Pokaż, w jaki sposób Adam Mickiewicz wykorzystuje wzorce ludowe na przykładzie wybranej ballady.
Zacznij:
Ballada to krótki, wierszowany utwór nawiązujący do ludowych wątków, korzystający z ludowych wzorców wersyfikacyjnych i stylistycznych. W Polsce wzorcem tego gatunku stały się ballady z cyklu Ballad i romansów Adama Mickiewicza; stamtąd właśnie pochodzą Lilie.
Rozwiń:
Pełny tytuł utworu brzmi: Lilije. Ballada (z pieśni gminnej). Historia o niewiernej żonie, która zabiła męża, pochodzi z autentycznej pieśni ludowej. W pieśni zaczynającej się od słów
Stała się nam nowina,
Pani pana zabiła…
bracia zabitego męża, zupełnie inaczej niż u Mickiewicza, są oburzeni czynem kobiety i wymierzają jej karę. Inaczej przedstawiona jest także problematyka moralna: w pieśni ludowej to po prostu nierozerwalny związek między winą i karą, w utworze Mickiewicza większą rolę odgrywa z kolei sfera psychologiczna. Sędziami pani nie są bracia, lecz jej własne sumienie. Dręczona poczuciem winy zabójczyni idzie po radę do starego pustelnika.
Zakończ:
Poeta polemizuje z surowym ludowym kodeksem etycznym – według romantycznej koncepcji o postępowaniu człowieka decyduje konkretna sytuacja, w której się znalazł. Kobieta nie jest z natury zwyrodniałą zbrodniarką – gdy mąż długo nie wracał z wojny, przeżyła chwilę zapomnienia i boi się surowej kary czekającej niewierne żony. W moralistyce ludowej nie byłoby zaś dla niej żadnych okoliczności łagodzących.
Zobacz:
Które ballady Mickiewicza podejmują rozważania natury moralnej?
Wykaż, że Ballady i romanse Mickiewicza są realizacją programu romantyków.