LEKTURY

Dziady część II Adama Mickiewicza

Uwaga! Rok wydania! II część Dziadów została wydana w roku 1823 w drugim tomie Poezji, w którym zawarte są też: wiersz Upiór, IV część Dziadów oraz Grażyna. Pierwszy tom Poezji, wydany rok wcześniej (w 1822), kojarz z balladami i początkiem romantyzmu! Mickiewicz sam objaśnia genezę oraz tytuł utworu. Dziady to jeden z prastarych pogańskich obrzędów obchodzonych na Litwie, w Prusach i w Kurlandii (na Łotwie). Obrzęd ten poświęcony jest zmarłym, którzy raz w roku mogą przybyć na specjalnie dla

Makbet – Szekspir

Tytuł Tytuł dramatu to imię jego głównego bohatera. Rycerz Makbet jest postacią autentyczną – rzeczywiście żył w XI-wiecznej Szkocji. Ale jego postać została literacko przetworzona. W tragedii jest  sportretowany jako wielokrotny, krwawy zabójca, którym w rzeczywistości wcale nie był. Historyczny Makbet naprawdę zabił króla Dunkana, lecz to był jego jedyny występek. Rządy, które sprawował przez kilkanaście lat, były energiczne i bardzo sprawiedliwe. Makbet nie miał nic wspólnego z tyranią. Przeciwnie – bardzo starał się

Biblia

Biblia powstawała przez około 15 wieków. Na czas jej powstawania nałożyły się rozmaite procesy historyczne, społeczne i kulturowe – przez te półtora tysiąca lat teren dzisiejszego Izraela znajdował się pod wpływami egipskimi, babilońskimi, perskimi, greckimi i rzymskimi. Wszystko to sprawia, że Pismo Święte jest niesamowitym połączeniem rozmaitych typów przekazu, swoistym zbiorem gatunków literackich. Funkcje Biblii w starożytności były zaś wręcz niezliczone – miała charakter sakralny, prawniczy, kronikarski, historyczny, matematyczny, filozoficzny i literacki. Wszystko dlatego,

Lord Jim Josepha Conrada

Lord Jim Conrada Powieść modernistyczna charakteryzuje się specyficzną narracją, tendencją do poetyzacji języka, psychologizmem postaci, który przejawia się w uzależnieniu zachowań bohaterów i przyjmowanych przez nich postaw od cech ich charakterów; unika podsuwania czytelnikowi gotowych sądów. Na tym tle Lord Jim jest istotnym ogniwem w ewolucji powieści – jako wnikliwe psychologiczne studium, zawierające wątki sensacyjne i egzotyczne. Jest powieścią awangardową – ze względu na niechronologiczny układ zdarzeń, specyficzną, wielostronną narrację.

Pieśni Jana Kochanowskiego

Pieśni Kochanowskiego Pieśni Kochanowskiego wyróżniają się ogromny, bogactwem tematyki i dużą rozpiętością skali stylistycznej: dwie księgi, czterdzieści dziewięć pieśni. Powadze towarzyszy żart, radości smutek, wzniosłości rubaszność, liryzmowi dowcip. Z rozmaitością tematów i stylów koresponduje także zróżnicowanie rozmiarów wiersza i środków artystycznych. Jednak mimo wielowątkowej materii i szerokiej tonacji zbiór pieśni nie wydaje się niespójny i chaotyczny. Porządkuje go ten sam program optymistycznej wiary w harmonię świata i harmonię człowieka, który będąc integralnym komponentem boskiego wszechświata, układa swoje życie

Granica w pytaniach i odpowiedziach

Granica Zofii Nałkowskiej Granica Zofii Nałkowskiej to lektura obowiązkowa – sprawdź swoją wiedzę z jej znajomości i odpowiedz na 9 pytań. Szybka powtórka przyda się przed klasówką. Uwaga! Tytuł utworu jest zawsze bardzo ważny, bo stanowi jego wizytówkę (dziś powiedzielibyśmy: reklamę) – może czytelnika zaintrygować lub skutecznie zniechęcić do lektury. W przypadku tej powieści tytuł okazał się bardzo adekwatny do treści – ze względu na jego trafność bardzo często podkreśla się

Odyseja – epos Homera

Odyseja Homera Dlaczego to ważne dzieło? Drugi z kolei epos w naszej kulturze – jest jeszcze barwniejszą niż Iliada opowieścią o przygodach antycznego bohatera Odyseusza. Iliada była eposem, w którym wojna, walka, honor rycerza odgrywały pierwszoplanową rolę. Odyseja skupia się na człowieku – mocy ludzkiego rozumu,  sile, jaką jest inteligencja. Odyseusz jest reprezentantem człowieka, buntuje się przeciw nakazom bogów czy losu, chce sam decydować o sobie. W późniejszej kulturze postać

Bogurodzica na maturze

Bogurodzica Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja! U twego Syna Gospodzina matko ­zwolena, Maryja! Zyszczy nam, spuści nam. Kyrieleison. Twego dziela Krzciciela, Bożycze, Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze. Słysz modlitwę, jąż nosimy, A dać raczy, jegoż prosimy: A na świecie zbożny pobyt, Po żywocie rajski przebyt. Kyrieleison. Bogurodzica – najstarszy wiersz polski i, poza pojedynczymi słowami i jednym pełnym zdaniem w tekstach łacińskich, w ogóle najstarszy tekst w języku polskim. Jest

Sir Tomasz More odmawia – Spowiedź w Saint-Germain-des-Prés

Opowiadanie V Spowiedź w Saint-Germain-des-Prés Opowiadanie-scena W tym opowiadaniu autorka nakreśla niemal teatralną scenę, w której rzecz rozegra się pomiędzy dwiema postaciami. Istota opowiadania ukryta będzie w dialogu, nie w wartkiej akcji czy mnogości zdarzeń. Pisarka najpierw tworzy przestrzeń – pokój w opactwie urządzony w stylu Ludwika XIV i dwóch aktorów swojej sceny: chorego w łożu i spowiednika, który przyszedł go wysłuchać. Potem dopiero „podnosi kurtynę” – jak sama to

Sir Tomasz More odmawia – Zygmunt August i Barbara

Opowiadanie IV Zygmunt August i Barbara Okoliczności historyczne Opowiadanie dotyczy epizodu z historii Polski – losów ostatniego króla dynastii Jagiellonów – Zygmunta Augusta. Syn Zygmunta Starego i Bony Sforzy po owdowieniu ożenił się ze szlachcianką litewską, córką rodu Radziwiłłów – Barbarą Gasztołdową. Uczynił tak, bo ją pokochał – co było zupełnie niezgodne z obowiązkiem i mentalnością królów. Nie mogli mu tego darować polscy panowie, a nawet matka. Hanna Malewska dokładnie

Sir Tomasz More odmawia – Ostatni na arenie

Opowiadanie III Ostatni na arenie Trzecie opowiadanie rozgrywa się wcześniej niż dwa pierwsze. Ze świata renesansowej reformacji XVI wieku przenosimy się do Rzymu – w lata około czterechsetnego roku naszej ery. Jest zatem początek piątego stulecia, jak uściśla autorka: W każdym razie było to w sto już blisko lat po zakończeniu prześladowań chrześcijaństwa i w czasie, kiedy stało się ono obowiązującą religią cesarstwa rzymskiego. Dokładnie w Nowy Rok – święto,

Sir Tomasz More odmawia – Koniec Cranmera

Opowiadanie II   „Koniec Cranmera”   Opowiadanie dotyczy wypadków, które dzieją się już ponad dwadzieścia lat po straceniu More’a. Zmienia się pejzaż polityczny – teraz więźniem jest… arcybiskup Cranmer, ten, który usiłował namówić More’a do złożenia przysięgi królowi, a tym samym ocalenia życia. Dzieje się tak dlatego, że bieg historii Anglii diametralnie zmienił kierunek. Teraz u władzy jest Maria Tudor – córka Katarzyny Aragońskiej, pierwszej, prawowitej i bardzo katolickiej żony

Sir Tomasz More odmawia – opowiadanie tytułowe Hanna Malewska

Ogólnie o lekturze Książka Sir Tomasz More odmawia – jest to zbiór pięciu opowiadań – każde dotyczy innej historycznej postaci i jej życiowej decyzji. Tytułowe opowiadanie – o decyzji Tomasza More’a, angielskiego biskupa, który nie zgadza się na przyjęcie nowej wiary i złożenie przysięgi królowi Henrykowi VIII (czasy renesansu). Koniec Cranmera – tym razem bohaterem i więźniem jest arcybiskup Cranmer, propagator reformacji w Anglii. Zmieniły się rządy – katolicka królowa

