Współczesność
1. Pokolenie Kolumbów dojrzewające ideologicznie w czasie okupacji i powstania warszawskiego zwano inaczej: a) pokoleniem Współczesności b) pokoleniem apokalipsy spełnionej c) pokoleniem młodszych braci d) pokoleniem brzozowych krzyży 2. Którzy z wymienionych poetów należeli do pokolenia Kolumbów? a) Andrzej Trzebiński b) Czesław Miłosz c) Mieczysław Jastrun d) Tadeusz Gajcy 3. Pismo „Sztuka i Naród” ukazujące się w latach 1942-1944 skupiało wokół siebie młodzież o orientacji: a) lewicowej b) rewolucyjnej c) prawicowej
Mianem literatury łagrowej określa się utwory literackie, które są świadectwem tragedii sowieckich obozów pracy – łagrów. Zjawisko równie potworne jak niemieckie obozy koncentracyjne znalazło zapis literacki – zarówno w formie wspomnień, literatury faktu, jak i w formach zbeletryzowanych. W dobie PRL-u programy milczeniem pomijały zbrodnię sowiecką, eksponując zbrodnicze dokonania hitleryzmu. Tymczasem łagry sowieckie są tym samym wytworem systemu totalitarnego, nastawionym na wyniszczenie wrogów ideologii, przy czym przedtem – na maksymalne
Niemieckie obozy koncentracyjne (lagry) i sowieckie łagry były potwornymi wytworami faszyzmu i stalinizmu – dwóch odmian totalitaryzmu XX wieku. Zbrodnia tej miary nie mogła nie wywrzeć piętna na literaturze powstałej jako świadectwo czasów wojny. Pisarze, którzy otarli się o tamte straszne czasy starali się upamiętnić – opisać rozmiary zbrodni jako wieczną przestrogę dla potomnych. Starali się też poddać ów straszny system analizie, zbadać jego mechanizm, jego wpływ na społeczność ludzką
Stulecia, które nastąpiły po baroku, wykazały, że epoka ta nie przeminęła bez echa. Skrytykowana przez oświecenie – już w romantyzmie odżywa, w twórczości Aleksandra Fredry i Adama Mickiewicza. I pozytywizm wraca do baroku – Trylogia Sienkiewicza właśnie XVII w. wybiera jako tło i temat wydarzeń „ku pokrzepieniu serc”. Literatura współczesna także nie pozostaje obojętna wobec odległego baroku. Przeciwnie – jego zagadkowość, atmosfera odwiecznych pytań, metafizyczny nastrój wciąż pociągają twórców i są źródłem inspiracji i nawiązań. I to nie
Czesław Miłosz Piosenka o końcu świata Piosenka o końcu świata (1) W dzień końca świata Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji, Rybak naprawia błyszczącą sieć. Skaczą w morzu wesołe delfiny, Młode wróble czepiają się rynny I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć. W dzień końca świata Kobiety idą polem pod parasolkami, Pijak zasypia na brzegu trawnika, (2) Nawołują na ulicy sprzedawcy warzywa I łódka z żółtym żaglem do wyspy podpływa, Dźwięk skrzypiec w powietrzu trwa
Zbigniew Herbert U wrót doliny Po deszczu gwiazd na łące popiołów zebrali się wszyscy pod strażą aniołów z ocalałego wzgórza można objąć wzrokiem całe beczące stado dwunogów naprawdę jest ich niewielu (1) doliczając nawet tych którzy przyjdą z kronik bajek i żywotów świętych ale dość tych rozważań przenieśmy się wzrokiem (2) do gardła doliny z którego dobywa się krzyk po świście eksplozji po świście ciszy ten głos bije jak źródło żywej wody jest to
Jan Twardowski Suplikacje Suplikacje Boże, po stokroć święty, mocny i uśmiechnięty – (1) Iżeś stworzył papugę, zaskrońca, zebrę pręgowaną – (2) kazałeś żyć wiewiórce i hipopotamom – teologów łaskoczesz chrabąszcza wąsami – dzisiaj, gdy jest mi tak smutno i duszno, i ciemno – (3) uśmiechnij się nade mną (4) Tytuł Suplikacja to modlitwa kościelna skierowana do Boga w czas zagrożenia. Najbardziej znana brzmi: „Święty Boże! Święty Mocny! Święty a Nieśmiertelny! Zmiłuj się nad nami!”.Poeta nawiązuje do
Zbigniew Herbert Domysły na temat Barabasza (1) Domysły na temat Barabasza Co stało się z Barabaszem? Pytałem nikt nie wie Spuszczony z łańcucha wyszedł na białą ulicę mógł skręcić w prawo iść naprzód skręcić w lewo zakręcić się w kółko zapiać radośnie jak kogut On Imperator własnych rąk i głowy On Wielkorządca własnego oddechu (2) Pytam bo w pewien sposób brałem udział w sprawie Zwabiony tłumem przed pałacem Piłata krzyczałem (3) tak jak inni uwolnij Barabasza, Barabasza Wołali
Rok 1956 – pokolenie Współczesności Po śmierci Stalina, po wydarzeniach październikowa, w wielu dziedzinach – w tym w kulturze i sztuce – nastąpiła odwilż, czyli rozluźnienie cenzury, odejście od ścisłego programu realizmu socjalistycznego. Niezwykle ważną konsekwencją tego były liczne debiuty młodych twórców. Ponieważ byli skupieni wokół czasopisma pt. Współczesność, nazwano ich pokoleniem Współczesności. Do debiutantów około roku 1956 należą: W poezji Miron Białoszewski, Zbigniew Herbert, Stanisław Grochowiak, Jerzy Harasymowicz. W prozie debiutujący Marek Hłasko –
Poezja współczesna Tadeusz Różewicz Cechy twórczości: piętno wojny – obsesja wspomnień i lęków, poczucie utraty wartości, upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), prostota wypowiedzi, eliminacja interpunkcji. Szukaj w wierszach: tematu destrukcji psychiki człowieka, który przeżył wojnę, protestu przeciwko okrucieństwu, przemocy, obojętności ludzi, bohatera – człowieka rozbitego wewnętrznie, niepewnego, samotnego. Zbigniew Herbert Cechy twórczości: problematyka moralnej postawy człowieka jako główny temat, wykorzystanie mitów, dzieł sztuki, postaci i
Tadeusz Różewicz Cechy twórczości: piętno wojny – obsesja wspomnień i lęków, poczucie utraty wartości, upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), prostota wypowiedzi, eliminacja interpunkcji. Szukaj w wierszach: tematu destrukcji psychiki człowieka, który przeżył wojnę, protestu przeciwko okrucieństwu, przemocy, obojętności ludzi, bohatera – człowieka rozbitego wewnętrznie, niepewnego, samotnego. Zbigniew Herbert Cechy twórczości: problematyka moralnej postawy człowieka jako główny temat, wykorzystanie mitów, dzieł sztuki, postaci i wydarzeń historycznych w poezji,
Tematy współczesnej literatury Temat: II wojna światowa czasy wojny poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, wiersze Tadeusza Gajcego i innych Kolumbów powstanie warszawskie Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego poezja powstańcza martyrologia Żydów Zofia Nałkowska, Medaliony Tadeusz Borowski, Opowiadania obozy koncentracyjne, sowieckie łagry Tadeusz Borowski, Opowiadania Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat Wojna zdominowała literaturę XX wieku Podejmowano tematy związane z II wojną zaraz po jej zakończeniu, i dużo później – np. Miron Białoszewski napisał Pamiętnik z powstania
Sprawdź swoją wiedzę z literatury współczesnej 1. Przeczytaj fragment wiersza Miłosza i powiedz, co daje pewność, że poeta pisze o XX wieku? Było to widowisko niepodobne, zaiste, Do wiekowego cyklu królewskich tragedii Drogom na betonowych słupach, miastom ze szkła i żeliwa, Lotniskom rozleglejszym niż plemienne państwa Nagle zabrakło zasady i rozpadły się a) widowisko, królewska tragedia, brak zasad b) nie można tego stwierdzić c) betonowe słupy, miasta ze szkła i żeliwa, lotniska d) lotniska i plemienne państwa, brak zasad Odp.
Poeci nobliści Czesław Miłosz w 1980 i Wisława Szymborska w 1996 Czesław Miłosz (1911-2004) Twórczość: Traktat moralny, Traktat poetycki Tomy: Światło dzienne, Gucio zaczarowany, Hymn o perle, Miasto bez imienia, Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada Powieści: Dolina Issy, Zniewolony umysł, Ziemia Ulro. Cechy twórczości Katastrofizm (związek z Żagarami) we wczesnej twórczości. Motyw Litwy – krainy dzieciństwa powraca w jego literaturze. Piękno pejzażu. Motyw emigranta tęskniącego za ojczyzną. Poszukiwanie trwałych wartości etycznych w odwołaniu do kultury śródziemnomorskiej, sztuki
Poetycka twórczość Tadeusza Różewicza Tadeusz Różewicz przeżył wojnę. Ocalał – lecz wojna wycisnęła piętno na jego twórczości, tak poetyckiej, jak i dramaturgicznej. Należy do pokolenia – rocznik 20., bo urodził się w 1921 roku. Brał udział w konspiracji i żył okupacyjnym życiem, walczył w AK. Ujrzał i zrozumiał całą grozę wojenną, „przeżył śmierć i zna wartość życia” – tak brzmi motto poety. Różewicz jest poetą czytanym i lubianym. Mimo że jego poezja tak bliska jest prozie (a może właśnie
Sprawdź swoją wiedzę z literatury współczesnej 1. Wymień znanych Ci poetów z pokolenia Kolumbów. a) ………………………………………………………………………………………………………… b) ………………………………………………………………………………………………………… c) ………………………………………………………………………………………………………… d) ………………………………………………………………………………………………………… e) ………………………………………………………………………………………………………… f) ………………………………………………………………………………………………………… g) ………………………………………………………………………………………………………… 2. Dlaczego poetów tworzących w czasie II wojny światowej nazywa się poetami apokalipsy spełnionej? Odp. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Wymień 4 najważniejsze, Twoim zdaniem, daty z powojennej historii Polski. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. Co skłoniło Zofię Nałkowską do napisania Medalionów?
Kazimierz Moczarski, żołnierz AK, Jörgen Stroop oficer SS, likwidator warszawskiego getta i niższy rangą Niemiec Schielke spędzają kilka miesięcy we wspólnej celi więziennej, dokładnie od marca do listopada 1949 r. Pomijając paradoks faktu, że ludzie ci, wrogowie, znaleźli się w jednej celi, zaistniała dzięki temu niebywała możliwość zbliżenia się do słynnego zbrodniarza SS. Moczarski wykorzystuje tę sytuację, zachęca do refleksji i wysłuchuje jego monologu. Stroop zachęcony do zwierzeń, opowiadał współwięźniom o swoim dzieciństwie, ojcu policjancie,
Operetka Gombrowicza – treść Nie ma tu akcji i wydarzeń w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Plejadę bohaterów stanowią dziwaczne postacie podzielone na dwie warstwy społeczne: arystokrację i lokajstwo. Książę Himalaj, Księżna, Baron Firulet i Hrabia Szarm to, oczywiście, reprezentanci pierwszej grupy. Hufnagiel (fałszywy hrabia) i służba – to warstwa niższa. Można wypunktować następujące fakty porządkujące treść Wyścig barona Firuleta i hrabiego Szarma w liczbie zdobytych kobiet i ich rywalizacja o Albertynkę. Wyraża się to głównie dzięki dialogom i gestom, w pojedynku słownym
Mianem poetów podziemia, poetów apokalipsy spełnionej określa się ludzi młodych, urodzonych około roku 1920, którzy wkraczali w dojrzałość i tworzyli w czasie wojny i okupacji. Byli poetami czynu – wcielali w działanie i udowadniali w życiu prawdę głoszonych przez siebie słów, dlatego nazwano ich tyrteuszami. Ujrzeli świat zagłady – śmierć, upadek dawnego świata, rozpad wartości moralnych – dlatego nazwano ich pokoleniem apokalipsy spełnionej. Wojna określiła ich młodość, odebrała im dojrzałość,
Epoka Współczesność Tragiczne doświadczenia II wojny światowej (holokaust). Dzieło Tom opowiadań Pożegnanie z Marią (1948) Ważne utwory: Pożegnanie z Marią, Dzień na Harmenzach, U nas w Auschwitzu…, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli. Forma utworu Narrator: człowiek obeznany z realiami obozu – vorarbeiter Tadek; zamierzona kreacja autorska, choć imię sugerowałoby autobiograficzność tekstu. Narracja: behawiorystyczna – więźniowie przedstawiani od strony gestów i zachowań (redukcja psychiki). Opis: bardzo szczegółowy, niekiedy brutalny. Język: pozbawiony emocjonalności, liczne idiomy nazywające
