Wypracowania z literatury XX wieku
Które z wydarzeń opisanych przez Nałkowską w Medalionach wydają Ci się najbardziej wstrząsające? Lektura każdego z tych opowiadań może być dla czytelnika wstrząsem. Po blisko sześćdziesięciu latach od wojny – wydaje się fantazją, trudną do przyjęcia dla normalnego umysłu. A jednak to są fakty – dowody zachwiania ładu moralnego, oskarżenie i przestroga przed wojną. Medaliony mówią o technikach ludobójstwa, mechanizmach mordowania człowieka – opisują „zwykły dzień szalonego koszmaru”. Czytelnika ogarnia groza, przerażenie
Deformacja świata w literaturze to świadomy chwyt, charakterystyczny dla literatury XX wieku, choć bywał używany oczywiście wcześniej. Przecież literatura plebejska – sowizdrzalska i cały nurt karnawałowy był swoistą deformacją świata, zmianą jego hierarchii i wartości. Fantastyka romantyczna, wizyjność i symbolika młodopolska to też swoista deformacja. Lecz wydaje się, że w pełni zaczęli wykorzystywać ten zabieg nowocześni twórcy międzywojnia. Gombrowicz – Ferdydurke i późniejsze dramaty, Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe, Witkacy
Wyjaśnij pojęcie kreacjonizmu w dramacie. Kreacjonizm był tendencją, która zdominowała lata 60-te, nie tylko zresztą w teatrze. Rzecz polegała na tym, by tworzyć dzieło, które nie powiela, nie naśladuje rzeczywistości, lecz „kreuje” – czyli stwarza na scenie – świat nowy, wytwór wyobraźni autora. Stąd uprawnione i możliwe są wszelkie odkształcenia świata: w formie groteski i w pomysłach językowych, jako poruszanie tematów tabu i jako teatr poetycki czy ekspresjonistyczny. Kreacjonizm jest
Uroda i brzydota świata w prozie Żeromskiego. Prozę Żeromskiego poznałeś w szkole dość wszechstronnie. Znasz jego powieści: Syzyfowe prace, Ludzi bezdomnych, Przedwiośnie. Z opowiadań wymień Siłaczkę, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Zmierzch. A może – jako lekturę uzupełniającą – czytałeś Wierną rzekę? W tych wszystkich utworach Żeromski sięga po techniki pisarskie modne w epoce modernizmu: impresjonizm i naturalizm. Ten pierwszy widoczny jest przede wszystkim w opisach przyrody (Zmierzch). W krajobrazach –
Dlaczego wiersz Stanisława Grochowiaka Czyści możemy uznać za manifest turpizmu? Nazwa tego nurtu literackiego pochodzi od łacińskiego słowa turpis, turpe – brzydki. Nurt ten zaznaczył się zwłaszcza w liryce i był popularny w Polsce w latach pięćdziesiątych. Samą nazwę wymyślił Julian Przyboś. Charakteryzuje ona prąd poetycki, który wprowadził do liryki motywy brzydoty, kalectwa, choroby i śmierci, a także groteski. Poza tym turpizm eksponuje rzeczy zwyczajne, codzienne, przedmioty codziennego użytku, a człowieka redukuje do wymiaru fizjologicznego. Turpizm nobilituje
Podaj przykłady utworów należących do literatury faktu. Utwory należące do literatury faktu to przede wszystkim dzieła związane z okresem wojny i okupacji. Przez literaturę faktu rozumie się dział współczesnego piśmiennictwa sytuujący się na pograniczu literatury i dziennikarstwa, obejmujący utwory będące opowieściami o rzeczywistych wydarzeniach, niekiedy częściowo zbeletryzowane. Literaturę faktu reprezentują różne gatunki, np. reportaż znany Ci dzięki książce Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem. Jest to utwór wykorzystujący zapis rozmowy
