WIERSZE w liceum

Obraz XX w. i sposób jego kreacji w wierszu Wisławy Szymborskiej Nienawiść

Obraz XX w. i sposób jego kreacji w wierszu Wisławy Szymborskiej „Nienawiść” – dokonaj analizy i interpretacji utworu. Wisława Szymborska Nienawiść Spójrzcie, jaka wciąż sprawna, jak dobrze się trzyma w naszym stuleciu nienawiść. Jak lekko bierze wysokie przeszkody. Jakie to łatwe dla niej – skoczyć, dopaść. Nie jest jak inne uczucia. Starsza i młodsza od nich równocześnie. Sama rodzi przyczyny, które ją budzą do życia. Jeśli zasypia, to nigdy snem wiecznym.

Poetyka – najważniejsze pojęcia

A Aluzja literacka – nawiązanie w utworze literackim do innego dzieła, zjawiska lub motywu literackiego lub postaci, będące świadomym zamierzeniem autora. Anakolut – wypowiedź celowo niepoprawna, np. zdanie urwane lub zlepek kilku zdań zbudowanych czy zestawionych wbrew regułom logiki i składni. Anakreontyk – nazwa pochodzi od poety greckiego Anakreonta, krótki wiersz o radosnym nastroju, wysławiający urodę życia, miłości i biesiady. Animalizm – zespół cech przynależnych zwierzętom, zwierzęcość, także przenośnie: zmysłowość. Animizacja (ożywienie) – nadanie

Jan Kochanowski – Człowiek igrzysko Boże

Człowiek igrzysko Boże Cóż jest świat? Szachownica. Właśnie mu to służy. (1) A ludzie co są? Szachy rozmaitej struży. Tu żywot białe pole, czarne śmierć zaswoi. (2) Skoro hufce ze strony postawią obojej, Dwaj doświadczeni gracze usiędą za stołem; O, jakie bezpieczeństwo: pokusa z aniołem. Białym anioł, czarnym czart, i słusznie, hetmani, Nieproszona fortuna przyświeca i na niej Siła należy, ona nadzieją i strachem Miesza graczów, u niej met często w ręku z szachem. Prostą drogą stateczne

Szymborska Wisława

Pierwsza dama w salonie polskiej poezji. Mistrzyni poetyckiej miniatury. Potrafi budować kunsztowne metafory i zaskakiwać pointą. Jest dowcipna, błyskotliwa, ironiczna. Nie lubi patosu, tragiczności, kasandrycznego tonu. Woli raczej tonację „buffo”. Stać ją na wisielczy humor, nawet wówczas, gdy w grę wchodzą rzeczy najbardziej poważne. Również gorzką dla poety prawdę – „tylko niektórzy lubią poezję” – przyjmuje z podziwu godną wyrozumiałością i… pisze nadal znakomite wiersze. W 1996 roku odebrała w Sztokholmie literacką Nagrodę Nobla. Wisława Szymborska

Baczyński Krzysztof

Uczył się w liceum Batorego i zwyczajnie zdał maturę. Wówczas wybuchła wojna. Wyobraźcie to sobie: czekacie na rok akademicki, snujecie plany na przyszłość, już czujecie się studentami – a tu 1 września – Niemcy bombardują stolicę. Losy Baczyńskiego W okupowanej Warszawie życie toczyło się dalej , młodzież kontynuowała naukę na tajnych kompletach. Baczyński też – ukończył Szkołę Podchorążych na Agrykoli. Brał udział w życiu konspiracyjnym, zdążył się zakochać i ożenić, zdążył też

Julian Przyboś

Był twórcą poezji stricte awangardowej. Nie chciał, by język poetycki nazywał myśli i uczucia, dlatego zakwestionował wszelkie reguły tradycyjnej mowy lirycznej. Traktował ją jako tworzywo do budowania pięknych, wycyzelowanych zdań. Miała być – nie narzędziem do opowiadania, wyrażania, odtwarzania – ale celem samym w sobie, piękną formą. W ten sposób rozumiał nową sztukę i konsekwentnie realizował jej założenia jako poeta Awangardy Krakowskiej, stając się jednym z najbardziej nowatorskich twórców poezji

Ignacy Krasicki – Satyry

Tego się naucz! Przede wszystkim powinieneś znać definicję satyry i umieć wskazać jej cechy na przykładzie satyr Krasickiego. Przyda się także znajomość co najmniej kilku najważniejszych satyr tego poety: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna. Ważne jest także, byś potrafił powiązać twórczość poety z hasłami epoki, w której żył, np. bawić, ucząc i, oczywiście, umieć wskazać elementy dydaktyczne i komiczne w satyrach, z którymi być może zetkniesz się na egzaminie pisemnym. Satyra to gatunek literacki (także inne

Poetycki świat Leśmiana

Wszyscy znamy Bolesława Leśmiana jako wybitnego poetę metafizycznego, twórcę wspaniałych ballad i erotyków (zwłaszcza cykl W malinowym chruśniaku poświęcony wielkiej miłości poety, Teodorze Lebenthal, którą Leśmian poznał w Iłży i kochał do swojej śmierci). Bolesław Leśmian jest bardzo ważną postacią polskiej kultury XX wieku: twórcą oryginalnej koncepcji filozoficznej i estetycznej, reżyserem teatralnym, krytykiem literackim, świadom roli poezji, surowo więc oceniającym poetów nie respektujących świętych dla niego nakazów. Pamiętamy, że Leśmian

Jak analizować wiersz?

Na wstępie uporządkujmy tok postępowania z takim utworem. Załóżmy, że otrzymaliśmy do analizy wiersz miłosny (od razu widać!), pełen wyznań, zwierzeń, zwątpień. Dynamiczny, przepojony radością lub stonowany, smutny, melancholijny. Wyczuwamy temat i nastrój, widzimy ilość zwrotek, podmiot, tytuł. No właśnie – zaczynamy od tytułu. Obserwacja tytułu Może mieć wprawdzie przenośne znaczenie, które wyniknie dopiero podczas lektury, ale już na wstępie sprawdzamy czy aby nie sugeruje np. jakiegoś gatunku (Modlitwa do,

Jan Kasprowicz – Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach

Autor: Jan Kasprowicz Tytuł: Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach – sonet I Rok publikacji: 1898 Cechy wiersza: stroficzny, ujęty w formę sonetu włoskiego, stąd klasyczna, zdyscyplinowana konstrukcja zgodna z regułami gatunku: dwie pierwsze strofy czterowersowe, dwie ostatnie trzywersowe i charakterystyczny dla sonetu regularny układ rymów okalających ( abba) wychodzących poza obręb strofy w ostatnich dwóch zwrotkach burzy/róży i parzystych ( cc ) zadumany/ściany. Typ liryki: opisowa, sytuacyjna (kreacja krajobrazu)

Do króla – Ignacy Krasicki

Do króla – Ignacy Krasicki Im wyżej, tym widoczniej; chwale lub naganie podpadają królowie, najjaśniejszy panie! Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka, wielbi urząd, czci króla, lecz sądzi człowieka. Gdy więc ganię zdrożności i zdania mniej baczne, pozwolisz, mości królu, że od ciebie zacznę. Jesteś królem, a czemu nie królewskim synem? To niedobrze; krew pańska jest zaszczyt przed gminem, kto się w zamku urodził, niech ten w zamku siedzi; z

Sonety krymskie – Adam Mickiewicz (przegląd)

Kronika podróży? W zbiorze Sonety krymskie jest 18 utworów, nie zostały uporządkowane zgodnie z trasą podróży, choć stanowi ona zasadniczą ramę kompozycyjną. Poetycka podróż zaczyna się na bezkresnym stepie (Stepy akermańskie), a kończy u stóp góry (Ajudah). Zgodnie z tradycją sonet jest gatunkiem służącym do wyrażania uczuć oraz emocji i poeta przedstawia je, ale nie w sposób bezpośredni. Obrazy natury – stepów, morza i gór, orientalnych zabytków – służą ukazaniu uczuć podmiotu lirycznego. Ponieważ poeta, zdaniem romantyków,

Adam Mickiewicz – Ballady i romanse

Manifest polskiego romantyzmu Ballady i romanse – zbiór ballad Adama Mickiewicza opublikowanych w pierwszym tomie Poezji wydanym w 1822 roku. Napisał je autor w trakcie pobytu w Kownie, gdzie był nauczycielem miejscowego gimnazjum. Nieciekawy towarzysko i intelektualnie żywot na litewskiej prowincji był jednakże okazją do poznania tamtejszego folkloru, świata podań i mitów ludowych wyrosłych z wierzeń gminu. To one zrodziły w efekcie ten niezwykły spektakl grozy i cudów, o którym czytamy w balladach. Nie bez znaczenia dla powstania tomiku ballad były również

