Witkacy – bo tak się nazwał w odróżnieniu od ojca, także literata i krytyka literackiego Stanisława Witkiewicza – ogarnął swoją twórczością wiele dziedzin. Witkacy to malarz, powieściopisarz, krytyk literacki, poeta i nade wszystko dramaturg i reformator teatru.

Jest twórcą filozoficznej teorii Czystej Formy – którą stosował przede wszystkim do teatru i dramatu. Wychowywał się w intelektualnym środowisku, jako ośmiolatek już czytywał dzieła Szekspira i tworzył własne. Cudowne dziecko wyrosło na zdolnego i obdarzonego poczuciem humoru artystę.

W 1911 r. zadebiutował powieścią pt. 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta.
Inne znane powieści to:

  • Narkotyki,
  • Pożegnanie jesieni,
  • Nienasycenie,
  • Niemyte dusze.

Znane dramaty to:

  • W małym dworku,
  • Wariat i zakonnica,
  • Nowe Wyzwolenie,
  • Szewcy i szereg innych.

Różnił się od twórców swojej epoki. Samo życie uznawał za sztukę, szokował swoim sposobem bycia i swoimi koncepcjami. Był samoukiem – lecz genialnym i wszechstronnie wykształconym. Obawiał się mechanizacji świata i całej technicznej cywilizacji. Występował w obronie ludzkiej indywidualności, w obronie prawdziwej sztuki.

Popełnił samobójstwo 18 września 1939 roku.

 

Witkacy – człowiek legenda

Nazywany wariatem z Krupówek wciąż prowokował i szokował swoich współczesnych zachowaniem, wywoływał skandale i nie przejmował się opinią publiczną. Otworzył na przykład Firmę Portretową, która miała być źródłem dochodów. Malował jednak swoich klientów tak, jak chciał – a nie według ich gustów czy też wyglądu. W Zakopanem prowadził ranking przyjaciół i wysyłał zawiadomienia o awansie lub degradacji np. „poniżej Chwistka”. Na drzwiach zamieścił zaś napis: „Gościu, won! W razie gdyby mnie nie było w jadalni, jestem w kuchni”.

Współcześni nie rozumieli jego sztuki – uważano jego dramaty za prowokacje i „płody choroby umysłowej”, aktorzy nie chcieli grywać ich na scenie. Dziś uważa się Witkacego za prekursora teatru absurdu (antyteatru), który zaistniał dopiero w latach pięćdziesiątych naszego wieku, a do jego mistrzów należy Beckett. Jest więc Witkacy jeszcze jednym artystą, który przerósł swoją epokę.

„Ten oryginalny i wszechstronny artysta, świadomością filozoficzną i estetyczną wyprzedzający swoją epokę, żartem, kpiną i nieustanną inscenizacją bronił się przed powszechnym niezrozumieniem ze strony współczesnych” – pisze o nim Andrzej Zawada w Dwudziestoleciu literackim.


Zobacz:

Cechy teatru Witkacego

Wyjaśnij, w czym wyrażała się Witkacowska teoria Czystej Formy i w jakim stopniu Szewcy do niej nawiązują.

Na czym polegała kontrowersyjna teoria Czystej Formy Witkacego?

Szewcy – Witkacy

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)