Jak zostać „wziętym” literatem?

Najlepiej chyba skorzystać z pomocy klasyków, którzy nierzadko bardzo chętnie komentowali własną i cudzą pracę pisarską, ujawniali tajemnice warsztatu. Najwybitniejszym dziełem w tym zakresie jest „Alchemia słowa” Jana Parandowskiego. W przedmowie autor wspomina, że zabiegał o stworzenie szkoły Sztuki Pisarskiej. Pragnął dopomóc młodym, którzy próbowali stawiać pierwsze kroki w zawodzie pisarza. „Zawodzie”? Jest to więc sztuka wyuczalna czy nieodgadniony talent? Muzycy po kilka, a najczęściej po kilkanaście godzin dziennie ćwiczą sprawność w wykonywaniu utworów. Tylko najbardziej utalentowani zyskują miano wirtuozów. Pozostali to odtwórcy muzyki. Z literaturą jest podobnie. Jak przebiega proces twórczy? Według amerykańskiego psychologa G. Wallasa w fazie przygotowawczej gromadzimy materiały, przypominamy sobie fakty, zastanawiamy się nad wyborem odpowiedniego gatunku literackiego dla naszego przyszłego pisania. Potem – zachodzą w mózgu procesy skojarzeniowe, wykluwają się pomysły, co nazywamy inkubacją. Najbardziej tajemniczą i całkowicie niezależną od woli fazą twórczości jest moment, kiedy nagle uświadamiamy sobie niezbędne rozwiązania akcji, znajdujemy pomysły na tytuł. Na koniec – dokonujemy świadomej oceny naszych dotychczasowych działań. Tyle o samym procesie od strony psychologicznej. Aby jednak w księgarniach pojawiła się Twoja książka, musisz wykonać szereg innych czynności, przyjąć odpowiednią postawę życiową. Musisz być zawsze otwarty na przyjmowanie nowych informacji, bez względu na to, czy w danej chwili są Ci one potrzebne, czy też nie. Być może jeden zasłyszany szczegół zainspiruje Cię do tworzenia. W swojej książce Parandowski podaje przykłady tych, którzy pracowali systematycznie, narzucili swoisty reżim pracy. Legendarnym przykładem jest Honoriusz Balzak, który stale pisał po kilkanaście godzin na dobę, a nierzadko kilka dni i nocy. Systematyczna praca jest ważna. Co ponadto?

Niezależność myślenia to podstawa oryginalności. Twoja twórczość nie musi być akceptowana przez środowisko literackie ani przez krytyków. Oczywiście wszelka odkrywczość wymaga odwagi intelektualnej i cywilnej, wymaga ryzyka. Jarosław Iwaszkiewicz: „Niektóre wiersze pisałem w kolejowym wagonie”. Rytm wagonu pobudza do rytmizowania. Podróż ożywia, inaczej widzi się wszystko. Zmienia się perspektywa, kąt widzenia, podróż dostarcza nowych, niekiedy bogatych wrażeń. Jak zaczynać? Być może na początku literackiej działalności najlepszą formą jest dziennik, opasły kajet, w którym wpisywać byś mógł wszystko, co wydaje Ci się być godnym utrwalenia. Opis interesującej twarzy nieznanego człowieka, obserwowanej w tramwaju, możesz rozszerzyć o domniemania na temat jej posiadacza – nawet cech charakteru; opis rąk, które o człowieku potrafią powiedzieć często więcej niż twarz, stać się może dla Ciebie literacką wprawką, którą później wykorzystasz w noweli. Spisuj dialogi, które potrafią być zaskakujące, odzywki kierowców, wieśniaków, gdzie zdarza się metafora krwista jak befsztyk angielski. Chwytaj ciekawe życiorysy albo tylko pojedyncze zdarzenia wśród swych najbliższych. A więc pracuj, lecz pracując nie zapominaj o przyjemności, bo ostatecznie nie po to Cię do twórczości namawiamy, by Ci to sprawiało udrękę.”
(„I Ty bądź artystą”, M. T. Czaputowicz, W. Kamiński, J. Kowalewska, K. Olechnowicz)

 

1. Wymień cztery rady, które powinien wziąć pod uwagę przyszły literat. Zapisz je w postaci krótkich zdań wykrzyknikowych (użyj czasowników w trybie rozkazującym i w 2 osobie liczby pojedynczej). (4 pkt)

2. Przedstaw w formie planu (4 punkty) kolejne fazy procesu twórczego. (4 pkt)

3. Wyjaśnij własnymi słowami, jak rozumiesz zdanie: „Niezależność myślenia to podstawa oryginalności”. (5 pkt)

4. Posługując się słowami z tekstu zbuduj jedno zdanie złożone, w którym wytłumaczysz, dlaczego literat powinien podróżować. (2 pkt)

5. Dokończ poniższe zdanie, dopisując do niego dwa dowolne dopełnienia: (1 pkt)
Przyszły literat powinien być…

6. Jeśli chciałbyś nadać tytuł podanemu fragmentowi tekstu, zdecydowałbyś się na: (1 pkt)
A. „Przeżyć życie tak, jak inni.”
B. „Poradnik przyszłego literata.”
C. „Dekalog recept.”
D. „Jak zostać melomanem?”

7. Od podanych czasowników utwórz rzeczowniki będące nazwami czynności: (3 pkt)
A. postrzegać rzeczywistość
B. robić karierę
C. pisać zgodnie z modą

8. W przedstawionym fragmencie pojawia się kilka nazwisk. Którego z twórców nazwałbyś tytanem pracy, a który pisał wiersze w kolejowym wagonie? (2 pkt)

9. Wyobraź sobie, że jesteś literatem i podpatrujesz mowę zwierząt. Na targowisku spotkały się: kogut i kot. Zbuduj krótki (5 – 10 zdań) dialog na dowolny temat – możesz w tok mowy wplatać wyrazy dźwiękonaśladowcze, wykrzyknienia. (10 pkt)

10. Która informacja błędnie określa pojęcie „nowela”? (1 pkt)
A. utwór jednowątkowy
B. utwór pisany prozą
C. gatunek epicki
D. utwór o luźnej kompozycji

11. Zbierasz informacje do opisu twarzy bliskiej Ci osoby. Do podanych rzeczowników dopisz po jednym określeniu (przymiotniku lub imiesłowie): (3 pkt)
Wzór: nos – haczykowaty, oczy – czarne
A. policzki
B. uszy
C. czoło

12. Przed Tobą utwór I. Krasickiego. Przeczytaj, a następnie zapisz morał, który z niego wypływa. Weź pod uwagę: prezentowany gatunek literacki (nazwij go), rodzaje rymów (określ je). Określ cechy charakteru zwierząt, występujących w utworze. (15 pkt)

Mysz i kot

Mysz, dlatego, że niegdyś całą książkę zjadła,
Rozumiała, że wszystkie rozumy posiadła;
Rzekła więc towarzyszkom: „Nędzę waszą skrócę;
Spuśćcie się tylko na mnie, ja kota nawrócę!”
Posłano więc po kota. Kot zawżdy gotowy,
Nie uchybił minuty, stanął do rozmowy.
Zaczęła mysz egzortę*: kot jej pilnie słuchał,
Wzdychał, płakał! …Ta widząc, iż się udobruchał,
Jeszcze bardziej wpadała w kaznodziejski zapał,
Wysunęła się z dziury… A wtem ją kot złapał.
*egzortę – przemowę

A. gatunek
B. rymy
C. morał
D. cechy charakteru: myszy, kota

13. Jesteś początkującym literatem. Dokończ jedną (wybraną) z poniższych myśli tak, by Twoja wypowiedź nie przekroczyła 30 zdań. Jaką formę wypowiedzi dopasujesz do każdego tematu? (20 pkt)
A. To, co chcę Wam opowiedzieć, wydarzyło się, gdy…
B. Marzę, by Polska…
C. Bohater, którego podziwiam i chciałbym naśladować…

14. Dokończ poniższe zdania, wybierając w każdym przypadku jedną odpowiedź. (4 pkt)

A. Jeżeli t jest spółgłoską, to o jest…
a) znakiem graficznym
b) głoską
c) samogłoską
d) spółgłoską

B. Jeżeli Krzysztof Kieślowski był reżyserem, to Wit Stwosz był…
a) rzeźbiarzem
b) artystą
c) człowiekiem teatru
d) aktorem

C. Jeżeli ktoś jest „pracowity jak mrówka”, to „głupi jak…”
a) lis
b) sowa
c) osioł
d) kruk

D. Jeżeli czasowniki podlegają koniugacji, to rzeczowniki podlegają…
a) inwersji
b) deklinacji
c) przerzutni
d) inwokacji

15. Kto jest twórcą obrazu, pt. „Mona Lisa” (Gioconda)? Podkreśl prawidłową odpowiedź. (1 pkt)
A. Wojciech Kossak
B. Jan Matejko
C. Leonardo da Vinci
D. Tycjan

16. W jakich krajach przyznawane są te nagrody? (3 pkt)
FRYDERYKI OSCARY NOBLE
. (1) (2) (3)

A. Polska
B. Stany Zjednoczone
C. Szwecja i Norwegia
D. Kanada
E. Włochy
F. Rosja

17. Z podanych określeń podkreśl tylko te, które odnoszą się do utworów: (5 pkt+5 pkt)

18. Uzupełnij zdanie wymyślonymi wyrazami. (5 pkt)
Krzysztof poszedł

……………………………………………………………….
……………………………………………………………….
……………………………………………………………….

19. Kto to napisał? Obok każdego tytułu wstaw odpowiednią literę. (6 pkt)
„W 80 dni dookoła świata”
„Zbrodnia i kara”
„Trzej muszkieterowie”
„Przeminęło z wiatrem”
„W pustyni i w puszczy”
„Nocny lot”

A. Margaret Mitchel
B. Juliusz Verne
C. Fiodor Dostojewski
D. Aleksander Dumas
E. Antoine de Saint-Exupéry
F. Henryk Sienkiewicz

20. Przyporządkuj postacie, określenia i pojęcia państwom. (3 pkt)
HISZPANIA GRECJA POLSKA
(A) (B) (C)

  • Olimp
  • Peloponez
  • Biskupin
  • Wars i Sawa
  • corrida
  • Wawel
  • Salvador Dal
  • Grunwald
  • Akropol
  • Miguel de Cervantes Saavedra

 

Odpowiedzi

1.

  • Bądź otwarty!
  • Pracuj systematycznie!
  • Myśl samodzielnie!
  • Podróżuj!

To polecenie wymaga nie tylko uważnego czytania tekstu, ale także umiejętności redagowania poleceń i znajomości gramatyki. Należy bowiem wziąć pod uwagę tylko formy drugiej osoby liczby pojedynczej czasowników. Pamiętajmy, że czasownik w formie osobowej może sam tworzyć zdanie.
2.

  • Pierwsza faza – przygotowanie i gromadzenie materiału.
  • Druga faza – inkubacja
  • Trzecia faza – olśnienie
  • Czwarta faza – ocena działań

Można inaczej:

  • Gromadzenie faktów
  • Kojarzenie
  • Znalezienie pomysłu
  • Świadoma ocena działań

Notatka w formie planu jest zawsze skrótem wiadomości, warto więc na egzaminie posłużyć się równoważnikami zdań. Można też poćwiczyć sporządzanie notatek w inny sposób, np. w formie tabeli lub wykresu.
Plan wcale nie został wynaleziony po to, by utrudniać życie, lecz aby je ułatwić. Bez planu uciekają nam ważne myśli, zapominamy tytuły utworów, plącze nam się kolejność i może się zdarzyć, że napiszemy tę samą informację dwa razy (albo w ogóle). Już dziś zacznij więc zaprzyjaźniać się z planem – dla swojego dobra.
3.
To wypowiedź ósmoklasisty:
„Myślę, że prawdziwy literat powinien być oryginalny, to znaczy twórczy. Nie może naśladować tego, co napisali kiedyś inni, ani tworzyć tak, by innym się przypodobać, czyli zgodnie z obowiązującą modą, zwyczajem. Ważne jest, moim zdaniem, by myślał w sposób niezależny, nie ulegał opinii jakiejś grupy. Zawsze musi być sobą, mieć własne zdanie na każdy temat.”
Polecenia dotyczące redagowania wyjaśnień są formułowane bardzo konkretnie, więc najprawdopodobniej będziecie wiedział, o czym pisać. A tworzyć trzeba krótko, sensownie, bowiem egzaminującemu chodzi o odpowiedź na dane pytanie, a nie o długie wywody na jakiś temat.
4.
Literat powinien podróżować, ponieważ podróże wzbogacają wyobraźnię, zmieniają perspektywę, kąt widzenia, a także dostarczają nowych, niezapomnianych wrażeń.
Trzeba przeczytać odpowiedni fragment z tekstu (dotyczący uroków podróżowania), potem pomyśleć, co to takiego zdanie złożone i jak je stworzyć. Kolejny etap – to pisanie (posługujemy się słowami z tekstu). Łatwe, prawda?
5.
Przyszły literat powinien być obserwatorem (rzeczywistości), tropicielem (słów), intelektualistą, człowiekiem niezależnym.
Zauważ, że możliwych odpowiedzi jest wiele. Tyle, ile naszych pomysłów, choć musimy zadbać o logikę wypowiedzi i jej zgodność z tekstem. Mamy dopisać dopełnienia, spytamy więc: powinien być – kim? czym?
6. B.
Pamiętaj o przesłaniu naszego tekstu. Nie nadamy tytułu, który mówi zupełnie o czym innym, np. o muzyce („Jak zostać melomanem?”) czy przeżywaniu życia. Może się zdarzyć, że na egzaminie poproszą Cię o nadanie tytułu. Wtedy piszemy równoważnik zdania albo krótkie hasło.
7.
A. postrzeganie rzeczywistości,
B. robienie kariery,
C. pisanie zgodnie z modą.
Słowotwórstwo, a ściślej – tworzenie rzeczowników odczasownikowych. Pamiętajmy, że w ten sposób powstają przeróżne kategorie słowotwórcze, np. kategorie nazw miejsc, nazw nosicieli cech, wykonawców czynności.
8.
Honoriusz Balzak, Jarosław Iwaszkiewicz
Jan Parandowski, o którym mowa na początku tekstu, napisał „Alchemię słowa”, ale nam – chodziło o innych autorów. Balzak – niezwykle pracowity i bardzo zdolny Francuz stworzył takie dzieła, jak np. „Komedię ludzką”, „Ojca Goriot”. Lepiej znają go Ci, którzy oglądali na małym ekranie powtórkę serialu o życiu Balzaka i jego wieloletnim romansie z Polką, Eweliną Hańską. Pikanterii dodaje fakt, że płomienny romans zakończył się ślubem. Przypomnijmy też, że na ekranie w postać hrabianki Hańskiej wcieliła się znana aktorka Beata Tyszkiewicz. Znajomość twórczości Iwaszkiewicza sprowadza się dziś pewnie do opowiadania, pt. „Ikar”, ale znamy go też z innych opowiadań (w liceum poznacie m.in. „Panny z wilka”, „Brzezinę”), wierszy (tomiki „Dionizje”, „Oktostychy”), tomów prozy (np. „Sława i chwała”).
9.
Kogut: Kukuryku! Dzień dobry, panie sąsiedzie!
Kot: Miauuu! Witam szanownego pana! Skąd pan się wziął tu na rynku?
Kogut: Maciej mnie tu przywiózł na konkurs śpiewaczy.
Kot: Miau, miau, akurat! Pewnie do rzeźni, bo pan taki tłuściutki. Aż miło popatrzeć.
Kogut: Do rzeźni?! Co też pan mówi! Ja śpiewam najlepiej ze wszystkich w naszej wsi: ko, ko, ko, kukuryku! ko, ko, ko!
Kot: Miau, miau, ładnie. Może pan się zbliży do mnie, bo chciałbym lepiej słyszeć.
Kogut: Proszę, proszę uprzejmie.
Kot: Mam cię!!! Trach!
Jeśli egzaminatorzy proszą o dialog – pamiętaj o tym, że musi on być zwięzły, logiczny, na konkretny temat. Warto tworzyć scenki rodzajowe, żartobliwe rozmowy „z życia szkoły”.
10. D.
Nowela ma bardzo ścisłe rygory kompozycyjne, wyraziste zakończenie, punkt kulminacyjny. Nie ma w niej wątków pobocznych ani epizodów, w przeciwieństwie do opowiadania, które bywa dosyć luźno komponowane.
11.
A. policzki rumiane;
B. uszy odstające;
C. czoło wysokie
Opis postaci na egzaminie? To wydaje się banalne, ale kto wie? Warto zawczasu przygotować materiał, czyli potrzebne nam informacje. Oczy, włosy – to najłatwiejsze, a dalej? Nos może być płaski, zakrzywiony, usta wydatne, oczy skośne, a brwi uniesione lekko do góry w grymasie zdziwienia. A czoło? Może być wysokie lub niskie, cera alabastrowa, biała jak mleko (nie zapominajmy o porównaniach!).
12.
A. gatunek – bajka
B. rymy – parzyste, żeńskie
C. morał: „Zarozumialstwo nie popłaca”
D. cechy charakteru myszy: zarozumiała, głupia
E. cechy kota: przebiegły, drapieżny
Rodzaje rymów, gatunki literackie – warto poćwiczyć przed egzaminami, bowiem pytania z teorii będą na pewno. Cechy charakteru zwierząt trzeba natomiast wydedukować z treści, co uczynić łatwo. Pamiętaj też, że najbardziej znany bajkopisarz to Ignacy Krasicki, a bajki pisali też: Aleksander Fredro, Adam Mickiewicz, Stanisław Trembecki (znani twórcy starożytni: Fedrus, Ezop).
13.
Typowe „wolne” tematy. Wolne oczywiście w granicach zdrowego rozsądku i tematu. Spójrz na początkowe fragmenty prac Twoich kolegów:
A.
„To, o czym chcę Wam opowiedzieć, wydarzyło się, gdy przebywałem nad morzem, w pięknym Sopocie. Był jeden z upalnych, sierpniowych dni, kiedy to słońce prażyło tak niemiłosiernie, że trzeba było chować się przed nim pod drzewa. Siedziałem pod parasolem i rozmyślałem, gdy nagle podszedł do mnie mały chłopczyk z wielką porcją lodów w ręku. – Poczęstuj się – podał mi swoje lody. – Dziękuję – byłem zaskoczony. – Czy wiesz, że niedaleko jest rozgrywany rycerski turniej? – spytał. – Jeśli chcesz, mogę Cię zaprowadzić. Zdziwiłem się, bo nie słyszałem, żeby w Sopocie odbywały się jakieś zawody sportowe. Malec pewnie kłamie, pomyślałem, a w ogóle to jakiś dziwny chłopiec. – Chodź, zaprowadzę Cię tam – poprosił. – No dobrze – zgodziłem się. Chłopczyk wyjął z kieszonki mały pierścionek i przetarł go ręką. Nagle świat wokół nas zawirował. Znalazłem się w środku jakiegoś zbiegowiska. Na wielkiej arenie walczyli średniowieczni rycerze.”
Fragment ma cechy opowiadania (to sugeruje nam temat). W dodatku opowiadania fantastycznego, a można je tworzyć zawsze (chyba, że temat wyraźnie nam tego zabrania).
B.
„Marzę, by Polska stała się najpotężniejszym państwem na świecie. Wiele lat mieszkałam w Stanach Zjednoczonych, tam chodziłam do szkoły, ale moi rodzice są Polakami. Ja sama czuję się Polką. Niedawno przyjechałam do ojczyzny. Pierwsze, co zauważyłam, to wysoki poziom nauczania w polskiej szkole. Chodzę do VIII klasy i w przeciwieństwie do mojej dawnej szkoły amerykańskiej poziom jest tu o wiele wyższy. Polacy uczą się języków obcych, zdobywają wiedzę, specjalizują się zawodowo. Ostatnio nastąpiło wiele dobrych zmian. Moja mama, która powróciła tu po wielu latach mówi, że za czasów „komuny” było inaczej. Szkoda tylko, że nie odnosimy już wielkich sukcesów w piłce nożnej, bo wspaniale byłoby usłyszeć, że zdobywamy jakieś wielkie trofea.”

