LICEUM
Werter Werter jest głównym bohaterem powieści epistolarnej Johanna Wolfganga Goethego pt. Cierpienia młodego Wertera. Pierwsza wersja utworu powstała w 1774 r., druga w 1787. Dzieło zostało napisane w okresie, który w niemieckiej literaturze nosi nazwę okresu burzy i naporu (Sturm und Drang). Powieść jest dziełem prekursorskim dla epoki romantyzmu. Charakterystyka Imię: tak naprawdę nie wiadomo, jak miał na imię. W tekście powieści postać ta określana jest tylko z nazwiska. Nikt nie zwraca się do Wertera po imieniu, a i
Faust Faust jest tytułowym bohaterem tragedii Johanna Wolfganga Goethego. Nie można jednak mówić o Fauście, zapominając o jego towarzyszu, przewodniku i, jak chcą interpretatorzy tragedii, alter ego (czyli: „drugim ja”) głównego bohatera – Mefistofelesie. Doktor Faust to średniowieczny uczony, studiował różne dziedziny nauk: prawo, literaturę, sztukę, nauki przyrodnicze, teologię. Skąd u jego boku wziął się diabeł? Otóż ta ciemna postać zjawia się jeszcze przed rozpoczęciem właściwej tragedii, w Prologu w niebie, stanowiącym zawiązanie akcji dramatu.
Roland Roland – bohaterski rycerz, wielki patriota. Najprawdopodobniej był postacią historyczną (hrabią Marchii Bretońskiej) – zachowały się monety sprzed 781 roku z wybitym na nich imieniem Roland, a także dokument z 772 roku, w którym wśród wybitnych osobistości wymieniony został Rothlandus. Znaczenie postaci Roland to niejedyny rycerz, z którym można się spotkać w literaturze – choć z pewnością jeden z najsłynniejszych. Jest właściwie pierwowzorem rycerza. Bohater jest ważny również z tego względu, że rycerz to jeden z wzorców parenetycznych średniowiecza. Roland spełnia
Autor Johann Wolfgang Goethe (1749-1832) – pierwszy okres jego twórczości przypada na czas burzy i naporu, to wtedy właśnie powstają ballady oraz słynna powieść epistolarna Cierpienia młodego Wertera. Jego twórczość i osobowość wywarły ogromny wpływ na literaturę europejską. Epoka Preromantyzm. W drugiej połowie XVIII wieku w Niemczech zaistniało zjawisko zwane preromantyzmem. Młode pokolenie, które wówczas doszło do głosu, manifestowało bunt wobec istniejącej sytuacji, wobec zastanego porządku. Młodzi buntowali się przede wszystkim przeciwko
Hamlet Szekspira Autor William Szekspir (1564-1616) – dramatopisarz angielski doby elżbietańskiej, poeta, duchowy ojciec romantyków. Jego życie otacza aura tajemnicy, a biografia odtwarzana przez historyków na podstawie znikomych danych zawiera liczne dziury i sprzeczności. Urodził się w rodzinie rzemieślniczo-kupieckiej, a wykształcenie prawdopodobnie zakończył na miejscowej szkole. W 1587 r. znalazł się w Londynie i zaczął pracować w teatrze, przechodząc wszystkie szczeble kariery. Wreszcie stał się twórcą i współudziałowcem teatru The Globe. Zmarł w Londynie. Forma utworu Hamlet jest pięcioaktowym dramatem (nazywanym
Co się dzieje? Akcja II części Dziadów opiera się na starym zwyczaju pogańskim – przywoływania duchów, które ujawniają swoje grzechy. Czasem ludzie mogą pomóc zjawom, czasem nie. Koncepcja uczciwego życia według teorii ludowej wynika z dialogów duchów z Chórem, główne zasady Chór powtarza w formie refrenu. Klasyfikacja duchów Duchy lekkie Pierwsze ukazują się – w postaci aniołków – duchy dwojga dzieci: Józia i Rózi. Cierpią, choć ich wina wydaje się być dość
Gdzie mieszkali najważniejsi bohaterowie Pana Tadeusza? W Soplicowie mieszkali: Sędzia – brat Jacka Soplicy, opiekun Tadeusza. Zaradny gospodarz, zwolennik tradycji, gościnny. Bywał jednak porywczy, nie chciał ustąpić w sporze o zamek, chociaż dobra Horeszków zyskał dzięki niechlubnej targowicy. Tadeusz – 20-letni syn Jacka Soplicy. Imię otrzymał na pamiątkę Tadeusza Kościuszki. Wychowywany przez Sędziego, ostatnie lata spędził w szkole, prawdopodobnie w Wilnie. Łatwowierny, ufny, zakochany w Zosi. Nowoczesny – zdecydował się na uwłaszczenie chłopów.
Scharakteryzuj funkcje poezji w życiu narodu w świetle lektury Konrada Wallenroda. Jak zacząć? Wajdelota nazwał poezję „strażniczką narodowego pamiątek kościoła”. To metaforyczne stwierdzenie wyjaśnia wiele: poezja przekazuje i przechowuje najważniejsze wartości etyczne i moralne, konstytuujące tożsamość danego narodu. W rozwinięciu Poezja jako wieść gminna – to poezja ludowa, przenoszona z pokolenia na pokolenie w przekazach ustnych, pieśniach i opowieściach rycerskich. Jest ona nosicielką tradycji, tworzy narodową świadomość poprzez fakt bycia łączniczką serc i sumień ludzkich. Zespala przedstawicieli
Autor Sam lord George Byron ucieleśnia ideały romantyczne. Któż bowiem bardziej pasuje do romantycznego wzorca niż młody, urodziwy mężczyzna, otoczony aurą skandalu, a przy tym niezwykle utalentowany, sławny poeta? Awanturnik, poszukiwacz przygód, wędrowiec, wygnaniec, tajemniczy korsarz i bojownik o wolność Grecji. Oto George Byron – urodzony 22 stycznia 1788 roku w Anglii, pod znakiem Koziorożca. Tytuł lorda odziedziczył, ale fortunę przyniosło mu pisarstwo. Wiele podróżował, podejrzewano go o korsarstwo i przynależność do masonerii. Stał się bardzo
PRACE DOMOWE Wskaż w postaci Konrada typowe cechy bohatera romantycznego. Konrad jest bez wątpienia postacią stricte romantyczną. Zauważ: otrzymał imię o randze symbolu. Nosił je inny bohater Mickiewicza Konrad Wallenrod, a także przyjaciel poety, rosyjski dekabrysta Konrad Rylejew. Bohater Wielkiej Improwizacji jest więc spadkobiercą tych wartości, które Wallenrodowi kazały przywdziać maskę szpiega, a Rylejewa pchnęły do walki z carskim despotyzmem. Romantyczne cechy osobowości Konrada to: Samotność Indywidualizm Pycha, pogarda dla
18 stycznia 1940 roku w okupowanej przez hitlerowców Warszawie znaleziono na ulicy bezdomnego nędzarza umarł nie odzyskawszy przytomności […] Czy uwierzycie, że owym bezdomnym żebrakiem, o którym tak niepoetycko pisze w swoim wierszu Tadeusz Różewicz był Kazimierz Przerwa-Tetmajer – niezwykle popularny w epoce modernizmu bard pokolenia dekadentów, bywalec galicyjskich salonów, obiekt uwielbienia wielu dam z towarzystwa? Jeden z kronikarzy barwnego życia cyganerii krakowskiej, Adam Grzymała-Siedlecki tak oto wspomina Tetmajera w
Żart, śmiech, satyra, groteska jako wyraz dezaprobaty wobec istniejącej rzeczywistości. Omów na wybranych przykładach literackich. W jakim jeszcze ujęciu temat literatury śmiechu może występować? Wątki ludyczne – czyli śmiech dla śmiechu, dla radości i dla rozrywki, nie tylko dla satyry i wytykania wad; Wielkie dzieła komediowe sceny teatru (polskie i obce); Słynne postaci komiczne i ich charakterystyka (nie zawsze są sympatyczne, nie zawsze są odstraszające); Śmiech, humor, komedia w służbie
Funkcje motywu podróży w wybranych utworach różnych epok. Przykładowy wstęp Nie jesteśmy zdziwieni, jeśli dramat – zwłaszcza dramat współczesny – rozgrywa się w jednym miejscu, np. w jednym pokoju. Denerwuje nas to jednak zwykle w przypadku filmu, gdyż przyzwyczajeni jesteśmy raczej do bardziej widowiskowych obrazów. A powieść? W tym przypadku częste zmiany miejsca akcji są tak oczywiste, że ich brak mógłby być dla odbiorców prawdziwym szokiem. Dlaczego pisarze czy też
