Dopełnienie
Jego funkcją jest uzupełnianie (dopełnianie) treści określanych wyrazów – najczęściej czasownika, rzadziej przymiotnika lub przysłówka.
Kiedy ktoś mówi:
– Ola i Rafał rozmawiali wczoraj. – to właściwie nie wiesz, o czym rozmawiali.
Potrzebne jest dopełnienie – ono uzupełni treść.
Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o wycieczce. (o kim? o czym? – o wycieczce).
Uwaga! W zdaniu może być ich kilka.
– Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o klasowej wycieczce.
(o kim? o czym? – o klasowej wycieczce).
Odpowiada na pytania:
- kogo? czego?
– Spotkałem koleżankę.
– Uczę się angielskiego.
- komu? czemu?
– Dałem Magdzie prezent.
– Nie podołał trudom podróży.
- kogo? co?
– Widzę go!
– Odrabiam lekcję.
- z kim? z czym?
– Poszliśmy z mamą na zakupy.
– Dzieci bawią się zapałkami.
- o kim? o czym?
– Rozmawialiśmy o filmie.
– Pomyślałem o konsekwencjach mojego zachowania.
Pamiętaj!
Dopełnienie odpowiada na wszystkie pytania przypadków za wyjątkiem mianownika i wołacza.
dopełnienie + orzeczenie = związek rządu
Dopełnieniem może być:
- Rzeczownik w różnych przypadkach (oprócz mianownika i wołacza).
– Dyskutowaliśmy o przedstawieniu.
– Piotr zapomniał książek.
- Czasownik w formie bezokolicznika.
– Krzysiek pomógł nieść zakupy.
– Chciał dokuczyć Marcie.
- Zaimek
– On liczył na ciebie.
– Poszedł tamtędy.
Rodzaje dopełnień:
bliższe
- Jest to takie dopełnienie, które w zdaniu przekształconym ze strony czynnej na bierną z dopełnienia staje się podmiotem.
Zdanie w stronie czynnej – Uczniowie piszą sprawdzian.
podmiot orzeczenie dopełnienie
Zdanie w stronie biernej – Sprawdzian jest pisany przez uczniów.
podmiot orzeczenie dopełnienieUwaga! Dopełnienie bliższe najczęściej występuje:- w bierniku
– robią bałagan – bałagan jest robiony
– rysuję kota – kot jest rysowany - w narzędniku
– dowodził batalionem – batalion był dowodzony
- w bierniku
- dalsze
Zachowuje swoją formę i nie zmienia funkcji składniowej w przypadku przekształcenia zdania ze strony czynnej na bierną.
Zdanie w stronie czynnej– Joasia i Anka kolorują obrazek kredkami.
podmiot orzeczenie dopełnienie bliższe dopełnienie dalsze
Zdanie w stronie biernej– Obrazek jest kolorowany przez Joasię i Ankę kredkami.
podmiot orzeczenie dopełnienie bliższe dopełnienie dalsze
Zauważ, że rzeczownik kredkami w obu zdaniach pełni funkcje dopełnienia.
Zobacz: