LICEUM
Kobieta według Petrarki Plotka głosi, że gdy Boccaccio przeczytał sonety Petrarki, postanowił zniszczyć wszystkie swoje wiersze. Kunszt przyjaciela powalił go na kolana. My jesteśmy bardziej sceptyczni – któż dziś w takich słowach wyznawałby miłość? A jednak – poeci baroku, romantyzmu przejmą i utrwalą język Pertarki. A i dziś zdarza się, że mówimy jego słowami. Sonet 90 (1) Były to włosy złote, rozpuszczone (2) W tysiącu słodkich loków, krętych jasnych Światło wspaniałe drgało rozelśnione W
Przykłady absurdu w literaturze. Jaki jest ich cel? Najpierw – samo zjawisko absurdu. Absurd to coś sprzecznego z naszym poczuciem sensu, celu, normalności. Coś niedorzecznego, bezsensownego, jakaś bzdura. Wyobraź sobie klasówkę, na której nauczyciel od razu podaje odpowiedzi. Absurd, choć może przyjemny. Albo sklep, do którego przynosi się towar. Albo psa prowadzącego pana na smyczy… Absurdalne? No właśnie. Literatura, zwłaszcza ta nowoczesna, nowatorska, obfituje w absurdalne pomysły. Po pierwsze – dlatego że pisarze
Poezja dwudziestolecia Julian Tuwim Tomy: Czyhanie na Boga, Sokrates tańczący, Rzecz czarnoleska, Biblia cygańska, Treść gorejąca, Kwiaty polskie. Tematy i twórczość: młodość, radość życia, witalizm, protest przeciwko wojnie, protest przeciwko mieszczaństwu, refleksje nad procesem twórczym, specyficzny język pełen potocyzmów, ekspresywnych wypowiedzi. Jan Lechoń Tomy: Karmazynowy poemat, Srebrne i czarne. Tematy i twórczość: tematy patriotyczne, kontynuuje romantyczny mit tradycji narodowej, utrwala czyn wyzwoleńczy z 1918 roku i wojnę polsko-sowiecką (zwolennik Piłsudskiego) tradycje Polski szlacheckiej. Julian Przyboś Tomy:
Rok 1956 – pokolenie Współczesności Po śmierci Stalina, po wydarzeniach październikowa, w wielu dziedzinach – w tym w kulturze i sztuce – nastąpiła odwilż, czyli rozluźnienie cenzury, odejście od ścisłego programu realizmu socjalistycznego. Niezwykle ważną konsekwencją tego były liczne debiuty młodych twórców. Ponieważ byli skupieni wokół czasopisma pt. Współczesność, nazwano ich pokoleniem Współczesności. Do debiutantów około roku 1956 należą: W poezji Miron Białoszewski, Zbigniew Herbert, Stanisław Grochowiak, Jerzy Harasymowicz. W prozie debiutujący Marek Hłasko –
Poezja współczesna Tadeusz Różewicz Cechy twórczości: piętno wojny – obsesja wspomnień i lęków, poczucie utraty wartości, upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), prostota wypowiedzi, eliminacja interpunkcji. Szukaj w wierszach: tematu destrukcji psychiki człowieka, który przeżył wojnę, protestu przeciwko okrucieństwu, przemocy, obojętności ludzi, bohatera – człowieka rozbitego wewnętrznie, niepewnego, samotnego. Zbigniew Herbert Cechy twórczości: problematyka moralnej postawy człowieka jako główny temat, wykorzystanie mitów, dzieł sztuki, postaci i
Tadeusz Różewicz Cechy twórczości: piętno wojny – obsesja wspomnień i lęków, poczucie utraty wartości, upodobnienie poezji do prozy (ważna rola języka potocznego), prostota wypowiedzi, eliminacja interpunkcji. Szukaj w wierszach: tematu destrukcji psychiki człowieka, który przeżył wojnę, protestu przeciwko okrucieństwu, przemocy, obojętności ludzi, bohatera – człowieka rozbitego wewnętrznie, niepewnego, samotnego. Zbigniew Herbert Cechy twórczości: problematyka moralnej postawy człowieka jako główny temat, wykorzystanie mitów, dzieł sztuki, postaci i wydarzeń historycznych w poezji,
Tematy współczesnej literatury Temat: II wojna światowa czasy wojny poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, wiersze Tadeusza Gajcego i innych Kolumbów powstanie warszawskie Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego poezja powstańcza martyrologia Żydów Zofia Nałkowska, Medaliony Tadeusz Borowski, Opowiadania obozy koncentracyjne, sowieckie łagry Tadeusz Borowski, Opowiadania Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat Wojna zdominowała literaturę XX wieku Podejmowano tematy związane z II wojną zaraz po jej zakończeniu, i dużo później – np. Miron Białoszewski napisał Pamiętnik z powstania
Sprawdź swoją wiedzę z literatury współczesnej 1. Przeczytaj fragment wiersza Miłosza i powiedz, co daje pewność, że poeta pisze o XX wieku? Było to widowisko niepodobne, zaiste, Do wiekowego cyklu królewskich tragedii Drogom na betonowych słupach, miastom ze szkła i żeliwa, Lotniskom rozleglejszym niż plemienne państwa Nagle zabrakło zasady i rozpadły się a) widowisko, królewska tragedia, brak zasad b) nie można tego stwierdzić c) betonowe słupy, miasta ze szkła i żeliwa, lotniska d) lotniska i plemienne państwa, brak zasad Odp.
