Sformułowana już w starożytności definicja tragizmu mówi, że sytuacja tragiczna ma miejsce wówczas, gdy bohater stoi przed koniecznością dokonania wyboru między dwoma racjami, które są równorzędne, lecz każda decyzja bohatera będzie zła – przyniesie negatywne skutki. W takiej właśnie sytuacji znalazł się Konrad Wallenrod, gdy zbliżała się wojna z Krzyżakami. Musiał wybrać pomiędzy miłością do ojczyzny a miłością do Aldony. Wybrał Litwę – poświęcił swoje życie prywatne i miłość ukochanej kobiety. Z kolei gdyby wybrał dobro prywatne – także nie byłby szczęśliwy. Nie pozwoliłyby mu żyć spokojnie wyrzuty sumienia, zresztą Krzyżacy szybko zwyciężyliby Litwę i zburzyli spokój jej mieszkańców.

Konflikt: życie prywatne a ojczyzna nie jest jedyną sprzecznością racji, przed jaką stoi Konrad Wallenrod. Sytuacja tragiczna rozgrywa się w jeszcze jednej sferze: bohater musi wybrać między honorem a zwycięstwem nad Krzyżakami. Dzieje się bowiem tak, że metoda, jaką obiera Konrad, jest jedynym sposobem walki z Krzyżakami, lecz to metoda niegodna prawego rycerza. Wallenrod musiał kłamać, musiał dokonać zdrady – a takie czyny nie mieszczą się w kodeksie rycerskim. Gdyby jednak postępował etycznie, stanął do walki twarzą w twarz z Krzyżakami – poniósłby klęskę i zaprzepaścił przyszłość ojczyzny.

Tak więc Konrad Wallenrod poświęcił swój honor, a być może i zbawienie, gdyż był chrześcijaninem, a grzeszył – lecz nie mógł tego uniknąć, i w tym tkwi tragizm Mickiewiczowskiego bohatera. Ciężar popełnionej zdrady nie pozwolił mu wrócić do normalnej egzystencji, odebrał sobie życie nie ze strachu przed krzyżacką zemstą, ale w poczuciu własnej klęski. Samobójstwo było jeszcze jednym sprzeniewierzeniem się chrześcijańskiej etyce. Stwierdzenie, że „niebo za młodu umiał poświęcić” nie jest metaforyczne. Konrad zdradził i Krzyżaków, i złamał śluby zakonne, a zdrada była grzechem najcięższym. (Przypom­nijmy, jak srodze zostali ukarani wiarołomcy w Balladach i romansach – Pani z Lilii i Strzelec ze Świtezianki).

Romantyczne cechy Konrada Wallenroda:

  • gotycyzm (akcja rozgrywa się w średniowieczu),
  • orientalizm (w pieśni Alpuhara),
  • mesjanizm (poświęcenie głównego bohatera),
  • indywidualizm jednostki stającej do samotnej walki ze złem (Konrad Wallenrod),
  • konflikt szczęścia prywatnego ze służbą ojczyźnie,
  • bunt, spisek, podstęp jako metody walki,
  • poezja jednym z tematów wiodących.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Konrad Wallenrod – narodowy bohater czy zdrajca? Twoja ocena postaci.

 

Konrad Wallenrod Adama Mickiewicza

Wallenrod – rycerz, patriota, mąż. Na czym polega jego tragizm?

 

Jak określisz rolę pieśni i poezji w życiu narodu na podstawie Konrada Wallenroda?

Charakterystyka Konrada Wallenroda

Konrad Wallenrod do matury

Konrad Wallenrod – praca domowa

Udowodnij, że Konrad Wallenrod jest powieścią poetycką

Konrad Wallenrod – praca domowa