Tolerancja – co to jest?
Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności.
Tolerować to:
- widzieć odrębność innych ludzi i akceptować ją;
- być otwartym na czyjeś poglądy;
- rozumieć racje drugiej strony;
- nie żywić wrogości do kogoś tylko dlatego, że jest inny niż my.
Tolerancja to umiejętność zaakceptowania odmienności
Odmienność może przybierać różne formy. Inny kolor skóry, inna narodowość, przynależność do innej subkultury, inne pochodzenie społeczne, inny stan portfela, inna religia, inny stan zdrowia (ludzie niepełnosprawni). Niezależnie od tego, jak bardzo się różnimy, musimy się tolerować. Czyli rozumieć racje drugiej strony. Nie musimy się we wszystkim zgadzać, przecież każdy ma inne poglądy. Ale trzeba umieć siebie nawzajem wysłuchać i zaakceptować.
O jaką odmienność chodzi?
Odmienność może przybierać różne formy. Inny kolor skóry, inna narodowość, przynależność do innej subkultury, inne pochodzenie społeczne, inny stan portfela, inna religia, inny stan zdrowia (ludzie niepełnosprawni). Niezależnie od tego, jak bardzo się różnimy, powinniśmy się tolerować. Czyli rozumieć racje drugiej strony. Nie musimy się we wszystkim zgadzać, przecież każdy ma inne poglądy. Ale trzeba umieć wysłuchać i zaakceptować.
W jaki sposób przejawia się tolerancja?
- We współpracy między narodami (wspólne zwalczanie przestępczości, zapobieganiem wojnom, przeciwdziałanie chorobom, ubóstwu, bezrobociu).
- W działalności wielu instytucji takich jak np. Porozumienie bez Barier, MONAR, Polska Akcja Humanitarna, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Amnesty International.
W jaki sposób przejawia się brak tolerancji?
- Wrogość wobec przedstawicieli mniejszości seksualnych.
- Nieokazywanie pomocy ludziom chorym (np. na AIDS).
- Niechęć do innych narodowości, myślenie stereotypowe.
- Brak ułatwień dla ludzi niepełnosprawnych. Ich odmienność wynikająca z choroby absolutnie nie powinna mieć wpływu na ich pozycję w społeczeństwie.
Bohaterowie, o których powinieneś pamiętać:
• Don Kichot – widzi świat na swój sposób. Dla wszystkich był dziwakiem, szaleńcem, który sobie coś ubzdurał. Ale mówi się o nim też jako o idealiście.
• Mendel Gdański – zupełnie nie ze swojej winy nagle stał się odmieńcem. W mieście zapanowały antysemickie nastroje i nagle stary Żyd i jego rodzina stali się kimś obcym, złym, niepasującym do społeczeństwa.
• Bernard Zygier (Syzyfowe prace) – nowy uczeń w klerykowskim gimnazjum. Początkowo stoi z boku, nie wtrąca się w życie klasy. Aż do pamiętnej lekcji polskiego, kiedy odważnie recytuje Redutę Ordona. Od tej pory staje się duchowym przywódcą chłopców.
• Andrzej Radek (Syzyfowe prace) – jest w podobnej sytuacji jak Bernard. On jednak musi także przekonać kolegów, że chłopskie pochodzenie nie stoi na przeszkodzie przyjaźni.
• Guliwer – on naprawdę czuł się obco. Zwłaszcza gdy trafił do krainy liliputów i był tam olbrzymem, a niedługo później zawędrował do kraju olbrzymów, aby tam z kolei poczuć się jak liliput.
Przywołaj lektury
• Quo vadis Henryka Sienkiewicza – w tej barwnej powieści z czasów starożytnego Rzymu istotnym wątkiem jest motyw prześladowania pierwszych chrześcijan. Nietolerancja religijna przybiera w tym wypadku postać niezwykle drastyczną, a świat upadającego już pogańskiego Rzymu przedstawiony jest jako nikczemny, rozpustny, pozbawiony wszelkich ideałów i skrupułów.
• Krzyżacy Henryka Sienkiewicza – utwór opowiada o fanatycznej religijności, która zaprzecza chrześcijańskim ideałom miłości bliźniego. Tytułowi Krzyżacy z niezwykłą brutalnością rozprawiają się ze wszystkimi, którzy nie chcą się im podporządkować, czego na własnej skórze doświadczają m.in. Danuśka i jej ojciec, Jurand ze Spychowa.