Temat: „Ojczyzna to kraj dzieciństwa Miejsce urodzenia To jest ta mała najbliższa Ojczyzna…” (Tadeusz Różewicz) Obraz małej ojczyzny w wybranych dziełach literackich. (1) „Ojczyzna to kraj dzieciństwa Miejsce urodzenia To jest ta mała najbliższa Ojczyzna…” Czy słowa Tadeusza Różewicza mają swoje odzwierciedlenie w literaturze? Jakie utwory przekazują prawdę zawartą w cytowanym tekście? Myślę, że jednym z dzieł literackich, w których ojczyzna traktowana jest jako otoczenie człowieka, miejsce, gdzie autor lub
Poezja Miłosza obszarem zagadnień uniwersalnych. Rozwiń temat, odwołując się do twórczości poety. Postaw tezę Tak, istotnie Miłosz podejmuje w swoich utworach zagadnienia odwieczne, ponadczasowe. Nawet teksty powstałe pod wpływem konkretnych wydarzeń okazują się po latach zaskakująco świeże i aktualne. Udowodnij tezę Problem sensu istnienia, sensu świata, zagadnienie trwania i przemijania Wiersz Dar o afirmacji życia, sensie istnienia odnajdywanym w codziennej pracy, w zgodzie ze światem, z naturą, w przezwyciężaniu złych napięć i emocji. Zinterpretuj koniecznie symboliczną puentę wiersza:
Refleksja powojenna Staffa – gdzie ją znajdujesz? Ważne i znane są dwa wiersze, w których klasyk i dojrzały już poeta ujawnia swą powojenną refleksję: Pierwsza przechadzka i Podwaliny. Pierwsza przechadzka powstała w roku 1946 – zatem natychmiast po wojnie. Staff ma 68 lat. Wojnę przetrwał w Warszawie – był świadkiem tragedii i zniszczenia miasta. Musi zweryfikować swoje myśli, skonfrontować życiowy optymizm i wiarę klasyka w moc ludzkiej myśli z doświadczeniem wojennym. Wiersz poświęca żonie – nadaje mu charakter rozmowy w czasie
Co się dzieje w powieści Franza Kafki Proces? Książka zaczyna się zupełnie zwyczajnie, tak mogłaby się rozpocząć powieść sensacyjna czy kryminalna. Nigdy jednak czytelnik się nie dowie, pod jakim zarzutem aresztowano bohatera i kto konkretnie mu te zarzuty stawia. Sąd, przed którym ma stanąć Józef K., pozostaje poza jego zasięgiem, wciąż nieznany. Wyrok jest nieodwołalny, przesądzony z góry, mimo braku konkretnych przyczyn i dowodów. Świat przedstawiony w powieści jest jakby
Do jakich refleksji na temat człowieka skłania lektura Nocy i dni Marii Dąbrowskiej? Refleksje na temat prawdy o człowieku Zauważ: Dąbrowska pokazuje, jak różni mogą być ludzie. Barbara przypomina bohaterów romantycznych. Jest nadwrażliwą, pełną niepokoju introwertyczką. To pesymistka – wymyśla sobie wciąż kłopoty, boi się zmian, ale jednocześnie narzeka na to, co jest. Pisarka nazywa jej postawę „nieharmonizującą z życiem”. Zupełnie inny jest Bogumił – otwarty na świat, umiejący cieszyć
Dokonaj charakterystyki Rodiona Raskolnikowa. Komentarz W charakterystyce postaci uwzględnij następujące elementy: Wstępną prezentację postaci – tutaj warto przedstawić Raskolnikowa jako byłego studenta, początkującego filozofa, twórcę teorii, w której uzasadnił, że jednostki wybitne, genialne mają prawo decydować o losach swoich mniej utalentowanych, „zwyczajnych” bliźnich i dla dobra ogółu przekroczyć nawet ogólnie przyjęte normy postępowania. Rozważ, w jakim stopniu bytowanie na granicy przetrwania popchnęło go do stworzenia swojej kontrowersyjnej teorii i dokonania zbrodni.
