Z ogólnych przemian i cech warto zapamiętać:

  • Renesansową płaskość, jasność, zamkniętą formę zastąpiły głębia, światłocień, forma otwarta.
  • W miejsce symetrii, harmonii, odwzorowania wkraczają dysharmonia, głębia, ekspresja uczucia (intelekt zastępują uczucia).
  • Dotąd dbano o maestrię rysunku – teraz malarze operują światłem, barwą, perspektywą (kontrastem światła i cienia).
  • Spokój przedstawienia zastępuje dynamika.
  • Tematyka religijna, także mitologiczna, rozwój portretu.
  • Ruch, dynamika, eksponowanie uczucia w przedstawieniach postaci w rzeźbie.

Wielcy mistrzowie europejscy:

  • Hiszpanie:
    • El Greco
    • Velazquez
    • Murillo
  • Włosi:
    • Caravaggio
    • Bernini (rzeźba)
    • Borromini (architektura)
  • Francuzi:
    • Georges de la Tour
    • Nicolas Poussin
  • Holendrzy:
    • Rembrandt van Rijn
    • Frans Hals
  • Sztuka flamandzka:
    • Peter Paul Rubens
    • Anton van Dyck

Jeśli chodzi o dzieła, koniecznie trzeba zobaczyć:

  • Złożenie do grobu – Caravaggia,
  • Ekstazę św. Teresy – rzeźbę Berniniego,
  • Nocną straż – Rembrandta van Rijn,
  • Wykład anatomii doktora Tulpa – Rembrandta van Rijn,
  • Panny dworskie – Velázqueza,
  • Widok Toledo – El Greca,
  • Marię Magdalenę – de la Toura,
  • Natchnienie poety – Nicolasa Poussina,
  • Trzy Gracje – Rubensa.

 

Co ciekawego działo się w barokowej architekturze?

  • Wznoszono świątynie i pałace świeckie – bogato zdobione, monumentalne, dynamiczne. Dwa najważniejsze nazwiska architektów tej epoki, to Borromini i Bernini – reprezentanci Włoch. Budowlę barokową łatwo rozpoznać – renesansową harmonię, prostotę zastąpią teraz liczne zdobienia, kontrasty, zestawienia brył, nagromadzenie kopuł, złocenia. We wnętrzach kościołów bogato zdobione (czasem kapiące od złoceń) ołtarze, masa malowideł (także na sufitach), a w pałacach – luster. Architektura ściśle wiąże się z rzeźbą, wykorzystuje efekty malarskie oraz grę świateł.
  • Oprócz wielkich budowli kościelnych lub magnackich budowano dworki szlacheckie – cecha architektury typowej dla Polski. Powstawały też ogrody, które same w sobie były dziełami sztuki. Pierwszym, wzorcowym budynkiem barokowym był kościół Il Gesu w Rzymie. W Polsce przykładami architektury baroku są Wilanów, Pałac Branickich w Białymstoku, kościół św. Anny w Krakowie, kościół Piotra i Pawła w Krakowie.

 

Co wiesz o sztuce polskiego baroku?

  • Specyfiką polskiego baroku był portret trumienny i portret sarmacki. Tylko w Rzeczypospolitej na krótszym boku trumny umieszczano portret osoby zmarłej – dzięki temu wiele twarzy ówczesnej szlachty możemy dziś zobaczyć.
  • Z kolei portret sarmacki przedstawiał zazwyczaj sarmatę w tradycyjnym kontuszu, opartego o stół – na nim symbole sprawowanego urzędu np. berło, księga, krucyfiks. Najbardziej znanym portretem trumiennym jest podobizna króla Stefana Batorego. Dość znanym przykładem takiego portretu dziecka jest portret Barbary Bronikowskiej – kilkuletniej dziewczynki, ubranej i uczesanej na wzór dorosłych.
  • Ważną osobą barokowej sztuki w Polsce był nadworny malarz Wazów – Włoch – Tomas Dolabella. Malował naszych królów – np. Zygmunt III pod Smoleńskiem lub Portret konny Władysława IV Wazy, (obaj królowie byli mecenasami sztuki), malował obrazy religijne, zdobne platformy na Zamku Królewskim, również malowidła historyczne. Trzeba wiedzieć, że w ogóle w XVII wieku rozwinęło się malarstwo w Polsce – Kościół popierał tę drogę propagowania tematyki religijnej, lubiana była bardzo tematyka maryjna i żywoty świętych.
  • Rosną też w baroku nowe gmachy, przebudowywane są stare: Zamek Królewski, Pałac Ujazdowski w Warszawie, Wilanów pod Warszawą, pałac Branickich w Białymstoku, pałac Krasińskich w Warszawie.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Sztuka epoki baroku

 

Czym różni się sztuka barokowa od sztuki renesansu?

Sztuka i architektura epoki baroku

Czy koncepcja człowieka barokowego zaprezentowana na przykład w filozofii Pascala i poezji Mikołaja Sępa Szarzyńskiego znajduje odzwierciedlenie w obrazie El Greca Pogrzeb hrabiego Orgaza (1586)?

Architektura baroku

Barok – życiorys kultury

BAROK – TABELA