Scharakteryzuj nurty poezji barokowej.

Zacznij:
Wymień podstawowe nurty poezji barokowej – poezja metafizyczna, poezja światowych rozkoszy (związana często ze środowiskiem dworskim), poezja ziemiańska (sarmacka). Podkreśl, że podział na te nurty jest umowny – często można zauważyć ich mieszanie się i przenikanie. Częstokroć także pojedynczy poeta może być trudny do jednoznacznego zaklasyfikowania. Przykładem – Daniel Naborowski, autor erotycznych i frywolnych fraszek oraz utworów o charakterze metafizycznym (Krótkość żywota).

Rozwiń:

  • Poezja metafizyczna – poezja trudna, wyrafinowana, o zaskakującej metaforyce, podejmująca trudne tematy, takie jak relacje Bóg – człowiek, przemijanie, śmierć, kondycja człowieka.
    Reprezentanci: Mikołaj Sęp–Szarzyński, Sebastian Grabowiecki).
  • Poezja światowych rozkoszy – poezja sławiąca przyjemności zmysłowe, korzystanie z uroków życia, często miłość ukazuje jako grę, a rozkosze ziemskie jako dar od Boga.
    Reprezentanci: Jan Andrzej Morsztyn, Hieronim Morsztyn.
  • Poezja ziemiańska (sarmacka) – problemy i charakterystyka stanu szlacheckiego, pochwała życia na wsi, dydaktyzm, natura.
    Reprezentanci: Zbigniew Morsztyn, Wacław Potocki.

Zakończ:
Często utożsamiamy barok tylko z poezją dworską lub sarmacką, pozostałe traktując marginalnie – a niesłusznie.

 

Najważniejsze teksty:

  • Do trupa i Niestatek Jana Andrzeja Morsztyna,
  • Sonet III Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego,
  • Krótkość żywota Daniela Naborowskiego,
  • Zbytki polskie Wacława Potockiego.

Ważne pojęcia:

  • Oksymoron – częsty środek poetycki, połączenie dwóch sprzecznych wyrazów, np. gorący mróz.
  • Marinizm – nurt, którego nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego poety Marina; poezja oparta na koncepcie, pomyś­le, zadziwieniu.

Zobacz:

Nurty poezji barokowej

Poezja metafizyczna barokowej Polski

Barok w Polsce

Poezja baroku

Barok w Polsce – datownik

Jakie znasz rodzaje polskiej poezji barokowej? Podaj ich krótką charakterystykę.

Czy zgadzasz się z twierdzeniem, że poezja baroku to przewaga formy nad treścią?

Angielska poezja metafizyczna

Najważniejsi poeci polskiego baroku

Poeci baroku na maturze

Maturalna wiedza o baroku