SID Lektura do prac pisemnych
Tego się naucz! Zapamiętaj najważniejsze fakty. Musisz umieć odpowiedzieć na pytanie: Jaką filozofię propagował w swych wierszach Horacy? Które utwory podejmują (jaki ?) ważny temat? Dlaczego ta twórczość jest ważna w kulturze późniejszych pokoleń ? I. Ody Horacego są próbą odpowiedzi na odwieczne pytanie: jak żyć? Znamy już niejedną próbę odpowiedzi na to pytanie. Z antycznego dorobku do którego mógł odwołać się Horacy kojarzy się natychmiast stoicyzm, epikureizm, czy choćby pomysły
Tematy, z którymi można powiązać Tango Sławomira Mrożka: wolność bunt totalitaryzm władza tradycja rodzina (i jej kryzys) rola inteligencji (i jej kryzys) sztuka i artysta (kryzys sztuki) wzorce romantyczne funkcja tańca w utworze literackim dramat absurdu, groteska Wzorce romantyczne Przykład tematu: Portrety bohaterów romantycznych w literaturze poromantycznych epok. Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury XIX i XX wieku. Podpowiadamy Na wstępie przypomnij literacki wzorzec osobowy, jaki wykreowała epoka romantyzmu. Możesz krótko odwołać się do modelu bajronicznego,
Jakie tematy porusza Folwark zwierzęcy? Totalitaryzm Rewolucja Aluzje historyczne Nowomowa Alegoria Parabola Parabola Przykład tematu prezentacji W jaki sposób powieść-parabola mówi o świecie. Odwołaj się do przykładów literackich. Podpowiadamy Na wstępie możesz zauważyć, że parabolizacja jest charakterystyczną tendencją literatury współczesnej. Przywołaj definicję paraboli. Powieść-parabola (przypowieść) ukazuje pewne prawdy i problemy wielkiej wagi, posługując się prostą fabułą, która jest jedynie pretekstem i przykładem. Utwór paraboliczny to utwór podwójny – jego zewnętrzna,
Szewcy to utwór, którego możesz wykorzystać w wielu tematach, na przykład: katastrofizm profetyzm rewolucja systemy totalitarne uprzedmiotowienie człowieka kryzys wartości portret współczesnego człowieka utwory – parabole awangarda teatralna teatr absurdu teatr ekspresjonistyczny groteska parodia sztuczne światy w literaturze ciekawe postacie kobiece, w tym kobiety fatalne komizm języka neologizmy aluzja literacka Katastrofizm Przykład tematu prezentacji Motywy katastroficzne w literaturze XX wieku. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy W tym przypadku konieczne
Ferdydurke to lektura niemal uniwersalna. Przyda się do bardzo wielu tematów, choćby takich jak: • wątki egzystencjalne w literaturze • szkoła • dwór szlachecki • tradycja, obyczaje • dojrzałość i niedojrzałość • gry pisarzy z czytelnikami • młodość, dojrzewanie • groteska • rozpad mitów Szkoła Przykład tematu prezentacji tematu Na podstawie wybranych tekstów kultury przedstaw najciekawsze portrety nauczycieli. Podpowiadamy. Porównaj ze sobą kilka wizerunków nauczycieli ukształtowanych według wzorców najczęściej spotykanych w różnych
Tematy, z jakimi można powiązać Trans-Atlantyk: • ojczyzna • Polska, Polacy • sarmatyzm • tradycja • groteska • mity narodowe • emigracja • pisarz, artysta Sarmatyzm Przykład tematu prezentacji Obraz polskiej szlachty w literaturze polskiej. Porównaj ze sobą różne ujęcia, odwołując się do konkretnych przykładów. Podpowiadamy Temat wdzięczny, a spectrum utworów do wykorzystania szerokie. Możesz odwołać się między innymi do: • Pamiętników Jana Chryzostoma Paska • Transakcji wojny chocimskiej
Proces stanowi znakomitą literaturę podmiotu do prezentacji tematów, takich jak: • śmierć • egzystencjalny lęk • świat jako labirynt • wina i kara • samotność • everyman • przemiany powieści Śmierć Przykład sformułowania tematu: Różne ujęcia tematu śmierci na przestrzeni wieków. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Ujęcie Kafki przedstaw jako pokrewne wobec stanowiska egzystencjalistów. Śmierć jest nieuchronna, stanowi zagadkę, budzi niepokój i człowiek pozostaje wobec niej samotny. Nie ma
Przedwiośnie jest powieścią, którą możesz wykorzystać przy opracowywaniu następujących tematów: Obrazy rewolucji w literaturze. Młodość – czas beztroskiego pożegnania z dzieciństwem, czas krystalizowania osobowości. Postać matki w literaturze. Ojczyzna – arkadia czy obowiązek? Literackie utopie i antyutopie. Różne oblicza miłości. Polska i Polacy. Historia. Trudne wybory życiowe. Tułaczka. Rewolucja Przykład tematu prezentacji Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw i porównaj ze so‑bą różne obrazy rewolucji w literaturze XIX i XX wieku. Podpowiadamy Temat konkretny, z doborem materiału
Sklepy cynamonowe idealne do tematów o: • Motywie labiryntu • Motywie snu, wyobraźni • Dojrzewaniu • Powrotach do lat dzieciństwa • Motywie starości • Ojcu w literaturze • Związkach literatury z malarstwem • Prowincji • Motywach biblijnych • Związkach literatury z filozofią • Różnych sposobach konstruowania czasu i przestrzeni Motyw labiryntu Przykład sformułowania tematu Motyw labiryntu w literaturze. Ukaż na wybranych przykładach. Podpowiadamy Powiedz o labiryncie mitologicznym, w którym
Zbrodnię i karę można wykorzystać w tematach, kiedy mowa o: • etycznej tematyce literatury (dobru i złu) • problemie cierpienia • winie, karze, odkupieniu • wpływie miasta na psychikę człowieka • obecności motywów biblijnych w literaturze późniejszych epok • analizie zbrodni i jej konsekwencjach • ocalającej sile miłości • indywidualistach, ludziach wyobcowanych, żyjących w poczuciu własnej wyższości • powieści psychologicznej i polifonicznej • motywie śledztwa (pojawia się tu pierwowzór maski detektywa nieudacznika, który faktycznie
Tematy, z którymi można powiązać Mistrza i Małgorzatę Michaiła Bułhakowa: • dobro i zło • zdrada • religia • prawda i kłamstwo • miłość • fantastyka • szatan • totalitaryz • władza • miasto • pisarz • ewolucja powieści jako gatunku • powieści-parabole Miasto Przykład tematu: Topos miasta w literaturze. Omów na wybranych przykładach. Podpowiadamy Temat sformułowany ogólnie daje Ci dużą swobodę w wyborze tekstów. Musisz przyjąć wyraźne kryterium wyboru przykładów. Jednym z
Ojciec Goriot to dzieło bardzo bogate w różnorodne wątki i motywy, do wykorzystania w olbrzymiej ilości tematów, a przede wszystkim: • kariera • stopniowa demoralizacja, zepsucie • obyczajowość • moralność • skąpiec • ojciec • córka • rodzina • kobieta • miasto Kariera Przykład tematu Awans społeczny w czasach kapitalizmu. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. Podpowiadamy Przykładów szukaj przede wszystkim w prozie XIX i XX wieku. To czas
Tematy, które korespondują z powieścią Dąbrowskiej: • Motyw polskiego dworu • Problem deklasacji szlachty • Literackie kreacje kobiet • Motyw przemijania • Tradycja szlachecka • Polska inteligencja • Motyw pracy • Piękno przyrody polskiej • Opowieść o dziejach polskiej rodziny • Motyw powstańczy • Motyw miłości • Motyw różnic społecznych, charakterystyki społeczeństwa polskiego Dwór polski Przykład tematu: Przedstaw różne obrazy polskiego dworu, odwołując się do wybranych utworów literackich z
Lord Jim to świetna książka do wykorzystania na maturze, bo należy do literatury ambitnej. Możesz przywołać ją przy następujących tematach: • moralność, etyka, wartości • problem wyboru • problem odpowiedzialności, poczucie obowiązku • tragizm bohaterów literackich • motyw winy i odkupienia • wpływ literatury romantycznej na kształtowanie bohatera w późniejszych epokach • literackie obrazy wielkich katastrof • egzotyka w literaturze • motyw podróży • tematyka morska w literaturze • przyjaźń
Quo vadis stanowi znakomitą literaturę do tematów takich, jak: śmierć miłość kreacje bohaterek kobiecych motywy antyczne w literaturze późniejszych wieków sceny okrucieństwa literatura a historia piękno i brzydota rola poety przemiana bohatera Śmierć Przykład sformułowania tematu: Motyw śmierci w wybranych tekstach literackich. Ukaż na wybranych przykładach. Podpowiadamy Quo vadis jest znakomitym przykładem pokazania różnych scen śmierci – śmierci upokarzającej, porażającej tchórzostwem (odejście Nerona), śmierci chwalebnej, męczeńskiej (śmierć świętego Piotra
Nie-Boską komedię można wykorzystać do następujących tematów. Najciekawsze: Duchy i zjawy, na przykład: Rola wizji, snu i proroctwa w literaturze. Jest z czym zestawiać lekturę przy takim temacie. Pięknie współgra z Hamletem i Makbetem Szekspira, z Dziadami Mickiewicza i z Weselem Wyspiańskiego. Zwróć uwagę na funkcję postaci nierealnych – nie musi być taka sama w każdym z dzieł. Może pełnić funkcje symbolu, upostaciowania sił lub marzeń – taką rolę znajdziesz w Makbecie
Kordian to znakomita pozycja, do wykorzystania w tematach prac pisemnych, takich jak: Podróż jako dojrzewanie i poznanie świata. Bardzo obszerny materiał – młodych, dojrzewających bohaterów, dla których podróż stała się szkołą życia jest w literaturze bez liku. Istnieje nawet niemiecki termin stosowany do utworów ukazujących rozwój bohatera – jest to Entwicklung – warto go zastosować. Kordian staje obok: wolterowskiego Kandyda, polskiego Mikołaja Doświadczyńskiego wymyślonego przez Ignacego Krasickiego, obok tytułowych bohaterów
Konrada Wallenroda możesz wykorzystać jako przykład w tematach o: Motywie szpiega, zdrady, dwuznacznych moralnie metod walki i czynów bohaterów. Będzie wówczas najlepszym przykładem – w tym samym utworze jest jeszcze inny przykład podobnego działania – mianowicie czyn Araba w obronie Grenady – tego, który przeniósł zarazę do obozu wroga. Przy takiej prezentacji warto cofnąć się do antyku i przywołać konia trojańskiego – podstęp Odysa, bohatera greckiego. Dylemat nie jest łatwy
Pan Tadeusz to utwór, który możesz wykorzystać przy realizacji następujących tematów: • obraz raju utraconego • motyw arkadii w literaturze • obyczaje i obrzędy • obraz Polski szlacheckiej • obraz życia kresowego w literaturze • motyw polskiego dworu • motyw sztuki kulinarnej w literaturze • natura jako temat literacki • motyw pokory i skruchy • motyw winy i ekspiacji • zbrodniarze i pokutnicy w literaturze • miłość w literaturze • wątki komiczne w literaturze • historia jako temat literacki •
Jakie mogą być tematy? Na podstawie przytoczonego fragmentu (na przykład ważna nauka Sędziego o grzeczności, księga pierwsza) i na podstawie znajomości całego utworu omów obyczajowość szlachty polskiej i rolę obyczaju w dziejach narodu. Porównaj, jak został ukazany obyczaj wspólnego zasiadania do stołu w „Panu Tadeuszu” i w „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza. Porównaj dydaktykę dotyczącą stołu zawartą w „Panu Tadeuszu” i w średniowiecznym utworze Słoty „Wierszu o chlebowym stole”. Mickiewiczowskie Soplicowo stało się symbolem i oazą polskości oraz ładu ziemiańskiego. Centrum przestrzeni stanowi dworek