Autorką tego fragmentu jest dziewczyna, która urodziła się w Chicago, tam dorastała, aż pewnego dnia jej rodzina wróciła do Polski. Pisze trochę schematycznie, ale, jak sama kiedyś przyznała, myśli po angielsku, a pisze po polsku. Marzenia o Polsce – drugiej Japonii snujemy pewnie wszyscy, ale może ktoś ma w stosunku do ojczyzny jakieś myśli szczególne, oryginalne, ciekawe? Jeśli nie, niech lepiej wybierze inny temat. Pamiętaj, że temat wolny bywa często pułapką. Wolny wybór (materiału literackiego, swoich doświadczeń życiowych, doświadczeń innych ludzi) – będzie oceniony. Liczą się zatem fantastyczne pomysły, marzenia, wizje. Ale liczy się również sprawność językowa, umiejętność pisania, dobór odpowiedniej formy (opowiadanie, szkic, rozprawka, charakterystyka).
C.
„Ktoś puka do drzwi. Otwieram. Kogo widzę? To on, podziwiany przeze mnie bohater – Santiago! Taki, jak w moich wyobrażeniach. Pokrytą zmarszczkami i bruzdami twarz rozświetla spokojny, jasny uśmiech. Widać, że stary rybak spędził na morzu większość swego życia…”
To początek niebanalny, ale oczywiście można zacząć inaczej: „Oto portret bohatera, którego podziwiam…”. Czy koniecznie charakterystyka? Nie, choć jesteśmy do niej przyzwyczajeni – chyba, że słówko „charakteryzuj” jest zawarte w temacie. Wtedy trzeba. W pozostałych przypadkach nie streszczaj życiorysu postaci, ale określ raczej, dlaczego postać jest bohaterska, godna podziwu, pochwały, naśladowania. Dlaczego stała się bliska? Odpowiedź na to pytanie jest ważniejsza od prezentacji samej osoby, choć przedstawić bohatera warto.
14.
A – c) samogłoską,
B – a) rzeźbiarzem,
C – c) osioł,
D – b) deklinacji.
Tu niezbędna jest umiejętność kojarzenia faktów z fonetyki, frazeologii, fleksji, a nawet szczypta wiedzy o sztuce. Na egzaminach mogą zdarzyć się polecenia łączące różne dziedziny wiedzy, więc intelektualna elastyczność jest w tym przypadku niezwykle ważna.
15.
C. Leonardo da Vinci
To chyba najsłynniejszy obraz tego malarza. Znajduje się w paryskim Luwrze. Przyszli licealiści nie powinni zapominać też o Matejce, który był naszym najwybitniejszym malarzem historycznym (np. „Hołd pruski”, „Bitwa pod Grunwaldem”) ani o Wojciechu Kossaku, który przeszedł do historii jako znakomity malarz koni, a także jako ojciec wielkiej polskiej poetki – Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
16.
(1) – Polska
(2) – Stany Zjednoczone
(3) – Szwecja i Norwegia
Pytanie na orientację (i inteligencję), bowiem nikt, kto uczestniczy w życiu kulturalnym, ogląda telewizję, chodzi do kina – nie powinien mieć kłopotu z odpowiedzią. Nagroda szwedzkiego naukowca Alfreda Bernharda Nobla jest znana chyba najlepiej. Przyznawana corocznie (5 równej wielkości nagród) za wybitne osiągnięcia naukowe, a także działalność na rzecz pokoju. Z Polaków, oprócz nagród naukowych, (Marii Skłodowskiej-Curie) czy pokojowych (Lecha Wałęsy) otrzymały ją (z dziedziny literatury) takie osobistości, jak: H. Sienkiewicz (1905), W. S. Reymont (1924), Cz. Miłosz (1980), a niedawno – poetka Wisława Szymborska (1996). Z kolei Oscary – to doroczna nagroda przyznawana przez Academy of Motion Picture Arts and Science w Los Angeles. Symbolizuje ją pozłacana statuetka mężczyzny, a przyznaje się ją m.in. za najlepsze role aktorskie, scenografię, muzykę, kolor, najlepszy film krótkometrażowy. Natomiast Fryderyki to przyznawane w Polsce nagrody muzyczne. Wszystkie te nagrody przyznawane są co rok.
17.
A. wiek XVI, hymn, dziękczynienie za „hojne dary”, pochwała Boga-Stwórcy, liryka;
B. wiek XVIII, ukazanie kontrastowych postaw, ludzie wolą fałsz i upiększanie od prawdy o sobie, bajka, cel dydaktyczny.
Zadanie wymagające wiedzy teoretycznej, ale dosyć łatwe, bowiem utwory Kochanowsk iego i Krasickiego znane są z lekcji polskiego już od klasy piątej. Przypominam, że warto poznać wybrane treny, pieśni i fraszki Jana z Czarnolasu, a także bajki i satyry Ignacego Krasickiego.
Egzaminy są doskonałą okazją, by sprawdzić wszystkie braki – niestety wtedy będzie już za późno. Dlatego proponujemy zapobieganie egzaminacyjnej wpadce i już dziś powtarzanie materiału.
18.
Sympatyczny Krzysztof poszedł do małego sklepiku po dojrzałe gruszki.
Prawidłowych odpowiedzi będzie oczywiście wiele, tyle, ile ciekawych, pomysłowych skojarzeń. Pamiętaj jednak, że odpowiedzi na nasze pytania kryją się pod kolejnymi częściami zdania (jaki? czyj? – przydawki; gdzie? – okolicznik miejsca; po co? – okolicznik celu).
19.

  • „W 80 dni dookoła świata” – B
  • „Zbrodnia i kara” – C
  • Trzej muszkieterowie” – D
  • „Przeminęło z wiatrem” – A
  • „W pustyni i w puszczy” – F
  • „Nocny lot” – E

Tytuły, tytuły…ale przyznacie sami, że te popularne, lubiane i chętnie czytane (już kolejne pokolenie płacze, oglądając „Przeminęło z wiatrem”!). Z czytaniem psychologicznej powieści Dostojewskiego można poczekać – prawie do matury, ale tych, którzy nie znają jeszcze przygód dzielnych muszkieterów d’ Artagnana, Portosa, Atosa i Aramisa – zachęcam do sięgnięcia (podczas ferii) po tę lekturę. „W pustyni i w puszczy” to lektura obowiązkowa. Dobrze byłoby też przeczytać „Nocny lot” (w niektórych szkołach nauczyciele traktują ten tytuł jako obowiązkowy).
20.
A. Salvador Dali, corrida, Miguel de Cervantes Saavedra;
B. Akropol, Olimp, Peloponez;
C. Wars i Sawa, Wawel, Grunwald, Biskupin.
Polecenie wymaga ogólnej wiedzy… geograficznej, ale także rozeznania w szeroko pojętej kulturze. Trzeba wiedzieć, że Salvador Dali był Hiszpanem i malarzem (przedstawicielem kierunku, który zwiemy surrealizmem), a Cervantes – pisarzem (to on stworzył postać zabawnego rycerza Don Kichota, któremu zachciało się walczyć z… wiatrakami). Wszyscy pamiętamy legendę warszawską (o Warsie i Sawie), powinniśmy też wiedzieć, że Wawel znajduje się w Krakowie, a Biskupin to dawny gród (jedna z najstarszych polskich osad).

A teraz obliczamy:

103 – 100 pkt – celująca
99 – 94 pkt – bardzo dobra
93 – 85 pkt – dobra
84 – 70 pkt – dostateczna
69 – 51 pkt – dopuszczająca
50 – 0 pkt – niedostateczna

 

Zobacz:

Test 18

Test 20