Ci dwaj najwybitniejsi filozofowie średniowiecza stworzyli dwa, zupełnie różne, ale tak samo uznawane przez Kościół systemy. Różnił się charakter ich filozofii, u Augustyna bardziej mistyczny, mroczniejszy, u Tomasza zaś uporządkowany i racjonalny. Różnicę tę widać już, gdy spojrzymy na popularne określenia ich systemów
- doktryna Augustyna nazywana jest filozofią dramatyczną,
- doktryna Tomasza zaś – filozofią harmonijną.
Różnice:
- Różniły się ich teorie poznania:
- Augustyn nie wierzył zmysłom i sądził, że prawdy postrzegamy dzięki boskiej iluminacji,
- Tomasz widział w zmysłach niezastąpiony pomost pomiędzy poznawanymi przedmiotami a rozumem.
- Augustyn uważał, że rozum lepiej niż rzeczy zewnętrzne poznaje prawdy wieczne,
Tomasz przeciwnie, mówił o świecie zewnętrznym, że jest prosty i poznawalny przez zmysły, sądził, iż teoria Augustyna wynika najzwyczajniej w świecie z nieznajomości przyrody.
- Dla Augustyna najprawdziwsze było to, w co wierzył; istnienie Boga, Trójcy Świętej, grzechu pierworodnego było według niego wiedzą pewną i poznawalną przez rozum.
- Tomasz spojrzał na to zupełnie inaczej, twierdził, że wiedza i wiara to nie to samo, że dogmaty wiary (z wyjątkiem istnienia Boga) są niedostępne dla rozumu.
- Sporna jest też kwestia Boga,
- Augustyn zakładał Jego istnienie bez potrzeby dowodzenia, starczała mu wiara,
- Tomasz udowadniał je rozumowo aż na pięć sposobów.
- Inaczej też przedstawiali konstrukcję świata:
- świat w systemie Augustyna można by porównać do koła, którego środkiem jest Bóg – zadaniem człowieka jest za wszelką cenę do Niego dążyć i starać się Go poznać, wszystko inne jest nieistotne.
- Tomasz ukazywał świat na kształt drabiny, gdzie każde stworzenie ma swoje miejsce i odpowiednią rolę.
Podobieństwa:
- Wspólne dla obu filozofów było przekonanie o ciągłej ingerencji Boga w świecie. Obaj uważali, że On ciągle ulepsza i przemienia swe dzieło.
- Obaj uważali Boga za najwyższy cel poznania.
Zobacz:
Przedstaw podstawowe założenia filozofii św. Tomasza z Akwinu
Co możesz powiedzieć o systemie filozoficznym św. Augustyna i jego roli w średniowieczu?