestwo. W latach 1178-80 doszło nawet do wojny domowej między cesa­rzem a Henrykiem Lwem, najwybitniejszym przedstawicielem rodu Welfów. Panowanie Hohenstaufów to również czas tzw.

Monarchia Karola Wielkiego

Frankowie byli ludem germańskim, zamieszkującym pierwotnie ziemie na prawym brzegu Renu. Zjednoczeni w V w. przez Chlodwiga (w 496 r. przyjął on chrzest), opanowali całą Galię. Frankowie nie czynili różnic prawnych między ludnością germańską a gallo-rzymską. Stopniowo zaczęły zanikać różnice między nimi. Nastąpiła integracja – wytworzenie się z różnych elementów etniczno–kulturowych jednego społeczeństwa. Od VII w. nastąpiło osłabienie władzy frankijskich królów z dynastii Merowingów. Faktyczne rządy sprawowali majordomowe – urzędnicy

Dzieje walki o hegemonię w Europie średniowiecznej (spór papiestwa z cesarstwem)

Geneza konfliktu Kościół w IX i X w. przechodził głęboki kryzys. Godność papieża piastowali ludzie o bardzo niskim poziomie moralnym, a tron papieski często był przedmiotem intryg rzymskich rodów. Wyprawy królów niemieckich do Italii podniosły prestiż papiestwa, ale zarazem utrwalały zależność zwierzchników Kościoła od cesarzy, którzy za wsparcie żądali podporządkowania się ich woli. Narastały jednak tendencje reformatorskie w łonie samego Kościoła – narodziły się w burgundzkim klasztorze Cluny i stopniowo rozprzestrzeniały się na inne ośrodki i kraje (początek

Jak funkcjonowało osadnictwo na prawie polskim i niemieckim?

Osadnictwem nazywamy proces polegający na zakładaniu wsi bądź miast. Związany on był z chęcią osiedlania się ludzi w jednym miejscu i uprawą ziemi. W końcu XII i w XIII w., w związku z postępem technik rolnych, nastąpił wzrost opłacalności gospodarki rolnej. Roz­pow­szech­nienie osadnictwa leżało w interesie możnych, klasztorów i rycerstwa. Tworzyli oni, chcąc zwiększyć swoje dochody, warunki zachęcające ludzi (wolnych i zbiegów) do osiedlania się na jeszcze niezagospodarowanych terenach. W ten sposób wykształciły się dwie główne formy osadnictwa: na prawie polskim, na prawie