Cytaty wzbogacają i uzupełniają nasze wypracowania. Umiejętnie wprowadzone i skomentowane podnoszą walory naszej pracy i jej ocenę końcową. Ale jak wprowadzić cytat, by „nie odstawał” od reszty pracy, a pięknie się z nią komponował? Naszym „poligonem doświadczalnym” będą cytaty związane z człowiekiem.

Pamiętaj!
Cytat jest dosłownym przytoczeniem czyichś słów lub innego tekstu. Kiedy cytujemy – do naszej pracy wprowadzamy słowa słynnego poety, filozofa, pisarza, polityka lub przywódcy duchowego.

Jak to zrobić?
Mamy fajny, ciekawy temat pracy i kilka cytatów, które się nam bardzo podobają. Najprościej byłoby wykorzystać wszystkie cytaty, i to jeden pod drugim. Ale czy najprościej – znaczy dobrze? Niestety, nie.

 

Czego potrzebuje cytat?

Używając cytatów, pamiętajmy o zdaniach wprowadzających, tzn. takich, które zapowiedzą cytat, wprowadzą go. Dlaczego? Cytat nie może być oderwany od reszty pracy, nie można go też wrzucić w dowolne miejsce, tylko dlatego, że nie wiemy, co napisać, albo tak właśnie się nam podoba.

Jeśli pracę rozpoczynamy cytatem, nie używamy zdań wprowadzających, ale musimy odnieść się do niego w dalszej części pracy. Cytat możemy umieścić na końcu pracy i wtedy zdania wprowadzające powinny pomóc nam „z wdziękiem” zakończyć pracę. W rozprawkach cytaty mogą służyć nam jako argumenty – wtedy umieszczamy je w środku pracy.
Niektóre sposoby są dobre w rozwinięciu pracy, jak i w jej zakończeniu.

Oto przykłady:

  • Na potwierdzenie moich słów przytoczę myśl Platona, który powiedział: „Stać się naprawdę dobrym człowiekiem jest rzeczą trudną”.
  • W żaden sposób nie można podważyć słów Stefana Żeromskiego: „Człowiek – jest to święta rzecz, której krzywdzić nikomu nie wolno”.
  • Czyż można nie zgodzić się ze słowami Antoniego Czechowa: „W człowieku wszystko powinno być piękne. I twarz, i ubranie, i dusza, i myśli”.
  • Ten piękny fragment wiersza Jerzego Lieberta będzie uzupełnieniem moich słów: Uczę się ciebie, człowieku.
    Powoli się uczę, powoli.
    Od tego uczenia trudnego
    Raduje się serce (…).

 

Jeden cytat – 13 sposobów!

Każdy cytat wprowadzić można na wiele sposobów. Jak? Oto przykłady:

  • Każdy człowiek ma prawo popełniać błędy i, jak powiedział Seneka Młodszy: „Błądzić jest rzeczą ludzką”. Ale każdy, kto popełnia błędy, powinien umieć się do nich przyznać.
  • Tak. Bohater tej książki postąpił źle, ale nie można potępiać go całkowicie. Dlaczego? Odpowiedzią na to pytanie niech będą słowa Seneki Młodszego: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Niech potwierdzeniem moich słów będzie myśl znana wszystkim, ale często zapominana: „Błądzić jest rzeczą ludzką”. Jej autor, Seneka Młodszy, tę prawdę wypowiedział dawno temu, ale upływ czasu nie pozbawił jej wartości.
  • Wydaje mi się, że jestem dorosły, dlatego często sam podejmuję ważne decyzje. Nie wszystkie są trafne. Popełniam wiele błędów, ale czy to nie jest wpisane w naturę człowieka? Przecież Seneka Młodszy powiedział: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • W tym miejscu pragnę przywołać cytat, który moim zdaniem jest niesłychanie ważny: „Błądzić jest rzeczą ludzką”, ale czy to oznacza, że każdy czyn można usprawiedliwić?
  • Skomentuję to jednym zdaniem. Zdaniem, którego autorem jest Seneka Młodszy: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Mam nadzieję, że ten cytat będzie doskonałym zakończeniem mojej pracy. Te słowa wypowiedział dawno, dawno temu pewien bardzo mądry człowiek – Seneka Młodszy: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Na potwierdzenie wysuniętej tezy przytoczę słowa znanego filozofa, Seneki Młodszego: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Niech moje argumenty wesprze swym autorytetem Seneka Młodszy, który stwierdził: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Swoją tezę poprę sądem Seneki Młodszego: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • Jeśli ktoś twierdzi, że nigdy się nie myli i nie popełnia błędów – kłamie. Nie ma osób nieomylnych. Bohater omawianej przeze mnie powieści potrafił przyznać się do błędu. Dlaczego? Ponieważ „Błądzić jest rzeczą ludzką”.
  • A teraz pragnę rozważyć pogląd filozofa, Seneki Młodszego: „Błądzić jest rzeczą ludzką”. Dlaczego to twierdzenie jest tak ważne w życiu każdego człowieka?
  • Swoje dotychczasowe argumenty uzupełnię myślą filozoficzną, której autorem jest Seneka Młodszy: „Błądzić jest rzeczą ludzką”.

