HISTORIA
Źródła historyczne: definicje, podziały, rodzaje, interpretacja Wiedzę o przeszłości czerpiemy ze Źródeł historycznych, stanowiących – najogólniej mówiąc – spuściznę dziejowego procesu. Odtworzenie jego przebiegu zależne jest od tego, jak potrafimy odczytać i zinterpretować źródło, będące zarówno odbiciem zachodzących niegdyś procesów, jak i wytworem swoich czasów. W przeszłości oraz również współcześnie, w różny sposób usiłowano definiować źródła. Wśród ich mnóstwa zapoznajemy się z najnowszymi, rodzimymi ujęciami, zaproponowanymi przez profesorów Gerarda Labudę
Wiek XV i XVI to najwspanialsze lata Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To nie tylko efekt sprzyjającej sytuacji polityczno-ekonomicznej w Europie, ale i zasługa ówczesnych władców zasiadających na polskim tronie. Jak wyglądała struktura władzy? W XVI w. na czele państwa stał król, który był jednocześnie wielkim księciem litewskim. Władzę ustawodawczą sprawował sejm, składający się z izb: senatu i izby poselskiej. W czasie podejmowania uchwał obowiązywała jednomyślność, ale w praktyce o ich przyjęciu decydowała zgoda większości. Sejm kontrolował także finanse państwa.
Napoleon Bonaparte, który wsławił się jako dowódca wyprawy włoskiej (1796-1797) i do Egiptu (1798), dokonał 18 brumaire’a (9 listopada) 1799 r. zamachu stanu, likwidując Dyrektoriat. Na jego miejsce powołano 3 konsulów z Bonaparte na czele. Nowa konstytucja dawała władzę wykonawczą oraz możliwość wysuwania projektów ustaw (przyjmowanych lub odrzucanych przez Ciało Prawodawcze) pierwszemu konsulowi (Napoleonowi Bonaparte). Ten okres w historii Francji (1799-1804) nazywamy Konsulatem. Dokonano w tym czasie reformy administracji i
Powstanie Bohdana Chmielnickiego Na naddnieprzańskich obszarach Ukrainy zamieszkiwała grupa ludności, tworząca swoisty, wolny stan, rekrutująca się z różnych klas społecznych, głównie zbiegłych chłopów, mająca odrębną organizację wojskową – Kozacy. Jej dowództwo mieściło się w Siczy na jednej z wysp Dniepru. Szlachta próbowała narzucić im poddaństwo i katolicyzm (Kozacy byli wyznania prawosławne–go). To, a takie próby ograniczenia liczebności Kozaków (tzw. rejestr). było przyczyną licznych powstań m.in. w 1591-93, 1630-37. Największe z
Polityka zagraniczna Polski w XVI/XVII W. Panowanie Stefana Batorego (1576-1586), drugiego elekcyjnego króle Polski charakteryzuje się zakończeniem reform podejmowanych w imię haseł ruchu egzekucyjnego. Szlachta wywalczyła ostatecznie oddanie w jej ręce najwyższego sądownictwa. W 1578 r. stworzono sądy apelacyjne – trybunały. W ich skład wchodzili corocznie wybierani sędziowie – deputaci. Przeprowadzono również re-formę wojskową – utworzono piechotę wybraniecką. Z każdych 20 łanów w do-brach królewskich powoływano 1 żołnierza – wybrańca.
Unia personalna polsko-węgierska Po śmierci Władysława Jagiełły władzę w Polsce przejął jego syn Władysław III (1434-1444), zwany później Warneńczykiem. 1440r. Węgrzy pod wpływem niebezpieczeństwa tureckiego – pod koniec XIV w. Osmanie podbili Bałkany, zadając chrześcijanom ogromne straty na Kosowym Polu (1389) i pod Nikopolis (1396) – powołali małoletniego władcę Polski na tron węgierski. Liczyli na pomoc dynastii Jagiellonów w walce z Turkami. W 1444r. wojska węgierskie, polskie i ochot–nicy z
Gospodarka towarowo-pieniężna W ciągu XIV i XV w. zapoczątkowana dwa wieki wcześniej w Europie Zachodniej, gospodarka towarowo-pieniężna rozpowszechniła się w niemal wszystkich krajach naszego kontynentu. Przyczyniła się do znacznego wzrostu stopy życiowej ludności. Najważniejszym miernikiem wartości stał się pieniądz. W rolnictwie renta pieniężna wyparła prawie całkowicie rentę naturalną i odrobkową. Na skutek rozwoju miast i wzrostu ludności, od połowy XV w. zaznaczyła się koniunktura na zboże i artykuły hodowlane. W
Cele i metody polityki zewnętrznej Kazimierza Wielkiego Panowanie Kazimierza iIl Wielkiego (1333-1370), syna i następcy Władysława Łokietka, charakteryzuje się w sferze polityki zewnętrznej dążeniem do zupełnego zjednoczenia ziem polskich oraz odzyskania utraconych terytoriów. Osłabionej gospodarczo Polski nie stać było na dokonanie tego na drodze militarnej – wojny z sąsiadami. Kazimierz starał się osiągnąć ten rezultat przez rokowania pokojowe. W swej polityce zagranicznej znalazł sojuszników w Węgrzech – rządzonych przez dynastię
Początki konfliktów wewnętrznych w Anglii W Anglii nie doszło do rozdrobnienia feudalnego. Po podbiciu wyspy przez Normanów pod wodzą Wilhelma Zdobywcy (1066), władza królewska miała poparcie rycerstwa normandzkiego, które stanowiło w społeczeństwie mniejszość i czuło się zagrożone. Nie doszło – jak na kontynencie – do wielostopniowej hierarchii lennej. Ograniczała się ona tylko do dwóch stopni – bezpośrednich i pośrednich wasali korony. Podział ten stał u podstaw rozwarstwienia szlachty angielskiej na
Druga połowa XIII w. to okres największego rozbicia dzielnicowego Polski. Nastąpiło osłabienie władzy coraz liczniejszych, drobnych książąt dzielnicowych. Dochodziło do licznych wojen między nimi. Rosnący w siłę możnowładcy coraz częściej buntowali się przeciw władcom. W kraju szerzyła się anarchia. Było to powodem do wzrostu tendencji zjednoczeniowych i mocniejszej centralizacji władzy. Jej zwolennikami były warstwy związane z gospodarką towarowo-pieniężną – rozbicie dzielnicowe hamowało rozwój życia gospodarczego, handlu i miast. Tendencje zjednoczeniowe
Geneza wypraw krzyżowych W XI w. kalifat bagdadzki (obejmujący muzułmańskie kraje Bliskiego Wschodu) uległ Turkom seldżuckim. Byli oni również wyznawcami islamu. Pokonanemu kalifowi Turcy pozostawili władzę duchową, a władza państwowa przeszła w ręce ich wodza – sułtana. Seldżucy, w przeciwieństwie do Arabów, prześladowali chrześcijan, którzy znaleźli się pod ich panowaniem. Szykanowali również chrześcijańskich pielgrzymów i kupców. Jakie były przyczyny wypraw krzyżowych? Przyczyny wypraw krzyżowych były natury: a) politycznej, b) ideologicznej,
Pierwsze państwa słowiańskie W okresie wędrówek ludów wyodrębniły się trzy odłamy Słowian: Słowianie zachodni (żyjący między Łabą a Bugiem), Słowianie wschodni (na wschód od Bugu) Słowianie południowi (osiadli na Półwyspie Bałkańskim). Z pierwszym państwem słowiańskim spotykamy się w VII w nad środkowym Dunajem – tamtejsze plemiona pod wodzą Samona zjednoczyły się i zrzuciły zwierzchnictwo Awarów (koczowniczego ludu tureckiego). Po śmierci Samona państwo rozpadło się. Państwo Wielkomorawskie W IX w. w
Konkordat wormacki (1122) Walka cesarstwa z papiestwem zakończyła się konkordatem wormackim 1122 r. Ta ugoda między cesarzem Henrykiem V a papieżem Kalikstem II wprowadzała zasadę wyboru biskupów przez duchowieństwo. Inwestytury, tj. nominacji na dostojnika kościelnego, udzielać miał papież, natomiast cesarz przez nadanie beneficjum podkreślał swoje prawa senioralne wobec biskupstwa. Konkordat był bardziej korzystny dla papieży. Wpływ władzy cesarskiej na episkopat osłabł. Opłaty z majątków kościelnych, należne cesarzowi, zostały znacznie zmniejszone.
