LICEUM

Które utwory określisz jako awangardowe w prozie i dramacie dwudziestolecia międzywojennego?

Awangarda w prozie zarysowała się wyraźnie w twórczości Witolda Gombrowicza i Brunona Schulza. Ferdydurke Gombrowicza ma wiele cech nouveau roman. Awangardowość, czyli nowoczesność, zupełna wynalazczość wyraża się tu nie tylko w przemianie struktury gatunku, lecz także w języku postaci i narratora i w demaskatorskiej, odważnej problematyce powieści. Bruno Schulz w Sklepach cynamonowych prezentuje nowatorski ekspresjonizm, pełną symboli prozę liryczną, której odczytanie wymaga, sięgnięcia po psychoanalizę Freuda i Junga. Dramat awangardowy to domena Stanisława Ignacego Witkiewicza. Innowacje i rewolucyjne postulaty dotyczące

Udowodnij, że tytuły powieści Żeromskiego mają symboliczną wymowę

Przywołajmy trzy podstawowe tytuły dzieł tego autora, aby udowodnić, że oprócz swego bezpośredniego znaczenia mają wartość symboliczną. Symboliczne znaczenie tytułów powieści Żeromskiego Syzyfowe prace – bezpośredni rodowód tytułu pochodzi z mitologii greckiej, dokładnie z mitu o Syzyfie, który to został skazany na ciągłe wtaczanie głazu na szczyt góry, a gdy już osiągał cel… głaz spadał znów na dół. A zatem przenośnie syzyfowe prace – to działania jałowe, które się nigdy nie powiodą. Lecz w ujęciu Żeromskiego

Powieść międzywojenna wobec spraw społecznych

Literatura jest dziedziną, która odzwierciedla społeczno-polityczne zmartwienia społeczeństw – szczególnie podatnym na to gatunkiem jest powieść. Podział społeczeństwa Polski międzywojnia, socjalno-bytowa sytuacja różnych warstw znalazła miejsce w prozie tego okresu. Najbardziej wymowną w tym względzie jest powieść Granica Zofii Nałkowskiej. Przecież granica umieszczona w tytule to przede wszystkim granica między warstwami biedoty a inteligencji, najbardziej plastyczny obraz tych podziałów to kamienica Kolichowskiej – przekrojona na pół dzieli dwa światy – nędzarzy i ludzi bogatych –

Poezja dwudziestolecia wobec rzeczywistości ówczesnej Polski

Otóż poezja wcale nie w mniejszym stopniu niż proza reagowała na sytuację polityczno-społeczną młodego kraju. Początek wydawał się beztroski – manifesty młodych kazały „zrzucić z ramion płaszcz Konrada” – czyli zaprzestać tematów narodowych, bo ojczyzna jest już wolna, są więc zbędne nawoływania do walki. Lecz już w tym – wstępnym okresie Julian Tuwim pisze wiersz Pogrzeb prezydenta Narutowicza, który jest pełną emocji reakcją na zamach i zamordowanie pierwszego prezydenta niepodległej Polski. To dopiero

Dokonaj alfabetycznego zestawienia najbardziej znanych poetów dwudziestolecia międzywojennego, zaznaczając ich przynależność grupową i charakterystyczne utwory.

Dokonaj alfabetycznego zestawienia najbardziej znanych poetów dwudziestolecia międzywojennego, zaznaczając ich przynależność grupową i charakterystyczne utwory. Władysław Broniewski – poeta indywidualny, utożsamiany z hasłami rewolucyjnymi, operujący techniką poezji romantycznej. Znane utwory to: Mannlincher, Do towarzyszy broni, Poezja, Bagnet na broń, cykl Anka. Józef Czechowicz – czołowy poeta awangardy lubelskiej. Czechowicz głosi, że „poezja jest muzyką”, opiewa pejzaż wsi operując skrótem i metaforą, wykorzystuje obrazowanie senne, psychiczną miazgę i skojarzenia. Znane wiersze: Przez kresy, Na

Człowiek pokonujący przyrodę w literaturze pierwszej połowy wieku dwudziestego

W pierwszej chwili przychodzą na myśl dwa nazwiska: Joseph Conrad i Antoine Saint-Exupéry. Twórcy ci „opanowali” dwa odmienne rejony lecz równie pociągające człowieka, od wieków stanowiące wyzwanie, dwa żywioły – wodę i powietrze. Joseph Conrad, angielskojęzyczny pisarz polskiego pochodzenia, ukochał morze. Większość jego powieści rozgrywa się w przestrzeni morskiej. Jego bohaterowie to ludzie morza, często podejmujący walkę z żywiołem – sztormem, burzą, tajfunem. Młodszy pisarz, Francuz Saint-Exupéry, związał się z kolei z żywiołem przestworzy – sam

Jakie nowe cele sztuki XX wieku możesz zaprezentować?