Antyk od łacińskiego antiquus – dawny. Dotyczy dorobku kultury i historii starożytnej Grecji i Rzymu. Jest pojęciem węższym od terminu starożytność, który obejmuje historię wszystkich kultur sprzed naszej ery (Egipt, Babilon, Izrael). Średniowiecze (wieki średnie) to znaczy „przejściowe” między antykiem a odrodzeniem, ponad 10 stuleci raczej źle ocenionych przez ludzi renesansu jako wieki ciemnoty – stąd pejoratywna wymowa nazwy średniowiecze. Dziś ta ocena jest nieaktualna, wieki średnie fascynują swoim bogactwem. Renesans inaczej odrodzenie.
Poeci nobliści Czesław Miłosz w 1980 i Wisława Szymborska w 1996 Czesław Miłosz (1911-2004) Twórczość: Traktat moralny, Traktat poetycki Tomy: Światło dzienne, Gucio zaczarowany, Hymn o perle, Miasto bez imienia, Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada Powieści: Dolina Issy, Zniewolony umysł, Ziemia Ulro. Cechy twórczości Katastrofizm (związek z Żagarami) we wczesnej twórczości. Motyw Litwy – krainy dzieciństwa powraca w jego literaturze. Piękno pejzażu. Motyw emigranta tęskniącego za ojczyzną. Poszukiwanie trwałych wartości etycznych w odwołaniu do kultury śródziemnomorskiej, sztuki
Poetycka twórczość Tadeusza Różewicza Tadeusz Różewicz przeżył wojnę. Ocalał – lecz wojna wycisnęła piętno na jego twórczości, tak poetyckiej, jak i dramaturgicznej. Należy do pokolenia – rocznik 20., bo urodził się w 1921 roku. Brał udział w konspiracji i żył okupacyjnym życiem, walczył w AK. Ujrzał i zrozumiał całą grozę wojenną, „przeżył śmierć i zna wartość życia” – tak brzmi motto poety. Różewicz jest poetą czytanym i lubianym. Mimo że jego poezja tak bliska jest prozie (a może właśnie
Lektura w epoce Stop! To już oświecenie. Ogólnie oświeceniem nazywamy osiągnięcia kultury i nauki wieku XVIII. Dokładniej datuje się tę epokę od 1680 do 1780 roku w Europie. W Polsce: 1740-1764 – faza wczesna (przed elekcją Stanisława Augusta) 1764-1795 – faza dojrzała (czasy stanisławowskie) 1795-1822 – faza schyłkowa (od I rozbioru po wydanie Ballad i romansów Adama Mickiewicza). Oświecenie jest to: epoka, w której uwierzono w rozum; epoka krytycyzmu wobec zjawisk i instytucji; epoka, która zaowocowała Wielką encyklopedią
Jan Kochanowski TEST Sprawdź swoją wiedzę z Kochanowskiego Przeczytaj uważnie tekst: Jan Kochanowski Do gór i lasów Wysokie góry i odziane lasy Jako rad na was patrzę, a swe czasy Młodsze wspominam, które tu zostały, Kiedy na statek człowiek mało dbały. Gdziem potym nie był? Czegom nie skosztował? Jażem przez morze głębokie żeglował, Jażem Francuzy, ja Niemce, ja Włochy, Jażem nawiedził Sybilline lochy. Dziś żak spokojny, jutro przypasany Do miecza
Zamiast używać wciąż sformułowania „kolejny utwór”, możesz napisać: Powyższe dzieło nie jest jedynym na ten temat. Oto… Pragnę przytoczyć jeszcze jeden przykład… Przejdźmy do następnego utworu prozatorskiego, a jest nim… Nie koniec na tym. Niedawno czytałam książkę… Jeśli przyjrzymy się utworowi pt. … autorstwa X… Znajduję ów (ten, powyższy) temat także w utworze pt. … Myślę, że doskonałym przykładem będzie też… Wywarła na mnie wielkie wrażenie inna jeszcze książka… Sądzę, że można