• Don Kichot – widzi świat na swój sposób. Dla wszystkich był dziwakiem, szaleńcem, który sobie coś ubzdurał. Ale mówi się o nim też jako o idealiście. Don Kichot to symbol odmieńca, idealisty nierozumianego przez otoczenie, dziwaka.
• Syzyfowe prace Henryka Sienkiewicza
- Bernard Zygier – nowy uczeń w klerykowskim gimnazjum. Początkowo stoi z boku, nie wtrąca się w życie klasy. Aż do pamiętnej lekcji polskiego, kiedy odważnie recytuje Redutę Ordona. Od tej pory staje się duchowym przywódcą chłopców.
- Andrzej Radek (Syzyfowe prace) – jest w podobnej sytuacji jak Bernard. On jednak musi także przekonać kolegów, że chłopskie pochodzenie nie stoi na przeszkodzie przyjaźni.
• Mendel Gdański Marii Konopnickiej – to historia zasymilowanego Żyda, który bardzo dobrze odnalazł się w polskim społeczeństwie. Był introligatorem, żył w zgodzie ze swoimi sąsiadami, a Warszawę uznawał nawet za swoją małą ojczyznę. Starał się żyć uczciwie, ciężko pracował i tym samym czuł, że ma prawo żyć na równi z innymi mieszkańcami. A jednak gdy w Warszawie wybuchają zamieszki antysemickie, sytuacja całkowicie się zmienia – ranny zostaje jego wnuk, a bohater traci poczucie sensowności swojego zachowania („u mnie umarło serce do tego miasta”).
Pojęciownik
Asymilacja – odnalezienie przez obcego (np. cudzoziemca czy też osoby innego wyznania) swojego miejsca w innej społeczności. Polega z jednej strony na przyjęciu go i zaakceptowaniu przez większość, z drugiej zaś na dostosowaniu się w pewnym sensie do obowiązujących w danym miejscu zachowań, stylu życia czy kultury i poczuciu łączności z początkowo obcą (z czasem coraz bardziej „swoją”) wspólnotą.
Alienacja – wyobcowanie.
Antysemityzm – wrogość wobec osób pochodzenia żydowskiego.
Nacjonalizm – to wykrzywiony patriotyzm. Nacjonalista jest przekonany, że jego kraj jest najważniejszy, wyjątkowy pośród innych, dlatego żąda dla niego największych przywilejów i z pogardą wyraża się o innych narodach.
Rasizm – przekonanie o rzekomej nierówności ludzkich ras (zarówno biologicznej, jak i intelektualnej czy społecznej), a jednocześnie zwykle również głęboka wiara we wrodzoną wyższość jednej z ras i jej prawo do panowania nad innymi.
Stereotyp – istniejący w świadomości społecznej potoczny, uproszczony obraz rzeczywistości dotyczący osób, rzeczy, opierający się na niepełnej i nieprawdziwej wiedzy o świecie. Przykład: stereotyp Szkota – skąpy.
Szowinizm – ślepe uwielbienie dla własnej grupy lub skrajny nacjonalizm, zakładający całkowitą pogardę i nienawiść dla społeczeństw innych krajów.
Ksenofobia – niechęć, wrogi stosunek do cudzoziemców i cudzoziemszczyzny.
Jaki może być temat wypracowania egzaminacyjnego?
Inny nie znaczy gorszy – rozważ tę myśl na podstawie poznanych lektur i własnych przemyśleń.
Trudny temat. Zaczynamy od pojęcia inności. Na czym polega? Inna narodowość, inne przekonania. Literackie przykłady znajdziesz w ramce. Niezbędne dzieła… i bohaterowie. A własne przemyślenia? Wojny pseudokibiców – absolutny brak tolerancji. Twoim zadaniem jest udowodnienie, że inność nie musi wywoływać nienawiści czy pogardy.
Gdybym miał powiedzieć, co jest najważniejsze na świecie, powiedziałbym, że jest to tolerancja. Twój głos w dyskusji z rówieśnikami z innych krajów.
Ciekawa forma – musisz wypowiedzieć się w dyskusji. Twoimi odbiorcami będą rówieśnicy. Odwołaj się więc do takich przykładów, które będą ich interesować. Nie pisz o historii, o wydarzeniach sprzed wielu lat. To pozostaw dorosłym. Pisz o tym, co Was interesuje – wspólna zabawa, nauka, podróże po świecie, wspólna przyszłość.
Zobacz: