• Gatunek powieść poetycka.
  • Tytuł: Giaur – niewierny, tytułowy bohater – to innowierca w oczach Turków, a akcja rozgrywa się w okupowanej przez nich Grecji.

 

Co się dzieje?

Jest to historia miłości Giaura i pięknej niewolnicy Turka Hassana – Leili. Zakochani zamierzają uciec, lecz basza Hassan dowiaduje się o romansie naj­pię­­­­kniejszej żony. Kara za zdradę jest w Turcji okrutna – Hassan topi Leilę w morzu. Zrozpaczony Giaur mści się i zabija Hassana (napada go w wąwozie), po czym zamyka się w klasztorze i tu – dopiero w chwili śmierci – opowiada mnichowi swoją historię.

Cechy kompozycji

  • Giaur jest typowym przykładem powieści poetyckiej: akcja została przedstawiona niechronologicznie, czytelnik dopiero rekon­stru­uje fakty (kompozycja otwarta i fragmentaryczna). Atmosfera pełna grozy, tajemniczości i dramatycznych wypadków.
  • Giaur to typowy bohater bajroniczny.

Cechy typowo romantyczne

  • synkretyzm (elementy epickie mieszają się z lirycznymi), a także wielość narratorów,
  • orientalizm – wschodnia sceneria akcji, słownictwo typowe dla kultury Orientu (giaur, harem, basza itp.), wschodni bohaterowie i obyczaje. Jest to wyraz romantycznej fascynacji egzotyką Wschodu,
  • mistycyzm – duch Leili zjawia się przed oczami Giaura,
  • tajemniczość akcji uzyskana jest także przez ukształtowanie głównego bohatera – jego prawdziwego nazwiska, narodowości ani pełnej biografii (pełno w niej luk) czytelnik nie poznaje do końca,
  • bohater typowy dla powieści poetyckiej i tego autora – bajroniczny.

Co nim wiemy?

  • Pochodzi z obcego kraju, jest innego niż muzułmańskie wyznania, jest wyobcowany, samotny, odważny.
  • Za nic ma obyczaje czy konwenanse.
  • Jego przeszłość nie zostaje odkryta, podobnie jak niejasne są pewne fragmenty biografii już po zabójstwie Leili. Skąd wziął majątek? Z jakiego kraju pochodził?
  • Cechą bohatera bajronicznego jest tajemniczość. Jedno wiadomo na pewno – istotą jego życia, obsesją i przekleństwem była miłość do Leili.

Udowodnij, że Giaur Byrona jest powieścią poetycką

Przesłanie lektury

  • Wśród romantycznych tematów Giaura wymienić należy właśnie umiłowanie wolności, nieszczęśliwą, tragiczną miłość, bunt i wyobcowanie bohatera oraz problem etyczny – choćby fakt, że Giaur mści się, zabijając, że zemsta nie przynosi mu ulgi. Nieszczęśliwa miłość, zemsta za śmierć ukochanej, pokuta, nienawiść, rozpacz. Byron opowiada swoim odbiorcom dramatyczną historię pewnej miłości – ujmuje się za kochankami, choć – albo właśnie dlatego, że – łamią konwenanse i popełniają zdradę.
  • Byron chce pokazać potęgę uczucia i swój podziw dla indywidualizmu, buntu i odwagi.
  • Orientalna sceneria staje się atrakcją dla ówczesnych czytelników – jest po prostu modna.
  • Mistycyzm w utworze (duch ukochanej) jest na wskroś romantyczną realizacją poglądu, że rozum nigdy nie pojmie miłości i że świat z pewnością ma duchową, niepoznaną stronę istnienia.

Skrót zdarzeń

  • miłość Giaura do niewolnicy Leili – plany ucieczki,
  • basza Hassan topi niewierną żonę,
  • zemsta – Giaur zabija Hassana
  • Giaur w klasztorze,
  • wyznanie przed śmiercią.

Cechy bohatera bajronicznego

  • samotny,
  • dumny,
  • tajemniczy,
  • odwrócony od świata,
  • nieszczęśliwy.

W jaki sposób powiążesz wstęp Giaura Byrona z sytuacją Polski?

Giaur a sprawa polska

Dla nas ważny jest wstęp do Giaura tłumaczony przez Mickiewicza.
We wstępie wskrzesza Byron dawną świetność wolnej Grecji, zniewolonej przez Turków, pisze o walce o wolność – co tak doskonale pasuje do ówczesnej sytuacji Polski. Mickiewicz wie o tym i tłumaczy Giaura tak, by poruszyć serca rodaków, nadaje strofom tyrtejską moc.

Sugeruje podobieństwo Polaków do Greków – tak jak oni niegdyś, świetni, wolni, tak jak oni dziś w niewoli, tak jak w ich przypadku walka staje się dziedzictwem: „walka o wolność gdy się raz zaczyna z krwią ojca spada dziedzictwem na syna”.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Giaur Byrona

Giaur do matury

Przedstaw skrót zdarzeń Giaura Byrona

Literacki bohater romantyczny

Wskaż cechy gatunkowe Giaura jako powieści poetyckiej

Giaur – praca domowa

O czym jest Giaur Byrona, co świadczy o romantyzmie tego utworu?

Udowodnij, że Giaur Byrona jest powieścią poetycką