Słowotwórstwo TEST

 

1. Uszereguj podane ciągi wyrazów od najszerszego do najwęższego zakresu znaczeniowego:

a) pojazd, fiat, samochód
b) krówka, słodycze, cukierek
c) stokrotka, roślina, kwiat – roślina, kwiat, stokrotka
d) jamnik, zwierzę, pies

Odp. ……………………………………………………………….


2. Do podanych wyrazów dopisz po trzy wyrazy o bogatszej treści i węższym zakresie:

a) grzyb ……………………………………………………………….., ……………………………………………………………., …………………………………………………………….,
a) pieczywo ……………………………………………………………., ……………………………………………………………., …………………………………………………………….,
c) ptak …………………………………………………………………., ……………………………………………………………., …………………………………………………………….,
d) lekarz ……………………………………………………………….., ……………………………………………………………., …………………………………………………………….,


3. Podane wyrazy zastąp jednym wyrazem, obejmującym je swym zakresem znaczeniowym:

a) rosół, krupnik, cebulowa, ogórkowa
b) labrador retriever, jamnik, owczarek niemiecki, chart
c) tapczan, stół, szafa, krzesło
d) pływak, maratończyk, siatkarz, dżudoka

Odp. ……………………………………………………………….


4. Uzupełnij tabelę:

wyraz pochodny wyraz podstawowy podstawa słowotwórcza formant rdzeń (rdzenie oboczne)
stołek stoł/stół
torcik tort
komputerowy -owy (przyrostek)
czytać prze- (przedrostek) czyt
przysiadać przysiad Ø siad
gmaszysko gmasz
kwiat -uszek (przyrostek)
za- (przedrostek)
-ić (przyrostek)
las/leś
domator dom


5. Utwórz rodzinę wyrazów od słowa droga. Jak wstępuje tu oboczność?

Odp. ……………………………………………………………….


6. Określ tylko jednym wyrazem każdy szereg:

a) śliwki, jabłka, gruszki, wiśnie ……………………………………………………………….
b) powieść, nowela, baśń, epopeja …………………………………………………………..
c) pszenica, żyto, owies, jęczmień ……………………………………………………………
d) Polityka, Pani, Wprost, Gimbus ……………………………………………………………


7. Wybierz rzeczowniki należące do tej samej kategorii słowotwórczej. Określ, jaka to kategoria.

piekarnia, murarz, suszarnia, robić, stół, walcownia, palący, przebieralnia, piękno, gotowalnia, czytelnia, próbować.

Odp. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


8. Pod każdym zdaniem znajdują się w nawiasach słowa, które trzeba zastąpić jednym, zawierającym w sobie wszystkie.

A. W Muzeum Wojska Polskiego możemy oglądać różne ……………………………………………………………………………………………………. (pistolety, szable, kusze)
B. Spotkałem go przy sklepie z ……………………………………………………………………………………………………………………………… (fletami, skrzypcami, pianinami)
C. Wiersze………………………………………………………………………………………………….. są przerabiane w gimnazjum. (Mickiewicza, Herberta, Różewicza, Staffa)
D. Trudno wytrzymać jego …………………………………………………………………………………………………………………………….. (gniew, zazdrość, radość, oburzenie)


9. Znajdź wspólną cechę charakterystyczną dla następujących szeregów wyrazów:

A. droga, przydrożny, drogowy, dróżnik, drogowskaz …………………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. kiwi, jury, Tokio, salami, kakadu ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
C. lingwistyczny, licencjonowany, profesjonalny, internować …………………………………………………………………………………………………………………………………..
D. rozkład, harmonogram, porządek, spis, terminarz ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..


10. Wodopój wobec słowa poić to wyraz:

A. pochodny,
B. bliskoznaczny,
C. przeciwstawny,
D. podstawowy.


11. Określ jednym słowem wykonawcę każdej z czynności (utwórz rzeczowniki):

Wzór: Pan X jeździ na rowerze. Pan X jest rowerzystą.

A. Pan Nowak dyryguje orkiestrą – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
B. Pani Balińska udziela korepetycji – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
C. Pan Więcek w ogóle nie pije alkoholu – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
D. Pan Mazur pisze teksty do filmów – …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
E. Marysia nie jada mięsa – ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


Odpowiedzi

1. A. a) – pojazd, samochód, fiat, b) słodycze, cukierek, krówka, c) roślina, kwiat, stokrotka, d) zwierzę, pies, jamnik;
2. a) grzyb: borowik, maślak, kania; b) pieczywo: chleb, rogalik, bagietka; c) ptak: wróbel, dudek, bocian, d) lekarz: kardiolog, okulista, pediatra;
3. a) zupa, b) pies, c) mebel, d) sportowiec;
4.

wyraz pochodny wyraz podstawowy podstawa słowotwórcza formant rdzeń (rdzenie oboczne)
stołek stół stół -ek (przyrostek stoł/stół
torcik tort torć -ik (przyrostek) tort/torć
komputerowy komputer komputer -owy (przyrostek) komputer
przeczytać czytać czytać prze- (przedrostek) czyt
przysiad przysiadać przysiad Ø siad
gmaszysko gmach gmasz -ysko (przyrostek) gmach/gmasz
kwiatuszek kwiatek kwiat -uszek (przyrostek) kwiat
zalesić las leś za- (przedrostek)
-ić (przyrostek)
las/leś
domator dom dom -ator (przyrostek) dom

5. droga: dróżka, drogowy, dróżnik, drogowiec, drogownictwo, drogowskaz, przydrożny, podróżnik, podróż, podróżowanie; oboczność – o : ó; g : ż. droga dróżka;
6. A. owoce, B. gatunki epickie, C. zboże, D. tytuły czasopism;
7. piekarnia, suszarnia, spalarnia, rozbieralnia, gotowalnia, uczelnia. Wyrazy należą do kategorii rzeczowników odczasownikowych – nazw miejsc wykonywania czynności.
8. A. rodzaje broni, B. instrumentami muzycznymi, C. poetów polskich, D. emocje;
9. A. szereg wyrazów pokrewnych; B. szereg rzeczowników nieodmiennych; C. szereg wyrazów zapożyczonych; D. szereg synonimów;
10. A;
11. A. dyrygentem, B. korepetytorką, C. abstynentem, D. scenarzystą, E. wegetarianką

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Słowotwórstwo. Podstawowe informacje.

Słowotwórstwo – powtórka

Słowotwórstwo TEST 1

Słowotwórstwo TEST 2

Pojęcia ze słowotwórstwa

Analiza słowotwórcza. Typy formantów.

Słowotwórstwo – pytania i odpowiedzi cz. 1

Słowotwórstwo – pytania i odpowiedzi cz. 2

https://aleklasa.pl/gimnazjum/gramatyka/c185-slowotworstwo/jak-powstaja-slowa-2

Słowotwórstwo. Podstawowe informacje.

Słowotwórstwo – powtórka