O wędrówce jako metaforze ludzkiego losu i jej literackich ujęciach w wybranych utworach. Podobny temat: „Człowiek jest natury pielgrzymiej” (Cyprian Kamil Norwid). Literackie konkretyzacje odwiecznego w kulturze motywu życia-wędrówki i życia-pielgrzymki, a Twoje rozumienie istoty ludzkiej egzystencji. Przykładowy wstęp „Człowiek jest natury pielgrzymiej” – twierdzi Cyprian Kamil Norwid. Od wieków również pisarze uważali wędrówkę za metaforę ludzkiego losu. Ale czy tak jest rzeczywiście? Człowiek dąży przecież do stabilizacji. Chce zakotwiczyć
Władza – powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa… Do jakich refleksji na ten temat skłania Cię lektura wybranych dzieł literackich? Przykładowy wstęp Parafrazując słowa starej żołnierskiej piosenki, można by zapytać: „Władzo, władzo, cóżeś ty za pani ”? Jest ogromną pokusą: wabi i mami, obiecuje złote góry, toteż niemal wszyscy idą za nią, jeśli tylko nadarzy się okazja. Po jej współczesne insygnia: marynarkę, teczkę, eleganckie wieczne pióro sięgają nawet niepokorni wcześniej, zbuntowani
Dlaczego to ważny w literaturze problem? Dotyczy wszystkich ludzi (nawet tych, którzy pracy unikają, bo i to jakaś postawa wobec niej) wszystkich czasów. Stosunek do pracy jest nierzadko kryterium wartościowania bohaterów. Jak mówi Biblia, świat powstał dzięki pracy Boga – trwała ona sześć dni, siódmego dnia Stwórca odpoczął. Ale sam człowiek nie został stworzony do ciężkiej pracy – zajmowałby się pewnie jedynie przyjemnymi czynnościami, żył w zgodzie z naturą (wizja
Dom, rodzina – dlaczego to ważny w literaturze motyw? Rodzinny dom – bez wątpienia jedna z najważniejszych wartości w ludzkim życiu. Z czym się kojarzy? Nie tylko z miejscem stałego zamieszkania i najbliższą rodziną. To przestrzeń odgrodzona od chaosu świata. Łączymy go z porządkiem, poczuciem bezpieczeństwa, schronieniem. To własne miejsce na ziemi. Niekoniecznie musi być bogaty – ważniejsze są miłość, ciepło, możliwość samorealizacji. O znaczeniu domu i rodziny wiele też mówią metaforyczne zastosowania tych słów. Domem bywa nazywana
Dlaczego to ważny temat w literaturze ? Errare humanum est. Błądzić – rzecz ludzka. Ten motyw pojawia się w literaturze od czasów najdawniejszych. Pierwszy ludzki błąd? Pewnie już w raju, kiedy Ewa zerwała zakazany owoc. Życie ludzkie często bywa porównywane do labiryntu – trzeba wybierać drogi, wartości, postawy. Każdy wybór niesie ze sobą prawdopodobieństwo pomyłki. Można pójść nie tą ścieżką czy poświęcić życie nie tej wartości. Błąd to także naruszenie
Wstęp Powrót jest dość częstym motywem epickim, lirycznym i filmowym. Niejednokrotnie łączy się z toposem podróży, wędrówki, ale nie jest to warunek konieczny. Bywają powroty szczęśliwe, lecz również pełne gorzkich rozczarowań, euforyczne i dramatyczne, powroty przegranych i zwycięzców etc. Najczęściej eksponowanymi w sztuce są powroty: • do ojczyzny, rodziny (Homer Odyseja) • do krainy dzieciństwa (Bruno Schulz Sklepy cynamonowe) • do tradycji, wiary, idei (przypowieść o synu marnotrawnym) • do „rzeczywistości”
Czym było „Przedmieście”? Była to grupa literacka, działająca w późnym międzywojniu, bo już w latach 1933-37, w Warszawie i we Lwowie. Wśród założycieli: Helena Boguszewska, Gustaw Morcinek. Do grupy należała Zofia Nałkowska oraz Bruno Schulz, Adolf Rudnicki, Halina Krahelska, Józef Łobodowski. Ważne jest także to. że pisarze „Przedmieścia” preferowali realizm oraz naturalizm prozy – dążyli do maksymalnego autentyzmu w przedstawianiu rzeczywistości, co w konsekwencji prowadziło też do wyboru i rozpopularyzowania