Pozytywizm TEST 1. Termin „pozytywny” znaczył kiedyś, w XIX wieku: A. To samo co dziś: dobry, życzliwy, korzystny B. Był terminem muzycznym, pochodził od pozytywki C. Dobry, korzystny, ale też praktyczny, racjonalny D. Określał ludzi, przyjmujących sztuczne pozy 2. Nazwa epoki: „pozytywizm” pochodzi od: A. Znaczenia terminu – to była bardzo pozytywna epoka B. Od cyklu Augusta Comte’a pt. Wykłady filozofii pozytywnej C. Od optymistycznej postawy, jaką przyjęli ówcześni
Romantyzm TEST 1. Które z wymienionych poniżej wydarzeń przyjęto umownie za początek romantyzmu w Polsce? a) Utworzenie Królestwa Kongresowego w 1815 roku b) Wydanie przez A. Mickiewicza Ody do młodości w 1820 roku c) Opublikowanie drukiem Mazurka Dąbrowskiego w 1806 roku d) Wydanie przez A. Mickiewicza tomu Ballady i romanse w 1922 roku 2. Termin „romantyzm” oznacza a) nazwę epoki historyczno-literackiej lub postawę człowieka interesującego się poezją b) postawę życiową,
Sprawdź swoją wiedzę z oświecenia 1. Nazwa oświecenie nawiązuje do: a) faktu, że poszukiwano jasnych stron życia b) faktu, że uczeni pragnęli odkryć sposób oświetlenia mieszkań c) filozofii epoki, która doceniła światło umysłu i blask wiedzy d) nagłego olśnienia jednego z ważnych uczonych 2. Który zbiór terminów prawidłowo określa epokę? a) empiryzm, racjonalizm, konceptyzm, klasycyzm, krytycyzm b) krytycyzm, racjonalizm, deizm, humanizm, sentymentalizm c) racjonalizm, deizm, ateizm, wolterianizm, mistycyzm d) empiryzm,
Sprawdź swoją wiedzę z baroku 1. Światopogląd barokowy charakteryzuje się: a) przekonaniem o nietrwałości świata i znikomości ludzkich spraw b) wiarą w potęgę rozumu ludzkiego c) przeświadczeniem, że człowiek jest spadkobiercą Boga na Ziemi d) optymizmem płynącym z przeświadczenia o boskiej harmonii świata 2. Które z poniższych wydarzeń miały miejsce w epoce baroku i wpłynęły na historię XVII wieku? a) rozwój drukarstwa b) kontrreformacja c) wyprawy krzyżowe e) wielkie
RENESANS TEST Sprawdź swoją wiedzę z renesansu 1. Które z podanych poniżej wydarzeń historycznych znacząco wpłynęło na ukształtowanie się epoki renesansu? a) wielkie odkrycia geograficzne b) powołanie świętej Inkwizycji c) upadek Bizancjum d) bitwa pod Grunwaldem 2. Które z wymienionych niżej cech przypisałbyś kulturze renesansu? a) teocentryzm b) uniwersalizm c) anonimowość d) nawiązania do antyku 3. Autorem maksymy Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce jest: a)
Sprawdź swoją wiedzę ze średniowiecza Pamiętaj, że w niektórych punktach możesz wybrać kilka odpowiedzi. 1) Za początek średniowiecza przyjmuje się umownie datę: a) objęcia władzy przez Karola Wielkiego (768) b) koronacji cesarza Ottona I (962), c) schizmy wschodniej (1054) d) upadku cesarstwa zachodniorzymskiego (476) Odp. ……………………… 2) Koniec epoki średniowiecza łączy się z następującymi wydarzeniami historycznymi: a) odkryciem Ameryki przez Kolumba (1492) b) upadkiem Bizancjum (1453) c) IV wyprawą