Feudalizm to charakterystyczny dla średniowiecza system społeczno-gospodarczy regulujący stosunki prawne pomiędzy warstwami wyższymi a niższymi: arystokracją, rycerstwem i chłopstwem. Feudalizm to system wasalno-lenny. Geneza feudalizmu Feudalizm wykształcił się w państwie karolińskim, a następnie rozpowszechnił się w całej Europie. W trudnych i burzliwych wiekach średniowiecza dawał pewne podstawy bezpieczeństwa jednostkom i grupom społecznym – chłopi, rycerze, możni, duchowni (lennicy) oddawali się opiece silniejszych od siebie (seniorom), którzy w zamian za służbę otaczali ich opieką i nadawali im ziemię. Lennicy zobowiązani byli
Powstało ono w 395 r., w wyniku podziału (cesarz Teodozjusz I) imperium rzymskiego na dwie części – wschodnią i zachodnią. We wschodniej części (jej stolicą był Konstantynopol) po upadku Rzymu w 476 r. kontynuowano jego tradycje państwowe; językiem urzędowym była łacina, rzymskie były system administracji i obowiązujące prawa. Za panowania Justyniana Wielkiego (527-565) dokonano kodyfikacji – uporządkowania i ujednolicenia obowiązujących praw. Powstał w ten sposób kodeks Justyniana (Corpus Iuris Civilis).
TEST Trójprzymierze i trójporozumienie 1. Podkreśl odpowiednie terminy tak, aby zdania były prawdziwe. I. Zjednoczenie Niemiec w 1871 roku naruszyło równowagę sił a) w Europie b) na świecie II. Niemcy dążyły do pozycji hegemona i rozpoczęły a) proces rozbrojenia b) wyścig zbrojeń. III. Zawarły sojusz z a) Austro-Węgrami b) Francją, a następnie z a) Wielką Brytanią a) Włochami. IV. Sojusz ten nazwano a) trójporozumieniem b) trójprzymierzem. V. Z obawy przed Niemcami Rosja/Anglia
TEST Królestwo Polskie przed powstaniem styczniowym. 17. Uzupełnij luki w tekście. Delegacja Miejska, Wielka Brytania, samodzierżawie, niepodległość, Rosja, Czerwoni, Towarzystwo Rolnicze, Turcja, Aleksander Wielopolski, Francja, Biali, rosyjski Wojna krymska (1853-1856), którą (a) ………………………………………..,,,,……………. przegrała z b) ……………………………………………………, i (c) ……………………………………………………………………. poważnie zmieniła ład w Europie. Wpłynęła również na sytuację Polaków pod zaborem (d) …………………………………………………………………… Na przełomie lat 50. i 60. XIX w. w Rosji doszło do złagodzenia (e) ……………………………………………………………………………………….……., a
TEST Epoka żelaza, pary i węgla 1. Pierwsza faza rewolucji przemysłowej przypada na A. wiek XVIII B. przełom wieku XVIII/XIX C. wiek XIX D. II poł. XIX w Odp. …………….. 2. Pierwszą fazę rewolucji przemysłowej nazywa się A. epoką żelaza B. epoką pary C. epoką węgla D. wszystkie odpowiedzi są poprawne Odp. …………….. 3. Rozstrzygający wynalazek w pierwszej fazie rewolucji przemysłowej to A. maszyn parowa B. kolej żelazna C. statki
TEST Rzeczypospolita Obojga Narodów 1. Połącz pojęcie z definicją. a) unia personalna ………………. b) unia realna ……………………… 1. związek dwóch lub więcej państw, których sprawy zagraniczne, wojskowe i finansowe prowadzone są wspólnie 2. połączenie dwóch lub więcej państw poprzez osobę wspólnego monarchy przy jednoczesnym zachowaniu odrębnych władz 2. Wymień 5 powodów zawarcia unii realnej między Koroną a Wielkim Księstwem Litewskim. a) ………………………………………………………………………………………………………. b) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. e) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
TEST Wiek XVII – stulecie wojen. 1. Zaznacz P (prawda) lub F (fałsz). TAK NIE a) W XVII – wiecznej Europie pokój panował tylko przez 7 lat. b) Wojna trzydziestoletnia (1618– 1648) była pierwszą wojną ogólnoeuropejską i zarazem ostatnią wojną religijną w Europie. c) Przyczyną wybuchu wojny trzydziestoletniej był konflikt między luteranami i kalwinami. d) Jednym ze skutków wojny trzydziestoletniej była śmierć
