Co oznaczają słowa Koheleta – vanitas vanitatum et omnia vanitas
Kohelet to wielka osobowość Starego Testamentu. Jest mędrcem, który zdobył wiedzę o świecie i prawach nim rządzących poprzez własne doświadczenia (Widziałem wszystkie sprawy, które się dzieją pod słońcem). Kwestionuje wszystkie wartości związane z życiem ziemskim – pracę, pieniądze, radości. Twierdzi, że wszystko to marność (vanitas vanitatum et omnia vanitas – marność nad marnościami i wszystko marność). Skarby i szczęście szybko mijają i pozostaje po nich pustka. Wartości, takie jak mądrość czy bogactwa także nie są stałe i mogą przysporzyć nieszczęść – prowokują zawiść innych, utrapienie dla posiadających.
Jednak świadomość ta nie odbiera Koheletowi radości i chęci życia. Wręcz przeciwnie. Rozumowo dochodzi do wniosku, że tak jak szybko przemijają chwile szczęścia i uniesień, tak też muszą minąć nieszczęścia i smutki. Skoro ludzie nie mają wpływu na przemijanie, powinni zaakceptować świat takim, jaki jest: cieszyć się szczęściem, płakać w cierpieniu. Bóg rozsądzi wszystkie ziemskie uczynki. Trzeba więc ufać jego mądrości i sprawiedliwości. Bóg właśnie jest w filozofii Koheleta jasnym punktem i nadzieją. Kohelet był wielkim filozofem, twórcą całego systemu. Mimo pesymistycznej wizji życia, każe wierzyć i oczekiwać lepszego życia po śmierci.
Zastanów się:
- Czy filozofia Koheleta jest skrajnie pesymistyczna?
- Jak motyw vanitas był wykorzystywany w późniejszej literaturze?
Zapamiętaj:
- Marność nad marnościami, wszystko marność. Wszystko marność i gonienie za wiatrem.
- W filozofii Koheleta człowiek jest słaby i marny, zaś ziemia i słońce wieczne.
Zobacz:
Biblia jako dzieło o człowieku
Motyw vanitas vanitatum z Księgi Koheleta i jego barokowe wyobrażenie.