Dopełnienie

Jego funkcją jest uzupełnianie (dopełnianie) treści określanych wyrazów – najczęściej czasownika, rzadziej przymiotnika lub przysłówka.
Kiedy ktoś mówi:
– Ola i Rafał rozmawiali wczoraj. – to właściwie nie wiesz, o czym rozmawiali.
Potrzebne jest dopełnienie – ono uzupełni treść.
Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o wycieczce. (o kim? o czym? – o wycieczce).

Uwaga! W zdaniu może być ich kilka.
– Ola i Rafał rozmawiali wczoraj o klasowej wycieczce.
(o kim? o czym? – o klasowej wycieczce).

Odpowiada na pytania:

• kogo? czego? 
  – Spotkałem koleżankę.  
  – Uczę się angielskiego.
  
• komu? czemu? 
  – Dałem Magdzie prezent.  
  – Nie podołał trudom podróży.
  
• kogo? co? 
  – Widzę go!
  – Odrabiam lekcję.
  
• z kim? z czym? 
  – Poszliśmy z mamą na zakupy.
  – Dzieci bawią się zapałkami.
  
• o kim? o czym? 
  – Rozmawialiśmy o filmie.
  – Pomyślałem o konsekwencjach mojego zachowania.
  

Pamiętaj!
Dopełnienie odpowiada na wszystkie pytania przypadków za wyjątkiem mianownika i wołacza.

 dopełnienie + orzeczenie = związek rządu

Dopełnieniem może być:

• Rzeczownik w różnych przypadkach (oprócz mianownika i wołacza).
  – Dyskutowaliśmy o przedstawieniu.
  – Piotr zapomniał książek.
  
• Czasownik w formie bezokolicznika.
  – Krzysiek pomógł nieść zakupy.
  – Chciał dokuczyć Marcie.
  
• Zaimek
  – On liczył na ciebie.
  – Poszedł tamtędy.

Rodzaje dopełnień:

bliższe 

• Jest to takie dopełnienie, które w zdaniu przekształconym ze strony czynnej na bierną z dopełnienia staje się podmiotem.
  
  Zdanie w stronie czynnej  – Uczniowie piszą sprawdzian.
                                             podmiot  orzeczenie  dopełnienie
  
  Zdanie w stronie biernej  – Sprawdzian jest pisany przez uczniów. 
                                                               podmiot    orzeczenie    dopełnienieUwaga! Dopełnienie bliższe najczęściej występuje:
  •  w bierniku
    – robią bałagan  – bałagan jest robiony
    – rysuję kota      – kot jest rysowany
  • w narzędniku
    – dowodził batalionem  – batalion był dowodzony

• dalsze
  
  Zachowuje swoją formę i nie zmienia funkcji składniowej w przypadku przekształcenia zdania ze strony czynnej na bierną.
  Zdanie w stronie czynnej– Joasia i Anka            kolorują            obrazek            kredkami.
            podmiot                orzeczenie       dopełnienie bliższe   dopełnienie dalsze
  
  Zdanie w stronie biernej– Obrazek     jest kolorowany przez Joasię i Ankę       kredkami. 
       podmiot             orzeczenie             dopełnienie bliższe      dopełnienie dalsze
  
  Zauważ, że rzeczownik kredkami w obu zdaniach pełni funkcje dopełnienia.

Zobacz:

Części zdania

Części mowy a części zdania