Jak najłatwiej znaleźć porównanie? To proste. Szukaj w wierszu wyrazów:

  • jak,
  • jako,
  • jakby,
  • niby,
  • na kształt.

W porównaniu poeta używa konstrukcji, że coś jest jak coś albo że ktoś robi coś jak ktoś.

Porównania do zwierząt (ptaków, owadów)

  • Urszula w Trenie VI Kochanowskiego porównana jest do pięknie śpiewającego słowika, który przedwcześnie zamilkł
    Jako więc lichy słowiczekw krzaku zielonym
    Całą noc prześpiewa gardłkiem swym ucieszonym.
  • Leszek z bajki Przyjaciele Mickiewicza ucieka na drzewo, przeskakując z gałęzi na gałąź jak dzięcioł (Leszek na dąb; nuż po pniu skakać jak dzięciołek).
  • Majtek z Żeglugi Mickiewicza wdrapujący się po linach jak pająk
    zawisł w niewidzialnej sieci,
    Jak pająk.
  • Struny w koncercie Jankiela (Pan Tadeusz) wydają takie dźwięki jak muchy
    Kilka strunek… jak kilka much.
  • Wierny jak pies poeta z wiersza Słowackiego Do Matki pilnuje sztandaru symbolizującego narodowe wartości (syn twój na sztandarach jak pies się położył).
  • Dzieci z wiersza ks. Twardowskiego o maluchach jak czyżyki
    Wspinali się jak czyżyki na sosnach aby zobaczyć
    Co się dzieje w górze.

Porównania ułatwiające opis postaci

W balladzie Rybka Mickiewicza tytułowa Rybka (Krysia, która popełniła samobójstwo z powodu zawodu miłosnego) ma: główkę drobną jak naparstek, oczka jak koraliki, piersi jak jabłuszka.

Porównania uczuciowe

  • Romantyczny poeta z Hymnu Słowackiego błąkający się daleko od kraju zachowuje się jak małe dziecko, od którego oddala się matka
    Jako na matki odejscie się żali
    Mała dziecina, tak ja płaczu bliski.
  • W oryginalnym wyznaniu (Gałczyński Rozmowa liryczna) miłość porównana jest do ognia rozgrzewającego zimą (Zimą kocham cię jak wesoły ogień).

Porównania „trumienne”

  • Konieczne do zapamiętania porównanie Słowackiego z wiersza Testament mój, wykorzystane w tytule powieści Aleksandra Kamińskiego (kiedy trzeba na śmierć idą po kolei/ Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec).
  • Makabryczne, obrazowe porównanie w wierszu Baczyńskiego Pokolenie ofiar wojny pochowanych w ziemi do korzeni (pod ziemią ciała skręcone jak korzeń).
  • Porównanie zmarłej córki Anki (Broniewski Firanka) do firanki

Otworzyłem okno, a firanka
pofrunęła ku mnie,
jak Anka
w trumnie.

 

Uwaga! Porównanie homeryckie!!!
Skojarz z Homerem, który w Iliadzie tak bardzo rozbudowywał porównanie, że aż można było zgubić jego sens. Najczęściej porównywał jakąś cechę bohatera z czymś, co się działo w świecie zwierząt, przyrody. Np. gonitwa Achillesa za Hektorem porównana jest do łowów orła próbującego schwytać gołębicę albo do gonitwy psa za jeleniem.

Przykład z polskiej literatury:
Tren V Kochanowskiego, w którym Urszula porównana jest do oliwki – rośliny egzotycznej, wymagającej troskliwej hodowli. Niespodziewanie jednak ogrodnik zamiast pielęgnować, przez nieuwagę niszczy roślinę.

Zobacz:

Jakie funkcje pełnią środki stylistyczne?

Czy środki stylistyczne są tylko w poezji?

Jakie funkcje pełnią środki stylistyczne?