Juliusz Słowacki – Grób Agamemnona

Juliusz Słowacki Grób Agamemnona Niech fantastycznie lutnia nastrojona Wtóruje myśli posępnej i ciemnej; Bom oto wstąpił w grób Agamemnona I siedzę cichy w kopule podziemnej, Co krwią Atrydów zwalana okrutną. Serce zasnęło, lecz śni. Jak mi smutno! O! jak daleko brzmi ta harfa złota, Której mi tylko echo wieczne słychać! Druidyczna to z głazów wielkich grota, Gdzie wiatr przychodzi po szczelinach wzdychać I ma Elektry głos – ta bieli płótno I odzywa się z laurów:

Żona modna Krasickiego – obyczajowość epoki oświecenia

Planu wydarzeń 1. Matrymonialne plany pana Piotra. Pan Piotr, szlachcic, upatrzył sobie na żonę damę z sąsiedztwa. Jak mu się wydawało, kobietę piękną, mądrą i dobrze wychowaną. Nie pałał do niej wielkim uczuciem. O jego matrymonialnych planach zadecydowała chęć wzbogacenia się, przyłączenia do jego majątku czterech wsi przyszłej żony. 2. Intercyza. Już od pierwszych chwil małżeństwa pan Piotr przekonał się, że jego wybranka to wychowane w mieście rozkapryszone i ślepo zapatrzone w modę stworzenie. Główne punkty

Analiza i interpretacja wiersza – instrukcja postępowania

Analiza i interpretacja Przystępujesz do analizy i interpretacji wiersza. Co trzeba zauważyć? Oto stałe elementy: tytuł, Autor wiersza – i kontekst historyczny utworu, Gatunek, Motyw główny, Podmiot liryczny, Budowa utworu, Środki stylistyczne, Kontekst kulturowy.   1. Tytuł Jaką wagę przykładać do tytułu wiersza? Interpretowanie wiersza zacznij właśnie od tytułu! Jest ważną częścią utworu – to jakby jego wizytówka. Czasami poeci z niego rezygnują, ale zdarza się to rzadko i samo w sobie też może być faktem

Elementy analizy i interpretacji wiersza

Elementy analizy i interpretacji wiersza Autor i kontekst historyczny To ważne dla zrozumienia utworu, że został napisany właśnie w danej sytuacji historycznej. Bywa, że pod wierszem poeci umieszczają miejsce i datę powstania. Gdy pod utworem widnieje data: Warszawa, sierpień 1944, można się domyślić, że ważny jest tu kontekst powstania warszawskiego. Tytuł Tytuły są bardzo różne, ale zawsze niosą ważne informacje: podpowiedzą gatunek (Pieśń o domu), wskażą adresata (Do Anny), nazwą główny motyw utworu (Szczęście)

Czym jest analiza i interpretacja wiersza?

Czym jest analiza wiersza? Jest to właściwie badanie i opis kompozycji utworu – elementów struktury, jaką przecież jest każdy wiersz. Jest to więc opis „formalny”: tu musimy odkryć zasady kompozycji, rozpoznać i omówić podmiot liryczny, wskazać zabiegi poetyckie, określić centralny motyw utworu, sytuację liryczną itd. W ten sposób obracamy się w sferze poetyki i niezbędne są nam podstawowe wiadomości z tego zakresu. Przecież koniecznie trzeba będzie rozpoznać metafory i epitety, operować odpowiednią terminologią i nie mylić podmiotu literackiego

Przedśpiew Leopolda Staffa – Interpretacja

Interpretacja Przedśpiewu Leopolda Staffa. Na panujące w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku nastroje pesymistyczne i dekadenckie złożyło się wiele czynników. Na pewno wpływ miały na nie literackie spory z pozytywistami, a także popularna wówczas filozofia determinizmu, która zakładała, że cywilizacje i społeczeństwa podlegają prawom przyrody. To znaczy, że tak jak wszystkie organizmy żywe, rodzą się, dojrzewają i umierają. Twórcy tamtego okresu postrzegali swoją epokę właśnie jako czas schyłku, starości

Próżnia Stanisława Koraba-Brzozowskiego – interpretacja

Interpretacja dekadenckiego liryku pt. „Próżnia” Stanisława Koraba-Brzozowskiego. Przełom wieków to od zawsze czas szczególny. Powracają stare przepowiednie, a na światło dzienne wychodzą głęboko zakorzenione w ludzkiej podświadomości lęki. Nie inaczej działo się w ostatniej dekadzie XIX wieku. Wśród pisarzy i poetów przeważały postawy pesymistyczne, schyłkowe, dekadenckie. Czas fin de siècle’u w artystycznej świadomości jawił się jako etap, w którym umierała kultura i wszelkie wcześniejsze wartości. Artyści zawieszeni w próżni nie potrafili znaleźć żadnego punktu odniesienia, niczego trwałego. Ich