Rozmowę o nowych tendencjach w prozie tej epoki należy rozpocząć od nazwiska André Gide’a, który wprowadził do powieści głębię psychiki ludzkiej, postulował bezwzględną szczerość i ujawnianie instynktów w literaturze, a religię, moralność i obyczaj uznawał za normy względne, które tylko krępują człowieka. Główne dzieła pisarza to: Dziennik, Lochy Watykanu, Fałszerze.

To on rozpoczął kierunek nowatorstwa w prozie, który wyraża się w trzech nazwiskach, koncepcjach i – można dziś już powiedzieć – mitologiach pisarskich. Są to:

  • Marcel ProustW poszukiwaniu straconego czasu – podróż w głąb psychiki człowieka. Narrator na kartach powieści dokonuje przetworzenia świata w swojej psychice, ze skojarzeń, z wydarzeń drobnych tworzy studium o ludzkości. Wydarzenia, które opisuje, ułożone są nie według następstwa czasu, lecz według toku wspomnień i asocjacji (skojarzeń).
  • James Joyce i powieść strumienia świadomości. Przykład – słynny Ulisses. To z kolei podróż „w poprzek” czasu, powieść – monolog wewnętrzny, który odtwarza bieg myśli i skojarzeń, jest wiernym zapisem procesu myślenia bohaterów. Akcja dzieła to „tylko” podróż kilku osób po Dublinie, trwa ona jeden dzień, a powieść zajmuje 700 stron.
  • Franz Kafka – trzeci prekursor prozy dwudziestolecia ukazał czytelnikowi świat widziany jako koszmar, bohatera everymana (czyli człowieka – każdego) i powieść-parabolę. Najsłynniejsze powieści tego niemieckojęzycznego pisarza to Proces i Zamek.

Wymienieni wyżej twórcy to nowatorska, można powiedzieć rewolucyjna część prozaików nowej epoki. Nie można pominąć jednak szeregu kontynuacji lub wybitnych twórców form tradycyjnych.

Zobacz:

Najważniejsze powieści awangardy prozatorskiej dwudziestolecia międzywojennego.

Literatura dwudziestolecia międzywojennego w poszukiwaniu prawdy o człowieku

Nowe tendencje w literaturze i sztuce dwudziestolecia

Filozofia i psychologia dwudziestolecia międzywojennego

Tabela lektur dwudziestolecia międzywojennego

Proces Kafki – praca domowa

O czym jest powieść Franza Kafki pt. Proces?

Józef K. – bohater Procesu Kafki

Dwudziestolecie międzywojenne – praca domowa