Starożytna Grecja i Rzym upadły. Jednakże wpływ, jaki wywarły te dwie kultury na rozwój sztuki, literatury, techniki, prawodawstwa i kultury życia oraz wielu dziedzin nauki jest niekwestionowany.

 

Literatura

Już w antyku uporządkowano rodzaje literackie, wprowadzając obowiązujący przez długie wieki podział na: epikę, lirykę, dramat.

Do grona największych ówczesnych autorów greckich zaliczyć możemy:

  • poetów – Anakreonta, Safonę
  • twórcę eposów Iliady i Odysei – Homera,
  • tragediopisarzy – Ajschylosa, Eurypidesa, Sofoklesa,
  • twórcę komedii – Arystofanesa.

Rzymianie znani są bardziej jako kontynuatorzy myśli greckiej, choć niewątpliwie spośród nich wywodzą się twórcy niezwykle oryginalni:

  • poeci – Horacy i Owidiusz,
  • epicy – Wergiliusz.

Oryginalnym wytworem literatury rzymskiej było pamiętnikarstwo, które z powodzeniem uprawiał np. sam Cezar.
Nie można również zapomnieć o genialnym bajkopisarzu Ezopie, byłym niewolniku.

Rzeźba

Rzeźby Greków ukazywały piękno ludzkiego ciała, jego harmonię i proporcjonalność. To właśnie Grekom jako pierwszym udało się uchwycić i zawrzeć w kamieniu ruch.

Najwięksi twórcy to:

  • Fidiasz,
  • Lizyp,
  • Myron,
  • Poliklet.

Rzymianie doszli natomiast do perfekcji w malowaniu portretów trumiennych, których kilka można podziwiać w najsłynniejszych muzeach świata.

Architektura

  • W architekturze królowali Grecy. Stworzyli oni imponujące kolumnowe fasady budynków publicznych i świątyń zwieńczone trójkątnymi frontonami pokrytymi rzeźbą.
  • Niezwykle praktyczni Rzymianie, jako jedni z pierwszych, zastosowali do budowy cegłę.
    Tworzyli różnorodne budowle: łuki triumfalne, bazyliki, termy (publiczne łaźnie), cyrki. Praktycyzm rzymski ujawnił się też przy zrealizowanym pomyśle budowy akweduktu (wodociągu), a także hypocaustu, czyli starożytnego centralnego ogrzewania. Akwedukty o imponującym wyglądzie (np. Pont du Gard we Francji) do dziś budzą zachwyt zwiedzających.

Historiografia

W starożytności powstała i rozwinęła się historiografia:

  • grecka, reprezentowana przez: Herodota, Tukidydesa i Ksenofonta,
  • rzymska, reprezentowana przez: Tacyta, Józefa Flawiusza, Pliniusza, Katona, Klaudiusza, skandalizującego Swetoniusza.

Filozofia

Starożytna Grecja to miejsce narodzin filozofii. To właśnie tutaj powstały najznakomitsze systemy filozoficzne – platoński i arystotelejski. Czasem mawia się się, że cała późniejsza filozofia jest jedynie komentarzem do Platona.

Najważniejsze filozoficzne nurty antycznej Grecji.

  • jońska filozofia przyrody – (Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit i inni),
  • sofiści (sophistes – specjalista) – techniki retoryczne i erystyczne (sztuka przekonywania, antyczni prekursorzy „psychologii społecznej”),
  • stoicy – harmonia, niewzruszoność uczuć, umiar, kosmopolityzm,
  • Arystoteles – „złoty środek”, klasyfikacje, zasady poetyki,
  • epikureizm – zasada przyjemności, umiar.

Prawo i retoryka

  • Rzym to miejsce narodzin jednego z największych systemów prawnych. Prawo stanowione, znacznie różniące się od prawa Hammurabiego, było na najwyższym poziomie, wyróżniając się na tle innych systemów prawnych swą nowoczesnością.
  • Retoryka – sztuka przemawiania i przekonywania była w antycznych czasach przydatną umiejętnością. Do perfekcji doprowadzili ją:
    • w Grecji – Demostenes,
    • w Rzymie – Cycero.

Sport i kultura fizyczna

Niezwykle ważną rolę w życiu starożytnych odgrywał sport i kultura fizyczna. Mało kto dzisiaj wie, że słowo gimnazjon na początku oznaczało kompleks sportowy z salą do odpoczynku, w której prowadzono intelektualne dysputy, a dopiero potem nazwę szkoły.
Olimpiady greckie przeszły do legendy. Pierwsza z nich odbyła się w 776 r. p.n.e., kolejne odbywały się (a i dziś się odbywają) co cztery lata.