PRACA DOMOWA
Nowe konwencje narracyjne w prozie XX wieku. Narracja to wypowiedź przedstawiająca ciąg zdarzeń, postacie oraz okoliczności, w których się rozgrywały. Stanowi ona zasadniczy sposób wypowiedzi w dziele epickim. Dwie zasadnicze odmiany, w jakich występuje to: narracja autorska (albo trzecioosobowa), w której narrator znajduje się na zewnątrz świata przedstawionego i rozwija o nim relację obiektywną oraz narracja pamiętnikarska (albo pierwszoosobowa), w której narrator opowiada jako „ja” o zdarzeniach z własnego życia,
Na czym – Twoim zdaniem – polega awangardowość Ferdydurke? Ferdydurke zaliczamy do awangardowej prozy międzywojnia, a nawet spełnia ono wiele założeń nowatorskiego gatunku tzw. nouveau roman ukształtowanej ostatecznie dopiero w latach pięćdziesiątych XX w. we Francji! Możemy mówić zatem o prekursorstwie Gombrowicza. Nouveau roman (nowa powieść) stawia sobie za cel poznać świat za pomocą środków powieściowych. I tak: bohater to człowiek młody, poszukujący, niedysponujący rzetelną wiedzą o świecie. Fabuła nie występuje w klasycznym układzie zdarzeń – nouveau
Gombrowiczowska pupa i gęba – omów na podstawie Ferdydurke. Trafiło Ci się świetne zagadnienie! Będziesz mógł nawet użyć brzydkiego wyrazu (w wersji dla niemowląt). Nie raz zdarza się nam kogoś upupić albo być upupianym w szkole, w domu czy pracy. Upupić dał się też Józio – bohater Ferdydurke. Wyobraź sobie faceta koło trzydziestki, w którego domu nagle pojawia się jego dawny nauczyciel i chce go zabrać z powrotem do szkoły. Józio tego nie chce, ale profesor
Groteska jako konwencja literacka w Szewcach Witkacego. Groteska to jeden ze sposobów przedstawiania świata, którego poszczególne elementy są nam dobrze znane, ale zestawione ze sobą wydają się trochę śmieszne, nieprawdopodobne życiowo, niemożliwe w takim zestawieniu. Jak w Szewcach Witkacego. Gdyby w kilku zdaniach opowiedzieć treść tego dramatu osobie, która nigdy go nie czytała, wszystko mogłoby się wydawać takie proste i… prawdziwe. W robotniczym środowisku szewców rodzi się bunt przeciwko kapitalizmowi. Szewcy nie chcą rządów arystokracji,
Na czym polega aktualność Antygony? Nieuważnemu czytelnikowi problem zarysowany w Antygonie wydać się może aktualny tylko dla starożytnych, istotny jedynie w kontekście ich wierzeń religijnych. Jego zasięg daleko jednak wykracza poza to, czy pochować, czy nie pochować zmarłego buntownika. Sofokles poruszył w swym utworze uniwersalne zagadnienia etyczne. Postawił ważne pytania: czy wybór należy do państwa, czy do jednostki? czy ważniejsze jest prawo, czy religia? Pytanie: Na ile możliwa jest wolność jednostki w państwie? –
Opowiedz najciekawszą, według ciebie, przygodę Odyseusza. Komentarz To raczej ma być krótka praca, która będzie doskonalić twoją umiejętność konstruowania opowiadań. Musisz mieć orientację w bogatych doświadczeniach z życia Odyseusza. Zauważ, że nie musisz koniecznie znać Odysei! Także w Iliadzie znajdziesz coś ciekawego, choć Odys nie jest głównym bohaterem. Kwestionariusz osobowy: Imię: greckie – Odyseusz lub Odys, łacińskie – Ulisses. Imiona rodziców: Antikleja i Laertes. Stan cywilny: żonaty. Żona: Penelopa. Synowie: z Penelopą
Czy Edyp mógł uniknąć straszliwego losu, który go spotkał? Los Edypa jest uzależniony od woli bogów, od przeznaczenia (fatum), od przypadku – pokutuje on za winy przodków. Ale nie jest tak, że czyny Edypa nie wpłynęły na przyspieszenie dokonania się wyroku bogów. Buntuje się on i ten opór obraca się przeciw niemu. Choć początkowo kieruje się poczuciem odpowiedzialności za losy miasta, w końcu zwycięża w nim pycha i pragnienie odkrycia tajemnicy niezależnie od konsekwencji