I jeszcze parę podpowiedzi:
Oto kilka zdań, które ułatwią Ci wprowadzenie cytatu:

Przykłady:

  • W tym miejscu zacytuję słowa słynnego pisarza…
  • Przytoczę słynne słowa bohatera…
  • Zobrazuję tę myśl cytatem…
  • Oto przykład takiej wypowiedzi…
  • Te słowa uważam za szczególnie mądre i cenne, dlatego pragnę je przytoczyć…
  • Cytuję ten pogląd na dowód…
  • Oto zdanie na ten temat słynnego noblisty…
  • Moje poglądy na ten temat potwierdzę wypowiedzią…

Nie zawsze musimy zgadzać się ze zdaniem ludzi znanych, nagradzanych i wielbionych przez innych. Mamy prawo do własnego zdania! Dlatego możemy użyć cytatu jako potwierdzenia naszej negatywnej oceny jakiegoś zjawiska lub postępowania postaci, o której piszemy.

Jak to zrobić?

  • Zacytuję słowa, z którymi się nie zgadzam…
  • Pogląd X, który twierdzi… zupełnie mi nie odpowiada…
  • Zdanie filozofa Y jest dla mnie zupełnie nie do przyjęcia…
  • Mam odmienne zdanie. Słowa X: „…” nie przekonują mnie…
  • Pozwolę sobie przypomnieć myśl Y: „…”. Nie zgadzam się z nim. Dlaczego? Oto moje argumenty…
  • Zupełnie nie zgadzam się z poglądem wyrażonym przez X…

 

Dwa słowa o cytacie…

którego autorem nie jest nikt znany, czyli aforyzm ten pochodzi z mowy potocznej lub mądrości ludowych. Cytować czy nie cytować? Jeśli jego użycie jest uzasadnione – jak najbardziej!
A jak to zrobić?

  • Ma rację porzekadło ludowe, które mówi…
  • Znana ludowa maksyma twierdzi, że…
  • Według ludowej mądrości…
  • Potoczne określenie…
  • W mojej rodzinie o takich ludziach mówi się…

 

Jak zastąpić słowo?

Cytat – myśl, pogląd, słowa, twierdzenie, fragment utworu, racje, opinia, zdanie, punkt widzenia, zapatrywanie, przekonanie, mniemanie, sąd, punkt widzenia.

Zamieniając słowo „autor”, nie masz takiej dowolności jak w przypadku „cytatu”. Tu musisz pamiętać o tym, kim jest lub była osoba, której słowa przytaczasz.

Autor – pisarz, prozaik, autor… (wymieniamy tytuł dzieła), laureat Nagrody Nobla, poeta, powieściopisarz, literat, dramaturg, myśliciel, filozof, polityk, prezydent, przywódca duchowy, autorytet moralny.

 

Na koniec kilka uwag!

  • Nie wprowadzamy cytatu, którego nie rozumiemy, nie potrafimy wyjaśnić swoimi słowami, choćby był najpiękniejszy na świecie i bardzo się nam podobał.
  • Przy każdym cytacie, który umieszczacie w pracy, powinniście podać autora i dzieło, z którego pochodzi.
  • Po zdaniu wprowadzającym stawiamy dwukropek [:]
  • Przytoczoną myśl ujmujemy w cudzysłów „…”
  • Cytat zaczynamy wielką literą.
  • Jeśli nie pamiętasz dokładnie cytatu, nie ryzykuj. Łatwo się pomylić, a to nie pomoże pracy.
  • Nie używaj cytatów jako własnych myśli. Co będzie, jeśli się wyda? Tłumaczenie, że zapomnieliśmy postawić cudzysłów, może okazać się niewystarczające dla osoby sprawdzającej Twoje wypracowanie.
  • Cytatów nie może być za dużo. Praca przestaje być Twoim dziełem, a staje się zlepkiem wypowiedzi wszystkich znanych pisarzy i poetów. Niestety, nie jest to dobrze oceniane…

 

Zobacz:

Matura pisemna – cytaty

Cytaty – zdania wprowadzające w pracach pisemnych

Jak zacząć? Wstęp – CYTAT