Tak. Antygona jest doskonałym przykładem tragedii klasycznej, ponieważ spełnia wszystkie wymogi stawiane temu gatunkowi. Możemy ją uznać za wzorzec tragedii klasycznej.
Tragedia respektuje zasadę trzech jedności
- Jedność akcji – jeden wątek – dzieje Antygony i Kreona, brak scen epizodycznych.
- Jedność miejsca – całość akcji rozgrywa się przed pałacem królewskim w Tebach.
- Jedność czasu – brak luk czasowych, czas fabuły dramatu powinien być taki sam jak czas trwania samego widowiska teatralnego. A przynajmniej akcja dramatu powinna zamykać się w obrębie jednej doby.
Budowa dramatu
- Budowa tekstu – to szereg epejsodiów, czyli dialogów prowadzonych przez postacie, które przeplatane są pieśniami chóru – stasimonami.
- Istotą zdarzeń jest tragizm Antygony i Kreona – w rezultacie katastrofa bohaterów.
- Bohaterowie nie ulegają przemianom – przez cały czas trwają przy swoich racjach i poglądach.
- Akcja zbudowana jest z ciągu wydarzeń połączonych ze sobą związkami przyczynowo-skutkowymi:
- wprowadzenie, czyli prologos,
- zawiązanie akcji – epejsodion I,
- rozwinięcie akcji – kolejne epejsodiony II, III, IV,
- epejsodion V, w którym wydaje się, że wszystko dobrze się kończy, katastrofa
- rozwiązanie – exodos.
- Tragedia klasyczna jest gatunkiem zaliczanym do stylu wysokiego, w związku z tym cechuje ją:
- jedność świata przedstawionego – brak jakichkolwiek scen fantastycznych,
- jedność stylu – wszystkie występujące na scenie postacie mówią uroczystym, retorycznym, wysokim stylem,
- jedność nastroju – tylko powaga, wzniosłość – nastrój podniosły.
- Na scenie nie występuje nigdy więcej niż trzech aktorów, oczywiście, nie licząc chóru, który jest na scenie stale.
Nie zapomnij o wyjątkowej roli chóru
- Jego rolą jest informowanie o wcześniejszych wydarzeniach – na przykład w parodosie opowiada o losie braci, którzy zginęli, walcząc ze sobą, o decyzji króla i postanowieniu Antygony.
- Chór także wyjaśnia i komentuje to, co dzieje się na scenie. Na przykład w stasimonie I śpiewa pieśń, która jest pochwałą państwa – najwyższego przejawu ludzkiej twórczości cywilizacyjnej i wyraża opinię, że złamania prawa mógł się dopuścić jedynie wróg ojczyzny.
- Czasem ocenia postępowanie bohaterów, w stasimonie II wyraża swoje współczucie dla Antygony i stwierdza, że choć jest winna, to… trudno ją obwiniać, a jej cierpienie jest związane z Fatum ciążącym nad rodem Labdakidów.
Zauważ!
- Antygona jest uosobieniem kochającej siostry i córki (to ona towarzyszyła Edypowi – ślepcowi w jego tułaczce). Ismena to typ potulnej i posłusznej obywatelki.
- Kreon to uosobienie władzy – wypowiada znamienne słowa: „Państwo – to jestem ja”. Nie odbierajmy tej deklaracji tylko jako aktu pychy – to również okrzyk – brzemię odpowiedzialności. Zdanie to znamy z innego źródła – wszak wiele stuleci później, w siedemnastowiecznej Francji, Ludwik XIV, Król Słońce, powie: „Państwo – to ja”.
Ale – to już inny typ władzy i inna historia… Niemniej – być może należy przemyśleć problem absolutyzmu przy rozważaniu tematów dramatu Sofoklesa.
Zobacz:
Tragizm bohatera antycznego. Powołaj się na losy Antygony, Kreon, Edypa