Stanisław Wyspiański to jeden z tych nielicznych twórców, których możemy nazwać osobowością renesansową – czyli twórcą wszechstronnym, który pragnął i umiał w dziele swojego życia połączyć kilka dziedzin sztuki w świetną całość. Wyspiański stworzył nowy teatr, nowy typ dramatu w Polsce, taki, jakiego przed nim nie było i jakiego nikt już później nie stworzył. Ojciec Wyspiańskiego był rzeźbiarzem, a osobowość artysty kształtowały Kraków i ówczesna Galicja. Kraków – jako zbiór pamiątek, miasto symbol historii Polski, Galicja – jako kolebka ruchu chłopskiego. Wmieszany w to wszystko, niezwykle pracowity, rozmiłowany w antyku młody artysta pragnął dzieła całościowego – syntezy sztuk. Osiągnął swój cel. Dziś jawi się Wyspiański jako: malarz, grafik, dramaturg, reformator teatru, a także poeta.

Wyspiański we wszystkich dziedzinach sięgał po następujące tematy:

  • antyk – Akropolis, Noc listopadowa,
  • historia Polski – Bolesław Śmiały, Legenda,
  • wielka tradycja romantyczna – Wyzwolenie, Noc listopadowa,
  • problematyka moralna – Klątwa.

Wyspiański malował:

  • obrazy nawiązujące do mitologii,
  • portrety dzieci, dziewcząt i kobiet – np. Macierzyństwo, Portret Elizy Pareńskiej,
  • postacie mitologiczne, fantastyczne,
  • freski,
  • pejzaże – Widok na kopiec Kościuszki.
  • Wykonywał witraże – słynny projekt Bóg Ojciec – stań się, witraże w kościele Franciszkanów w Krakowie,

Jako dramaturg Wyspiański pozostawił słynne:

Realizują one zresztą ideę, jaką sformułował artysta jako reformator teatru (koncepcja teatru ogromnego.

Polegała na tym, by:

  • przeżycie teatralne było czymś na kształt przeżycia religijnego, mistycznego, by teatr przypominał świątynię,
  • wznowić romantyczną tradycję dramatu otwartego,
  • wyjść poza ustalone konwencje teatru – ukazywać przenikanie się przestrzeni, jednoczesność różnych scen, zmianę perspektywy.


Stanisław Wyspiański (1869-1907)

– najważniejszy dramaturg Młodej Polski.

  • Autor koncepcji teatru ogromnego – reformator polskiego dramatu.
  • Twórca teatru symbolicznego i poetyckiego.
  • Wybitny scenarzysta, malarz, poeta.
  • Ulubione tematy: antyk, Kraków, historia Polski.
  • Najważniejsze dzieła: Wesele, Noc listopadowa, Wyzwolenie, Warszawianka.
  • Dzieła malarskie – cykl Macierzyństwo, portrety dzieci, witraże.
  • Twórca, który podejmował tematy wyzwolenia narodowego.
  • Twórca w duchu neoromantyzmu – w największym stopniu spośród artystów epoki.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Sylwetka twórcza i dorobek pisarski Stanisława Wyspiańskiego

MŁODA POLSKA – TABELA

Na jakie pytanie pragnął odpowiedzieć Stanisław Wyspiański, podejmując tematy historyczne i powracając wciąż do historii Polski?

Wiedza niezbędna do tematów z Wyspiańskiego

Sylwetka twórcza i dorobek pisarski Stanisława Wyspiańskiego