Panowanie Bolesława II Śmiałego (1058-1079)

Następcą Kazimierza Odnowiciela został jego syn Bolesław II Śmiały. Dążył on do wzrostu międzynarodowego znaczenia Polski. Ingerował w sprawy wewnętrzne Rusi, Czech i Węgier (1069 i 1073). Sukcesy Bolesława w Czechach i na Węgrzech łączyły się z wypierania z nich wpływów niemieckich i osadzaniem na ich tronach władców zaprzyjaźnionych z Polską. Jako sojusznik wrogiego cesarzowi papieża Grzegorza VII, Bolesław II Śmiały znalazł się w obozie gregoriańskim i wykorzystując wojnę domową w Niemczech, koronował się w 1076 r. na króla. Przywrócono również arcybiskupstwo gnieźnieńskie. W 1079 r. po wykryciu spisku biskupa Stanisława ze Szczepanowa i swego brata, Władysława Hermana, po skazaniu Stanisława na śmierć, wskutek buntu możnowładztwa, Bolesław uszedł na Węgry, gdzie zmarł w 1081 r.

Jakie były skutki upadku Bolesława II Śmiałego?

Upadek Bolesława zbiegł się z przejściowym triumfem Henryka IV nad opozycją i papiestwem. W tej sytuacji Władysław I Herman, nie koronował się na króla i zachowywał się ulegle wobec cesarza i jego czeskiego sojusznika – Wratysława II (pierwszego króla czeskiego)

Panowanie Władysława I Hermana (1079-1102)

Rządy wewnętrzne za panowania schorowanego Władysława Hermana sprawował wojewoda (palatyn) Sieciech. Pod wpływem buntu możnych w 1097 r. wydalono z kraju Sieciecha, a państwo podzielono na trzy dzielnice: Mazowsze oraz władzę zwierzchnią zachował Władysław Herman, Wielkopolskę, Kujawy, ziemie sieradzką i łęczycką otrzymał Zbigniew (syn Władysława z nieprawego łoża) a Małopolskę i Śląsk – najmłodszy syn – Bolesław (Krzywousty).

Umocnienie Polski za panowania Bolesława Krzywoustego

W 1 102 r. po śmierci Władysława Hermana, Zbigniew zajął Mazowsze, Bolesław III Krzywousty grody książęce na południu oraz przejął władzę zwierzchnią. W 1106 r. doszło do wojny między braćmi, w wyniku której Bolesław zajął ziemie Władysława, a on sam zbiegł do Niemiec. Pod pozorem obrony jego interesów cesarz Henryk V najechał w 1109 r. Polskę. Doszło do wojny polsko-niemieckiej 1109 r. Niemcom nie udało się zdobyć, ani obleganego Głogowa ani Wrocławia, i po klęsce na Psim Polu, wycofali się ponosząc klęskę.

Przyłączenie Pomorza Gdańskiego do Polski

W 1116 r. Bolesław III Krzywousty przez kilkanaście lat dokonywał wypraw na Pomorze Zachodnie. Dopiero jednak wyprawa 1121-1122 przyniosła sukces – zdobycie Szczecina – stolicy Pomorza Zachodniego. Nie zostało ono jednak włączone do Polski. Bolesław zadowolił się trybutem i hołdem lennym. Nastąpiła również chrystianizacja tej ziemi.

Statut Bolesława Krzywoustego o następstwie tronu (1138)

Chcąc zapobiec walkom o tron pomiędzy swoim potomstwem, Krzywousty ustanowił przed śmiercią zasady następstwa tronu. Miał on przypaść najstarszemu z jego synów, później zaś najstarszemu wiekiem z książąt piastowskich – była to zasada senioratu. Młodsi książęta otrzymywali w dziedziczny zarząd dzielnice. Aby książęcy zwierzchnik – princeps, miał nad nimi przewagę, podlegała mu centralnie położona i niepodzielna dzielnica senioralna ze stolicą w Krakowie.

Datownik

1058-1079 – panowanie Bolesława II Śmiałego
1076 – koronacja królewska Bolesława II Śmiałego
1076 – śmierć biskupa Stanisława
1079-1102 – panowanie Władysława II Hermana
1097 – podział Polski na trzy dzielnice
1109 – wojna polsko–niemiecka
1116 – przyłączenie Pomorza Gdańskiego 1122 – zhołdowanie Pomorza Zachodniego 1138 – ustanowienie zasady senioratu