Jest tych nawiązań niemało. Nie bez przyczyny przecież „drugie imię” tej epoki brzmi: neoromantyzm. Ludzie końca wieku XIX najwyraźniej czuli duchowe pokrewieństwo z twórcami romantyzmu, powrócili do ich filozofii i życiowych koncepcji. Zauważmy, że to właśnie moderna, a dokładnie Zenon Przesmycki (Miriam) odkrył i rozpropagował poezję Cypriana Kamila Norwida. Przypomnijmy, że mit artysty „ponad tłumami” i sztuki jako samoistnej, niedostępnej dla zwykłych śmiertelników dziedziny jest zaczerpnięty prosto z romantyzmu. Zaznaczmy, że rozpoetyzowanie i uduchowienie epoki młodopolskiej wykazuje cechy podobieństwa do romantyzmu.

 

Oto kilka dowodów konkretnych:

  • Hymny Jana Kasprowicza – odżywa tu romantyczny bunt przeciw Bogu, jak w Wielkiej Improwizacji z III cz. Dziadów Mickiewicza. Poeta stwarza katastroficzną wizję końca świata, jak w Nie-Boskiej komedii czynił to Zygmunt Krasiński. Poza tym przecież formę hymnu chętnie stosował Juliusz Słowacki np. Hymn (Smutno mi Boże).
  • Wesele Stanisława Wyspiańskiego – symboliczno-fantastyczna warstwa dramatu przypomina Dziady Mickiewicza – szczególnie „pokrewne” są część II Dziadów i akt II Wesela – wizje odwiedzin gości z zaświatów. Pomijając już nawet podobieństwo niektórych fantastycznych osób, wyraźne nawiązanie tematyczne do kwestii romantycznej miłości (część IV Dziadów, Romantyczność) występuje w rozmowie Marysia – Widmo. Poza tym Wesele nawiązuje do tematu romantycznego swoją kompozycją i ludowością, a także wymową narodowowyzwoleńczą.
  • Noc listopadowa, Warszawianka, Wesele, Wyzwolenie Stanisława Wyspiańskiego.
    Wyżej wymienione utwory nawiązują do powstań polskich. Dwa pierwsze dotyczą konkretnie powstania listopadowego – najważniejszego wydarzenia historycznego doby romantyzmu. Wesele i Wyzwolenie podejmują temat powstania abstrakcyjnego i jego szans. Czyli tak jak wielcy romantycy: Mickiewicz w Dziadach, Słowacki w Kordianie, a nawet Krasiński w Nie-Boskiej komedii – porusza kwestię powstań.
    Warto zwrócić uwagę na imię głównego bohatera Wyzwolenia, brzmi ono Konrad, on także, jak jego pierwowzór z Dziadów, poszukuje idei i drogi wyjścia dla ojczyzny. Cały dramat jest zresztą dyskusją na temat dziedzictwa romantycznego w świadomości Polaków, a twórczość Wyspiańskiego można nazwać kopalnią romantycznych nawiązań.
  • Wierna rzeka, Rozdzióbią nas kruki, wrony…, Ludzie bezdomni – proza Stefana Żeromskiego także jest dziedzictwem romantycznym i znajdujemy tu wiele odwołań do romantycznego źródła. Żeromski podejmuje z kolei temat powstania styczniowego, pyta o przyczynę jego klęski, odmalowuje postacie powstańców takich jak Winrych czy Józef Odrowąż. Poza tym pisarz kształtuje swoich bohaterów na podobieństwo bohatera romantycznego – weźmy za przykład doktora Judyma, który rezygnuje z miłości i prywatnego życia na rzecz samotnej walki i wierności swoim ideałom. Tragizm Judyma, miłość Salomei Brynickiej i księcia Odrowąża (Wierna rzeka), metamorfoza Piotra Rozłuckiego z Urody życia – to elementy jak najbardziej romantyczne i zgodne z duchem romantycznej epoki.

Zobacz:

Dlaczego Hymny Jana Kasprowicza są wyrazem buntu i katastrofizmu głoszonego przez poetę?

Późniejsze epoki wobec romantyzmu

W jaki sposób literatura późniejszych epok nawiązuje do romantyzmu?

Nawiązania do romantyzmu w późniejszych epokach literackich

MŁODA POLSKA – TABELA

https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c163-romantzym/nawiazania-do-epoki-romantyzmu-2

https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c352-wiek-xx-zestawienie/dwudziestowieczne-kontynuacje-i-nawiazania