Mitologia jako źródło tematów literackich – wybrane utwory. Motywy mitologiczne przewijają się przez utwory wszystkich epok. Fascynacja antykiem najbardziej kojarzy Ci się pewnie z renesansem, bo rzeczywiście stanowi ona jedno z haseł wywoławczych tej epoki. Koniecznie musisz wymienić nazwisko Jana Kochanowskiego i Odprawę posłów greckich, której akcja toczy się wokół epizodu z wojny trojańskiej. Ale nie wolno Ci również zapomnieć o wątkach mitologicznych rozsianych po innych utworach tego poety: przywołaj fraszkę
Przedstaw język i styl Iliady i Odysei. Jakie środki stylistyczne są charakterystyczne dla Homera? Charakterystyczne środki stylistyczne Homera Iliada utrzymana jest w podniosłym, wręcz patetycznym tonie. Opowiada o jednej z największych i najdłuższych wojen w historii starożytnej Grecji, Odyseja zaś o wieloletniej tułaczce Odysa, który naraziwszy się bogom, nie może spokojnie wrócić do rodzinnego domu. Bardzo ważną rolę w eposach odgrywa Fatum – przeznaczenie, któremu podlegają nie tylko ludzie, ale i herosi, a nawet bogowie. Stąd charakterystyczny paralelizm – przeplatanie toku
Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach. Dlaczego mitologia jest uniwersalna, czyli nieśmiertelna, ponadczasowa, ciągle aktualna? Bo znajdujemy w niej takie postacie, które są nam bliskie. Bo wiele zachowań ludzi i bogów wcale nie tak daleko odbiega od współczesności. Bo współcześni artyści i literaci ciągle przywołują w swej twórczości zdarzenia i postacie mitologiczne. Do najbardziej uniwersalnych tematów należą: miłość (partnerska, rodzicielska, siostrzana), władza (jej szczyty i manowce), ludzkie cechy i zachowania (dwubiegunowe – na jednym
Jakich znasz filozofów greckich? Jakie prądy są dla nas najważniejsze. Etymologicznie termin filozofia pochodzi od greckich słów philein – kochać i sophia – mądrość. Filozofia w dosłownym tłumaczeniu oznacza więc umiłowanie mądrości, a jako pierwszy terminem tym posłużył się Pitagoras (ok. 572-497 p.n.e.). Za moment powstania filozofii greckiej można uznać przełom VII i VI w. p.n.e. Pierwsi filozofowie zajmowali się zagadnieniami przyrodniczymi. Tales z Miletu, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit z Efezu zastanawiali się, z czego powstał świat i jak
Tyrtajos (w spolszczonej, czy raczej zlatynizowanej wersji – Tyrteusz) żył w VII w. p.n.e., według legendy był nauczycielem ateńskim, który został wysłany do Sparty, ponieważ wyrocznia w Delfach oznajmiła, że Spartanie zwyciężą Messeńczyków tylko pod warunkiem, że na czele oddziałów Sparty stanie Ateńczyk. Tyrtajos jest autorem księgi elegii Dobry rząd (Eunomia), zawierającej utwory patriotyczne, wychowawcze i zagrzewające do walki. Legenda głosi, że właśnie dzięki nim udało się Spartanom pokonać wroga. Elegie wzywały do
Arystotelesowska koncepcja bohatera tragicznego. Arystoteles sam nie był dramatopisarzem, jednak jako teoretyk zajmował się analizą wielkich eposów i greckich tragedii. Swoje spostrzeżenia zapisał w dwóch tomach Poetyki. Materiału dostarczały mu m.in. sztuki Sofoklesa. Jakie podać przykłady Arystotelesowską koncepcję bohatera tragicznego można przedstawić na przykładzie Antygony Sofoklesa. Zacznij od naszkicowania tragicznych losów bohaterki greckiego dramatu. Warto zaznaczyć, że od początku trwania tebański ród dotknięty był złym przeznaczeniem. Edyp, ojciec Antygony, miał, zgodnie z przepowiednią,
Co możesz powiedzieć o konflikcie tragicznym w „Antygonie” Sofoklesa? Osią konfliktu dramatycznego w Antygonie jest zakaz Kreona i sprzeciw wobec tego zakazu Antygony. Nie był to jednak zwykły zakaz – dotyczył pochówku brata Antygony – Polinika. Jest to więc konflikt między dwiema racjami – ludzką (ustanowioną prawem) i boską (dusza z niepochowanego ciała nigdy nie zazna spokoju). Antygona decyduje się sprawić bratu pogrzeb i zostaje skazana na śmierć. Konflikt tragiczny w Antygonie można rozpatrywać poprzez trzy antytezy:
„Antygona” Sofoklesa jako przykład tragedii klasycznej. Zacznij Antygona jest doskonałym przykładem tragedii klasycznej, ponieważ spełnia wszystkie wymogi stawiane temu gatunkowi. Możemy ją uznać za wzorzec tragedii klasycznej. Źródłem fabuły dramatu jest mitologia, a dokładnie fragment historii rodu Labdakidów. Przejdź do konkretów Tragedia respektuje zasadę trzech jedności: Jedność akcji – jeden wątek – dzieje Antygony i Kreona, brak scen epizodycznych. Jedność miejsca – całość akcji rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach. Jedność czasu
Zaprezentuj najbardziej typowe sposoby pisania o miłości w trzech epokach: średniowieczu, renesansie i baroku. Średniowiecze Miłość dwojga ludzi to temat nieco lekceważony w średniowieczu. Z niektórych utworów można by spokojnie wysnuć wniosek, że sztuką i zasługą jest odrzucić miłość, zaś dowodem słabości charakteru i przekreśleniem szansy na zbawienie poddanie się jej mocy. Wiemy, że większość sławnych rycerzy miała damy swego serca – piękne i cnotliwe kobiety. Posiadanie takiej ukochanej było jednak tylko jednym z elementów (wcale nie najważniejszym) życia
Prześledź dzieje tematu miłości w literaturze baroku i epok wcześniejszych. Temat miłosny nie miał w Polsce bogatej tradycji. Nie rozwijał się w średniowieczu czy w renesansie na taką skalę jak w literaturze zachodnioeuropejskiej. Pierwsze zwiastuny to anonimowe żakowskie erotyki i w wierszu O zachowaniu się przy stole Słoty. Natomiast w Europie wykształcił się nurt epiki i liryki dworskiej, której bohaterami byli rycerze i ich wybranki, najczęściej darzone platonicznym uczuciem. Trubadurzy prowansalscy opiewali kobiety (często mężatki), sytuując je na piedestale, a u ich
Wielkie osobistości europejskiej prozy XIX wieku. Oczywiście – sprawiają kłopoty, głównie z próbą klasyfikacji do nurtu, epoki, prądu itp. Czyżby cechą ,,wielkich” była odraza do zaszufladkowania? Choćby Stendhal – przecież to romantyk. Życie jego mieści się w pierwszych czterdziestu latach XIX w., wierzył w odnawiającą moc romantycznych pomysłów – w dziedzinie form literackich, interesował się Szekspirem. A jednak stworzył nowy typ powieści i rozpropagował hasło, iż ma być ona ,,zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu”, co jest
Przedstaw cechy stylu utworów Młodej Polski. Liryka Najwcześniej tendencje artystyczne nowej epoki zaznaczyły się w liryce. Symbolizm znalazł swój wyraz w ścisłym zespoleniu podmiotu lirycznego z przyrodą. Staje się ona wyrazicielką wnętrza człowieka lub przynajmniej tłem jego przeżyć. Na przykład: symboliczne znaczenie ma przyroda w cyklu Krzak dzikiej róży Jana Kasprowicza. Kontrastowo zestawione próchniejąca limba i rozkwitająca róża to pewnie życie i zagłada, oparcie i zagrożenie, piękno i brzydota, rozwój i przemijanie. Cztery wiersze składające się na cykl prezentują
Czy znajdujesz w Nad Niemnem wątki aktualne do dziś? Uzasadnij swoją wypowiedź, odwołując się do powieści Orzeszkowej. Nad Niemnem wydaje się powieścią z zupełnie innych czasów i o zupełnie innych czasach. Ckliwi czasami i wyidealizowani bohaterowie, patetyczne, sztuczne niekiedy dialogi… To jednak tylko pozory! Orzeszkowa prezentuje w swojej powieści wiele ponadczasowych problemów, konfliktów, sporów, które równie dobrze jak w korczyńskim dworku czy w Osowcach mogą mieć miejsce – i mają! – w naszych mieszkaniach. W powieści Orzeszkowej każdy chyba znajdzie
