Od początku III do mniej więcej połowy I tysiąclecia p.n.e., starożytny Bliski Wschód był areną rywalizacji kilku mocarstw, głównie Egiptu, Babilonii i Asyrii, choć przejściowo do politycznych gierek włączali się kolejni uczestnicy, jak małoazjatyccy Hetyci, państwo Hurytów – Mitanni, czy Persowie.

Asyria

Istotną rolę polityczną w regionie odgrywała też Asyria.

  • W tzw. okresie starosyryjskim (około 2000-1363 p.n.e.) państwo objęło obszary w górnym biegu Eufratu i Tygrysu, za rządów Szamsziadada I (przełom XIX i XVIII w. p.n.e.), stając się nawet liczącą się siłą. Potem jednak uległo babilońskiemu władcy Hammurabiemu, a jeszcze później przeszło pod panowanie Mitanii.
  • W połowie XIV w. p.n.e. Asyria odzyskała niepodległość (Aszurbalit I), układając sobie korzystnie stosunki z Babilonem i Hetytami, i wkrótce potem doprowadzając do poważnego osłabienia Mitanni.
  • Najwybitniejszym władcą okresu średnioasyryjskiego (1363-1000 p.n.e.) był Tiglatpilaser I (około 1114-1076 p.n.e.), który opanował całe Mitanni, a nawet doszedł do Morz Śródziemnego, pokonując Aramejczyków i Frygów.
  • Przejściowo Asyria osłabła, poddając się aramejskim wpływom, ale państwo, tzw. nowoasyryjskie (około 1000-612 p.n.e.) w X stuleciu p.n.e. odzyskało dawny wigor dochodząc do szczytów potęgi za rządów wielkich wojowników, Salamansara III (I połowa IX w. p.n.e.), a szczególnie Tiglatpilasera III, Sancheriba czy Assurbanipala (VIII/VII w. p.n.e.), którzy zadali poważnie ciosy Urartu i Egiptowi (opanowanie Synaju i delty Nilu). Jednak to były już ostatnie wielkie dni królestwa, które padło w 612 r. p.n.e. pod ciosami Medów i Scytów, a ci z kolei ulegli niedługo potem nowej wielkiej sile starożytnego Bliskiego Wschodu – Persom.