Trans-Atlantyk Gombrowicza dyskusją z modelem polskości. Spróbuj określić, co należy rozumieć pod pojęciem polskości. To system polskich mitów utrwalonych w literaturze romantycznej: mesjanizm, winkelriedyzm, to obraz Polaka – narodowego męczennika wiernego Bogu, honorowi i ojczyźnie, to wreszcie wzorzec Polaka patrioty utrwalony w Panu Tadeuszu: jest nim oczywiście Sędzia – zwolennik tradycji i kultywator dobrych obyczajów, wzorowy gospodarz i patriota. Dworek w Soplicowie to prawdziwa ostoja polskości. Dość przypomnieć sobie, jaką
Polacy w krzywym zwierciadle satyry w Trans-Atlantyku Gombrowicza. Temat wymagający zarówno sporządzenia zręcznych charakterystyk, jak i zaznaczenia sposobu kreacji postaci. Przywołaj głównych bohaterów, zaznacz, że reprezentują oni przedstawicieli polskiej elity emigracyjnej, która stoi na straży polskiej tradycji i historii – niestety w sposób budzący śmiech i politowanie. Przyjrzyj się charakterystyce poszczególnych postaci. Zauważ: autor kreśli drobiazgowe, niby realistyczne, a jednak karykaturalne portrety. Efekty deformujące uzyskuje poprzez język nacechowany powtórzeniami, przesadnie
Czy Przedwiośnie można nazwać powieścią-dyskusją ideową? Zamiast konstruować rozbudowane wstępy, podkreśl w kilku słowach, jak wielką rolę w tej powieści pełni wątek dyskusji z różnymi koncepcjami ideowymi. Teza Wątek dyskusji ideologicznej w Przedwiośniu jest nie mniej ważny od losów głównego bohatera – Cezarego Baryki. Co pisarz sądzi o idealizmie politycznym? Idealizm polityczny jest obecny od samego początku utworu. Metaforyczne określenie jednej z ideologii – idealizmu politycznego (szklane domy) – staje się nawet tytułem pierwszej części powieści.
Schyłek wieku w poezji i prozie twórców współczesnych. (na kanwie wiersza Szymborskiej – Schyłek wieku) 1. „Panta rei” – wszystko płynie (Heraklit z Efezu). Czas przemija, posuwają się wskazówki zegara, codziennie zrywamy kolejną kartkę z kalendarza. Budzimy się i zasypiamy, kochamy i nienawidzimy. Obserwujemy przebiegających koło nas ludzi, przepływające chmury na niebie. Nie zdajemy sobie nawet sprawy, jak szybko przybywa nam lat i kiedy z naiwnych, roześmianych nastolatków przeistaczamy się
TEMAT „Władza odczłowiecza ludzi” (Bias Priene). Zacytowane słowa greckiego mędrca uczyń mottem rozważań na temat władzy i jej wpływu na postępowanie i osobowość człowieka. Odnieś się do wybranych utworów literackich. Przepis 1: wyjaśnienie problemu (motywu, hasła), który pojawia się w temacie Możesz pokusić się o własne interpretacje zagadnienia (wyjaśnić, jak rozumiesz tolerancję, cywilizację, władzę) albo skorzystać z definicji zawartej w encyklopedii czy Słowniku języka polskiego i skonfrontować ją z potocznym rozumieniem danego słowa. Uwaga jednak! Nie chodzi tu
Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich i Twoje refleksje dotyczące tej kwestii. Układ pracy: Refleksje wstępne. Bohaterowie wpisani w schemat „z chłopa król”. Bohaterowie świadomie dążący do zrobienia kariery politycznej. Bohaterowie realizujący amerykański mit „od pucybuta do milionera”. Refleksje końcowe. I. Wstęp A. Żyjąc w XXI wieku, trudno nie dostrzec ogarniającej nasze społeczeństwo manii robienia kariery. Płytka egzystencja ograniczona do gromadzenia dóbr, konwersacje
Krótko scharakteryzuj narrację w „Procesie”. W powieści mamy do czynienia z narratorem trzecioosobowym. Jest on medium przekazującym obraz świata. Nie bierze udziału w przedstawianych zdarzeniach, ukazuje je w sposób raczej suchy, niezaangażowany, można powiedzieć „przezroczysty”. Nie wyciąga pomocnej ręki do czytelnika, nie tłumaczy prawideł rządzących „opowiadanym” przez niego światem, choć ten kryje w sobie wiele zagadek i nieścisłości. Wobec przedstawianych zdarzeń i bohaterów zachowuje dystans, niekiedy pozwala sobie na ironię. Nie jest to narrator wszechwiedzący. Często snuje
Wypisz cechy „Procesu” jako powieści-paraboli. Definicja Parabola to dzieło, w którym przedstawione postacie i zdarzenia nie są ważne ze względu na ich cechy jednostkowe, lecz jako przykłady praw rządzących ludzką egzystencją, postaw wobec życia, losu i śmierci. Świat przedstawiony paraboli stanowi zbiór wykładników prawdy filozoficznej czy moralnej. Takie dzieła powinniśmy więc odczytywać na dwóch płaszczyznach: dosłownej (to rozumie się samo przez się) i przenośnej, metafizycznej – ukrytej przed czytelnikiem i wymagającej rozszyfrowania.