Kartoteka – Tadeusz Różewicz

Zanim zaczniesz czytać lub oglądać Kartotekę Nie licz tu na zwartą akcję, wydarzenia, rozwiązanie konfliktu. Niczego podobnego nie będzie. „Miejsce jest jedno. Dekoracja jedna. Wystarczy jeśli w ciągu tych godzin przestawi się krzesło”. Wiadomo zatem, że nie będzie tu także teatralnych kostiumów i rozbudowanej scenografii. Całość przestrzeni, którą będziemy obserwować – to mikrokosmos, czy też jak kto woli miniplaneta – której centrum zajmuje Bohater. Bohater leży na łóżku lub siada

Wieża Herlinga-Grudzińskiego

Łańcuch zdarzeń Ogarnięcie treści opowiadania będzie wymagało kilku skoków w kilku planach przestrzennych i czasowych. Autor-narrator, po misji w Mediolanie korzystając z urlopu, wyjeżdża w góry i sadowi się w małym domku nie opodal Aosty. Jest rok 1945. Poprzedni właściciel – nauczyciel z Sycylii – mieszkał tu wiele lat, zmarł zaś rok wcześniej. Pozostawił książeczkę pióra de Maistre’a – opisującego dzieje trędowatego Lebbrosa – odizolowanego w XVIII wieku w wieży

Antoine de Saint-Exupéry – Ziemia, planeta ludzi

Ziemia, planeta ludzi Te trzy słowa obfitują w znaczenia. Jest w nich zachwyt dla urody i niezwykłości kuli ziemskiej i jej przedziwnych zjawisk. Fascynacja Saharą – krainą piasku, niezwykłością gór takich jak Andy… Zjawiskiem jakim jest człowiek – bo Ziemia to planeta ludzi. Lecz nie ich własność. Człowiek obarczony jest odpowiedzialnością za miejsce, w którym żyje. Człowiek zmaga się z siłą żywiołu – zdobywa szczyty, przemierza pustynie. Niesamowita jest różnorodność

Malowany ptak Jerzego Kosińskiego

Malowany ptak Świat powieści Osią zdarzeń Malowanego ptaka jest motyw znany, wypróbowany – mianowicie motyw wędrówki, a wędrowcem jest dziecko – sześcioletni chłopiec, odesłany przez rodziców na kresową wieś jesienią 1939 roku. Tam miał znaleźć schronienie przed wojną, u chłopskiej rodziny. Nie mogli przewidzieć co go czeka. Gdy zmarła pierwsza opiekunka, chłopiec rozpoczął swoistą odyseję – od wioski do wioski, w walce o przetrwanie. Był inny – ciemny, śniadej cery,

Na zachodzie bez zmian – Erich Maria Remarque

Kiedy zamilkły działa I wojny światowej i nikomu nie powstała w głowie potworna myśl, że za dwadzieścia parę lat… będzie po prostu druga apokalipsa, wtedy poruszyła cały świat właśnie ta książka. Młody niemiecki pisarz Erich Maria Remarque po powrocie z frontu napisał powieściowy reportaż z wojennych przeżyć – owoc przerażenia wojną, rozpaczliwy krzyk przeciw złu wojny, literacki akt pacyfizmu. Jeśli kiedykolwiek istniał w Niemczech mit o bohaterstwie żołnierza, przygody frontowej,

Pieśni – Jan Kochanowski

Pieśni uważane za początek polskiej liryki. W pełni wyrażają filozofię Kochanowskiego jako renesansowego myśliciela. Poeta ujął je w: Księgi pierwsze – 25 pieśni Księgi wtóre – 25 pieśni Pieśń świętojańska o sobótce – 12 pieśni Gatunek Pieśń to gatunek starożytny, pochodzący z antyku, silnie związany z muzyką i początkowo wykonywany wraz z nią. Pierwszym twórcą pieśni i wzorem dla Jana z Czarnolasu był Horacy – dlatego niektóre pieśni Kochanowskiego są przekładami albo luźnymi parafrazami carmin rzymskiego poety. .

Pozytywistyczne nowele

Pozytywistyczne nowele Gloria victis Elizy Orzeszkowej To późna nowela Orzeszkowej, wydana dopiero w roku 1908. Tytuł oznacza „Chwała zwyciężonym”. Autorka składa w niej hołd powstańcom styczniowym. Co się dzieje? Tematem noweli jest epizod powstania styczniowego. Historia przyjaźni i śmierci dwóch młodych mężczyzn – powstańców z oddziału Traugutta. Przy jego boku walczyli między innymi Jagmin, bardzo waleczny i oddany ojczyźnie żołnierz, oraz Tarłowski, młody humanista, który choć był przeciwny rozlewowi krwi,