DWUDZIESTOLECIE lektury

Noce i dnie – Maria Dąbrowska

Epoka Maria Dąbrowska pisała swą wielką powieść w dobie międzywojennej (wydana w latach 1931-1934), ale pisała o przemijającej epoce, odchodzącej właśnie do historii. Początek akcji przypada przecież na osiemdziesiąte lata XIX wieku, finał – w drastycznym momencie wybuchu I wojny światowej. Poza tym znamienne jest retrospektywne odwołanie do innego wydarzenia historycznego – powstania styczniowego 1863 r., które wpłynęło na losy bohaterów, na sytuację całego pokolenia popowstaniowego, a o nim mowa.

Szewcy – Stanisław Ignacy Witkiewicz

Szewcy Witkiewicz „Mózg wariata na scenie…” W ten sposób określił Witkacy swój teatr, sugerując, że w jego utworze mogą się zdarzyć rzeczy najbardziej absurdalne i niewiarygodne. Odrzucił zatem wszystko, co dotychczas określało teatr tradycję realistyczną i naturalistyczną, mimetyzm, zasadę prawdopodobieństwa, analizę psychologiczną, którą pogardliwie nazywał „bebechowatością” literatury. Liczyła się jedynie FORMA – była czymś absolutnie wyjątkowym, bo pozwalała dotrzeć do Tajemnicy Istnienia, doznać metafizycznej głębi, zbadać istotę bytu. Teatr nazwał Witkacy TEATREM CZYSTEJ

Proces – Franz Kafka

Autor Franz Kafka (1883-1924) – mieszkający w Pradze pisarz austriacki pochodzenia żydowskiego, prawnik z zawodu (był urzędnikiem ubezpieczeniowym). Utwory wydane za życia: Wyrok, Przemiana (1916), Kolonia karna, Lekarz wiejski (1919), Głodomór (1924). Dzieła ogłoszone wbrew testamentowi przez Maksa Broda, przyjaciela pisarza: Proces (1925), Zamek (1926), Listy do Mileny (1952), Dzienniki 1910-1923 (1954), Listy do Felicji (1967). Epoka XX-lecie międzywojenne Gatunek Powieść-parabola. Gatunek ten, występujący często w Biblii, wykorzystują także pisarze XX w.,

Granica – Zofia Nałkowska

Dlaczego to ważna powieść? W polskiej literaturze nie ma wielu powieści tworzonych w duchu psychologizmu – Granica należy do najlepszych z nich. Jest ciekawym eksperymentem literackim – przekształca stary schemat o paniczu, który uwiódł wiejską dziewczynę, o trójkącie – ich dwoje i ta trzecia – w ciekawą powieść łączącą kilka przestrzeni problemowych: filozoficznych, etycznych, psychologicznych. Jest też najwybitniejszą powieścią jednej z najważniejszych pisarek polskich okresu XX-lecia międzywojennego. Autorka Zofia Nałkowska

Sklepy cynamonowe – Bruno Schulz

Sklepy cynamonowe Schulza Epoka Dwudziestolecie międzywojenne – w opowiadaniach Schulza żywa jest tendencja tego okresu do tworzenia świata na nowo, przetwarzania tego, co widzimy, w pewną nową jakość. Pisarz swobodnie łączy realność z fantastyką, zwyczajne fakty mają w jego opowiadaniach niezwykły kształt i wymiar – wichura, sprzedawanie materiałów w sklepie bławatnym. Pójście po portfel do domu przeradza się w niezwykłą, fantastyczną wędrówkę po mieście. W konstruowaniu tego świata widać wyraźnie obecność groteski. Karykaturalne są pokazane w Sklepach… postacie,

Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata

Autor: Michaił Bułhakow (1891-1940) – z wykształcenia lekarz, później poświęcił się literaturze. Autor opowiadań (Diaboliada, Fatalne jaja), powieści (Biała gwardia), sztuk teatralnych (Dni Turbinów) – zazwyczaj pokazujących rzeczywistość w sposób satyryczny, co było powodem poważnych kłopotów z cenzurą (łącznie z zakazem druku). Dzieło: Mistrz i Małgorzata Powieść powstająca w latach 1928 – 1940 (wielokrotne przeróbki). Wydana z powodu cenzury dopiero w 1973. Epoka Dwudziestolecie międzywojenne – w Związku Radzieckim to okres stalinowski, rzeczywistość totalitarna, w której królują biurokracja i zakłamanie. W literaturze

Przedwiośnie Stefana Żeromskiego

Autor: Stefan Żeromski (1864–1925) – powieściopisarz, nowelista, publicysta często podejmujący w swoich tekstach problemy niepodległości Polski i niesprawiedliwości społecznej. Autor takich powieści, jak Syzyfowe prace (1897), Ludzie bezdomni (1900), Popioły (1904), Wierna rzeka (1912). Tło historyczne powieści I wojna światowa (1914-1918). Rewolucja październikowa w Rosji (1917): rewolucja w Baku, konflikt azersko-ormiański. Odzyskanie niepodległości przez Polskę (1918). Wojna polsko-bolszewicka (1920). Pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości: rozczarowanie kształtem odrodzonej Polski. Metaforyczny sens tytułu Tytuł powieści to nazwa

Ferdydurke Witolda Gombrowicza

Autor: Witold Gombrowicz (1904-1969) Dzieło: Ferdydurke Powieść wydana w Warszawie w 1937 r. Epoka Dwudziestolecie międzywojenne: kreacjonizm w literaturze (Witkacy, Schulz, Gombrowicz) – tworzenie nowych światów zamiast realistycznego odtwarzania, obecność groteski, pesymistyczny pogląd na cywilizację i kulturę (aż do katastrofizmu), nawiązania: Freud, egzystencjaliści (człowiek jest samotny!). Forma utworu Jest to powieść o fragmentarycznej kompozycji. Autor odwołał się w tym dziele m.in. do powieści edukacyjnej, w której ważnym zagadnieniem jest dojrzewanie bohatera, jego duchowa podróż, nabywanie doświadczeń życiowych.