Na początku XVII w. Polska stanowiła jedno z największych państw europejskich, zajmując obszar około 990 tys. km2, szczególnie po nabytkach terytorialnych po pierwszej wojnie z Rosją i rozejmie w Dywilnie w 1619 roku zajmując Smoleńszczyznę, Ruś Czernihowską i Ruś Siewierską.

  • Rozejm ze Szwecją w Mitawie przyniósł pierwsze straty – utrata Inflant (1622), poza ich częścią południową (okolice Dyneburga).
  • Pokój polanowski (1634) przyniósł stabilizację polskich zdobyczy na wschodzie.

Dramatyczne zmiany nastąpiły w połowie XVII w. poprzez osłabienie Rzeczypospolitej przedłużającym się powstaniem Chmielnickiego, wojną ze Szwecją i Rosją.

  • Układ perejesławski z 1654 roku oddawał całą Ukrainę Rosji.
  • Na mocy rozejmu andruszkowskiego z 1667 roku Polska straciła Smoleńszczyznę, Ruś Czernihowską, Siewierską, Kijów i wschodnią Ukrainę, które przeszły pod rosyjskie rządy.
  • Układ rozbiorowy z 1656 roku, zawarty z inicjatywy Szwecji, nie został zawarty, ponieważ był przedwczesny. Polska straciła kontrolę nad Prusami Książęcymi będącymi naszym lennem – w 1657 roku (układy welawsko-bydgoskie).
  • Pokój oliwski potwierdził utratę Inflant (na dodatek Prusy zajęły też polski Drahim).
  • Na mocy pokoju karłowickiego z 1699 roku udało się Polsce odzyskać Podole utracone w 1672 roku na mocy pokoju buczackiego.

Zestawienie wojen, jakie Rzeczypospolita toczyła ze swymi sąsiadami w XVII wieku