„Zobaczyć świat inaczej” – kto wie, czy to hasło nie definiuje przewrotu w sztuce nowej epoki. Oczywiście, taki pogląd wynika z przemian techniczno-filozoficznych w nowym, powojennym świecie, z osiągnięć nauki i filozofii. Jeśli fizyka wkroczyła w głąb materii i rozbiła atom – dlaczego nie rozbić dawnych kanonów sztuki, ujrzeć i przedstawić świat inaczej? Nie naśladować świata, lecz czerpać z bogactwa jego elementów i konstruować go na nowo! Artyści nowej epoki sformułowali kilka niezwykle cennych zasad sztuki: Sztuką jest wszystko, co

Żeromski wśród twórców powieści historycznej II połowy XIX wieku.

Prawie każdy szanujący się prozaik tego czasu interesował się powieścią historyczną, a oszałamiająca popularność Ogniem i mieczem i w ogóle Trylogii Sienkiewicza mobilizowała do działań twórczych. Próbował Prus – napisał wspaniałe dzieło o starożytnym Egipcie, czyli Faraona. Próbował Reymont – jego ostatnie dzieło to próba napisania trylogii o czasach Kościuszki – Rok 1794. Żeromski, pisząc powieści i opowiadania osadzone w realiach powstania styczniowego – już cofał się w historię, ale jeszcze dalej sięgnął w Popiołach – powieści z czasów napoleońskich.

Syzyfowe prace Żeromskiego jako powieść o dorastaniu

Sporo jest powieści o dojrzewaniu, dorastaniu, poszukiwaniu swojej drogi i tożsamości. Przypomnij sobie Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego. Pierwsza powieść polska, nowożytna – właśnie o tym. Kordian Juliusza Słowackiego – także. Mnóstwo tego w literaturze powszechnej: od Kandyda Woltera po Buszującego w zbożu Salingera. Ale Marcinek Borowicz to postać szczególna, bo on nie tylko dorośleje, ale też budzi się w nim poczucie tożsamości narodowej. Jego dojrzewanie odbywa się w obliczu rusyfikacji – powieść ma zatem walory patriotyczne

Jakie tematy porusza Żeromski w powieści pt. Wierna rzeka?

Wierna rzeka jest popularną powieścią, w której Żeromski przywołuje wątek powstania styczniowego i ukazuje na tle wydarzeń historycznych romantyczną miłość dwojga ludzi z różnych sfer. Fabuła powieści jest nieco melodramatyczna – do zaściankowego dworku o nazwie Niezdoły przyczołgał się ranny powstaniec, który cudem uniknął śmierci nie tylko z rąk wroga, lecz także ze strony niechętnie nastawionych chłopów polskich. W Niezdołach pozostała tylko panienka – zubożała szlachcianka Salomea Brynicka i jej wierny sługa – inni poszli do

Rola sztuki w powieści Żeromskiego Ludzie bezdomni

Czy pamiętasz jak na początku powieści, w Paryżu, Judym spotyka Natalię i Joasię i razem oglądają rzeźbę Wenus z Milo? Rozmawiają potem w tramwaju o innym dziele sztuki: płótnie Puvisa de Chavannes’a pt. Biedny rybak. Obraz przedstawia ubogiego rybaka w nędznym odzieniu, jego żonę i dziecko – w przestrzeni, którą można nazwać uniwersalną, ponadczasową. Judym przypomina sobie, jak oglądał to dzieło w galerii, jak wzruszali się nim ludzie, jak malarz potrafił zarysować degradację człowieka. Z pewnością obraz i na Judymie wywarł wielkie

Na czym polegał tragizm doktora Judyma z Ludzi bezdomnych?

Sytuacja tragiczna następuje wtedy, kiedy człowiek musi dokonać wyboru między dwoma racjami – i każda jego decyzja będzie niekorzystna. Słowem – czego by nie wybrał – tak i tak będzie źle. Judym rzeczywiście musi dokonać takiego wyboru – przynajmniej według własnego mniemania. Stoi przed decyzją: albo zwiąże się z Joasią, założy dom i będzie wiódł szczęśliwe życie – albo poświęci się całkowicie pracy społecznej, bezinteresownemu niesieniu pomocy biedocie Zagłębia. Obie możliwości wykluczają się –

Przedstaw treść powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni

Jaki jest rodowód dziewiętnastowiecznej inteligencji? W przeważającej części wywodzi się z ziemiaństwa, czasami nieco zubożałego, ale rzadko z rodzin naprawdę biednych. Domy inteligentów, a więc także lekarzy, były najczęściej zamożne. Jak w takim otoczeniu czuł się Tomasz Judym, ubogi syn szewca pijaka, który skończył studia dzięki finansowej pomocy ciotki? Miał dwie drogi: albo szybko zapomnieć o swoim pochodzeniu, albo dołączyć do grona szaleńców marzących o zasypaniu przepaści między bogatymi a biednymi. ­ Bohater Ludzi bezdomnych wybiera tę drugą

Jaką wymowę zawiera opowiadanie Stefana Żeromskiego pt. Rozdzióbią nas kruki, wrony…?

Znajdujemy się w kręgu problematyki powstania styczniowego – lecz także w kręgu tematów nierówności społecznej, symbolizmu i naturalizmu. Treść opowiadania jest krótka: powstaniec Winrych wiezie broń dla oddziału partyzantki. Napotyka oddział Moskali – scena kończy się opisem strasznej śmierci powstańca. Lecz Winrych – Moskale to nie jest jedyna relacja osób w utworze. Gdy powstaniec jest już zabity, a koń raniony, nadchodzi okoliczny ubogi chłop. I tu dopiero jesteśmy świadkami narodowej tragedii: chłop Polak ściąga z powstańca Polaka

Dlaczego powieść Reymonta Chłopi nagrodzono literacką Nagrodą Nobla?

Dlaczego powieść Reymonta Chłopi nagrodzono literacką Nagrodą Nobla? Odpowiedź na to pytanie mogłaby zapełnić odrębną książkę. Nie sposób tu wyliczyć wszystkich walorów dzieła ani też wyłuszczyć dokładnie kryteriów, jakie stawia komisja przydzielająca tę słynną nagrodę. Jedno jest pewne: dzieło musi być uniwersalne, musi dotyczyć spraw ogólnoludzkich, podejmować temat ponadnarodowy, omawiać wartości ponadczasowe. I ten warunek dzieło Reymonta, zwane epopeją chłopską, spełnia nie tylko w skali narodowej – lecz nawet w skali światowej. Podejmuje

Zaprezentuj inne niż Wesele sztuki młodopolskie

Noc listopadowa Wyspiańskiego Dramat narodowy, którego treścią jest powstanie listopadowe. Jest ważny w literaturze polskiej. Zwłaszcza że Wyspiański stwarza oryginalną wizję – miesza mitologię z historią Polski, do powstańczej Warszawy sprowadza greckich bogów, oczywiście zaangażowanych w wielkie powstanie, które kończy się jak wiemy klęską, w tym dramacie jednak pojawia się, jak w Weselu, motyw uśpionej nadziei – przywołany za sprawą mitu o Korze i Demeter. Ten mit wyjaśnia następstwo pór roku, zamieranie natury zimą i odradzanie się życia

Kto do kogo przychodzi w Weselu?

Marysia – trzecia Mikołajczykówna. Widmo – malarz de Laveaux zmarły na gruźlicę. Czy w duszy Marysi wciąż tkwi cień romantycznej miłości i dawnego cierpienia? Ułożyła sobie życie, a jednak… Piętno przeszłości, niespełnionego marzenia, utraconych złudzeń i nadziei bywa bardzo często rysem charakterystycznym postaci literackich. Takimi postaciami będą Barbara Niechcic z Nocy i dni, Róża z Cudzoziemki, bohater opowiadań Marka Hłaski. A miłość – to temat uniwersalny. Dziennikarz – Rudolf Starzewski, dziennikarz Czasu, pisma propagującego ideały Teki

Jakie słynne symbole z Wesela Wyspiańskiego możesz wymienić i jak je rozszyfrujesz?

Jakie słynne symbole z Wesela Wyspiańskiego możesz wymienić i jak je rozszyfrujesz? Symbolika w Weselu jest bardzo bogata. Tworzą ją sceny wizyjne i osoby dramatu; niektóre wieloznaczne wypowiedzi i cały zbiór rekwizytów, czyli przedmiotów-symboli. Najsłynniejsze to: złoty róg, pawie pióra, podkowa i chochoł. Złoty róg – jest symbolem wyzwolenia, sygnałem wzywającym do powstania, budzącym w ludziach wolę walki. Ma moc wyrwania społeczeństwa z letargu, dlatego okoliczność, że Jaśko gubi złoty róg uniemożliwia cały powstańczy zryw. Pawie

Realizm i fantastyka w Weselu Wyspiańskiego – ich znaczenie dla kompozycji ideowej dramatu.

Realizm Fantastyka Miejsce Wieś Bronowice pod Krakowem (zabór galicyjski), weselna chata: dworek Włodzimierza Tetmajera. Przed chatą stoją chochoły, czyli krzewy ochronione na zimę słomą. Pod koniec I aktu ze zwykłych chochołów przekształcą się w Chochoły – Osoby Dramatu i zapoczątkują pojawienie się na weselu fantastycznych postaci. Główne postacie Goście weselni: Pan Młody (poeta Lucjan Rydel) Panna Młoda (16-letnia chłopka Jadwiga Mikołajczykówna) Gospodarz (malarz Włodzimierz Tetmajer, również za żonę pojął chłopkę) Gospodyni (Anna Tetmajerowa)

Jaką ocenę poszczególnych warstw społecznych zawarł Wyspiański w Weselu?

Wyspiański poddaje w swoim dramacie ocenie obie warstwy społeczne: chłopów i inteligencję, po pierwsze wydobywając z ich dusz to, co prawdziwe, po drugie stawiając ich przed możliwością wspólnego czynu. Okazuje się, że w tej osobliwej chwili wielkiej szansy inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do tak poważnego zadania. Wniosek: tragizm narodu tkwi w niemożności spełnienia skutecznego czynu, w niemocy i braku umiejętności wykorzystania szansy. Oto przekrój inteligencji: Pan Młody – łatwo poddaje się nastrojom, egzaltacji, poezji, prezentuje gadulstwo,