Granice czasowe epoki

Z datami granicznymi epok literackich jest ten kłopot, że trudno podać konkretną datę i być pewnym, że skończył się na przykład romantyzm, a nastał pozytywizm. Jeśli chodzi o pozytywizm – w Pols­ce łatwiej ustalić te daty. W Europie – najwygodniej będzie przyjąć, że z realizmem mamy do czynienia od połowy XIX wieku (1850 rok) do lat 80. (kiedy to prozę zdominował nurt zwany naturalizmem).
Przyczyny:

  • nasilenie się w połowie wieku nowych tendencji filozoficznych,
  • ogłoszenie programu młodych twórców (m.in. Flauberta),
  • fakt, że od roku 1850 – realizm stał się hasłem programowym i metodą twórczą.

Oczywiście te daty nie są ścisłe – w latach 30. ubiegłego stulecia (a zatem w dobie romantyzmu) tworzyli wielkie powieści realistyczne Stendhal i Balzak. Więc jak to – romantyzm czy realizm?

Cóż! Do dziejów literatury trzeba podejść z należytą cierpliwoś­cią. Obserwujemy zatem współbrzmienie nurtu romantycznego i realistycznego. Ten stan rzeczy ma miejsce do lat 60. XIX wieku.

 

Skąd pochodzi nazwa pozytywizm?

Od tytułu dzieła jednego z głównych filozofów epoki – czyli od Wykładów filozofii pozytywnej Augusta Comte’a. Wykłady owe zawierały i wyjaśniały zasady nowego myślenia o świecie, August Comte (czyt. Komt) zapoczątkował szereg teoretycznych wypowiedzi pozytywistycznych. Pozytywny – oznaczało dla ówczesnych ludzi: realny, praktyczny, życiowy, a nie cudowny. Dziś słowo to ma inny sens, pozytywny to dla nas – dodatni, dobry. Element realności i praktyczności pozostał tylko w polskiej nazwie epoki – pozytywizm.

 

Zobacz:

Realizm – wiadomości wstępne

Realizm – charakterystyka epoki

II połowa XIX wieku – realizm w Europie

Maturalna wiedza o realizmie

Realizm a romantyzm – porównaj epoki

Jakie znasz główne kierunki filozofii pozytywistycznej? Zaprezentuj głównych filozofów europejskiego pozytywizmu ( realizmu).

TEST z wiedzy o pozytywizmie z komentarzem cz. 1

TEST z wiedzy o pozytywizmie z komentarzem cz. 2