Co rozumiesz pod pojęciem „cywilizacja”? Wymień cechy charakteryzujące cywilizację Zachodu.
a) Zacznij od…
stwierdzenia, że pojęcie „cywilizacja” można rozumieć na dwa sposoby.
b) Wyjaśnij oba znaczenia pojęcia, podając przykłady.
Pojęcie „cywilizacja” ma dwa znaczenia.
- Po pierwsze, cywilizacja to stan rozwoju społeczeństwa w danym okresie historycznym, uwarunkowany stopniem opanowania przyrody przez człowieka. Oznacza to, że mówimy o cywilizacji jako o społeczeństwie i jego dokonaniach w określonym czasie.
Przykład: cywilizacja Majów, czyli Indian zamieszkujących Amerykę Środkową, którzy między IV w. p.n.e. a XVI w. n.e. osiągnęli bardzo wysoki poziom rozwoju społecznego, naukowego i technicznego. Jednak w wieku XVI, po podboju dokonanym przez Hiszpanów, cywilizacja Majów upadła, a jej przedstawiciele zajęli się głównie uprawą roli.
- Po drugie, wyraz „cywilizacja” oznacza ogół dóbr materialnych, środków, instytucji społecznych i umiejętności osiągnięty przez określone społeczeństwo w danej epoce historycznej. Mianem tym określamy zatem wszystkie wytwory i umiejętności, które posiadło określone społeczeństwo w danym czasie. Przykład: demokracja antyczna i wszystkie przedmioty oraz zdolności, które wówczas posiedli Grecy.
c) Określ, co rozumiesz pod pojęciem „zachodnia cywilizacja/cywilizacja Zachodu”.
Zachodnia cywilizacja – cywilizacja, która rozwinęła się po II wojnie światowej w krajach Europy Zachodniej, Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie.
d) Wymień główne cechy cywilizacji zachodniej, czyli:
- szybki postęp technologiczny,
- eksperymenty w dziedzinie genetyki i broni atomowej,
- systematyczny podbój kosmosu,
- walka z nietolerancją,
- często: cenienie wyżej rzeczy i techniki niż ludzkiego życia, przekraczanie granic moralnych.
e) Zaskocz nauczyciela.
Opowiedz mu o cywilizacji miłości, czyli czymś przeciwnym do pojęcia „zachodnia cywilizacja”.
Cywilizacja miłości – idea cywilizacji, w której człowiek jest ważniejszy od rzeczy, moralność ważniejsza od techniki, a miłosierdzie od sprawiedliwości. Głosił ją papież Paweł VI, a potem Jan Paweł II.
e) Przydatne zwroty:
- rozwój cywilizacji,
- postęp technologiczny i techniczny,
- upadek/kres cywilizacji,
- dobrodziejstwa/zdobycze cywilizacji.
f) Uważaj na przeciwieństwa:
cywilizowany (korzystający ze zdobyczy cywilizacji, zwłaszcza w zakresie techniki i prawa) – barbarzyński (niecywilizowany, prymitywny)
f) Przykłady literackie
Krytycznie o współczesnej kulturze i cywilizacji:
Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka – opis społeczeństwa żyjącego w czasach ery bomb atomowych.
Ferdydurke Witolda Gombrowicza – opis rodziny, która żyje według najnowszych trendów i mody, jednocześnie zatracając wszystkie cechy prawdziwej rodziny.
Zobacz: