Zapamiętaj następujące typy dramatów:

  • tragedia grecka (m.in. dramat antyczny),
  • dramat szekspirowski (łamie reguły dramatu antycznego),
  • dramat romantyczny (odwołuje się do osiągnięć Szekspira),
  • dramat młodopolski (nawiązuje do dramatu romantycznego i szekspirowskiego),
  • dramat współczesny (teatr absurdu lub antyteatr zaprzecza regułom wyznaczającym gatunki poprzednie).

Różnice w kompozycji

  • tragedia grecka:
    Antygona Sofoklesa

    • reguła trzech jedności: miejsca, akcji, czasu;
    • podział na stasimony i epejsodiony;
    • obecność chóru;
    • zasada decorum;
    • imię bohatera w tytule;
    • ograniczona do trzech ilość osób na scenie;
    • niezmienność charakterologiczna postaci (daną postawę reprezentuje od początku do końca).
  • dramat szekspirowski:
    Hamlet Szekspira

    • zerwanie z regułą trzech jedności;
    • odział na akty i sceny;
    • eliminacja chóru;
    • przemieszanie stylu i osób: wysoki obok niskiego, wątki tragiczne obok komicznych, czyli odejście od decorum;
    • wprowadzenie osób i wątków baśniowych, fantastycznych sceny zbiorowe;
    • zmienność psychologiczna postaci (np. przemiana lady Makbet).
  • dramat romantyczny
    Dziady Mickiewicza

    • także zrywa z zasadą trzech jedności, całość d. romantycznego cechuje:
    • kompozycja otwarta, tzn. luźne powiązanie poszczególnych scen-wysepek;
    • luki w akcji, niejasny finał
    • obecność bohatera romantycznego;
    • sceny fantastyczne, baśniowe, groteskowe;
    • synkretyzm rodzajów literackich – elementy liryki i epiki wprowadzone do dramatu.
  • dramat młodopolski
    Wesele Wyspiańskiego

    • czerpie ze wszystkich dotychczasowych osiągnięć, a także z nowatorskich reform teatru europejskiego
    • zachowuje zasadę trzech jedności jak u Szekspira;
    • wprowadza motywy baśniowe i fantastyczne jak w dramacie romantycznym tematyka, fantastyka, tajemniczość, bezpośrednie nawiązania;
    • ogromna rola symbolu w dramacie młodopolskim;
  • antyteatr
    Kartoteka Różewicza

    • absurd, groteska, paradoks jako reguły komponujące zdarzenia lub portrety postaci;
    • symultanizm miejsca i czasu;
    • bohater – everyman, pozbawiony cech indywidualnych, reprezentant ogółu;
    • bohater bierny – antybohater, pozbawiony aktywności motywującej bieg akcji.

Zobacz:

Cechy tragedii antycznej

Jakie reguły obowiązują w tragedii greckiej?

Wskaż cechy dramatu szekspirowskiego na przykładzie Makbeta

Zasady dramatu antycznego

ANTYK – Test 1

Charakterystyczne cechy dramatu romantycznego