Jaką wizję świata przedstawiała filozofia oświeceniowa.

Wolter

  • Idea świata jako doskonałej machiny stworzonej przez Wielkiego Zegarmistrza – Boga.
  • Optymizm zbudowany na racjonalizmie (wierze w rozum ludzki i możliwość poznania świata) oraz na wierze w postęp. Optymizm widać na przykład w sformułowaniach Wielkiej encyklopedii francuskiej. Pod hasłem pokój czytamy:
    Gdyby rozum rządził ludźmi, gdyby sprawował należną mu władzę nad przywódcami narodów, nie rzucaliby się, zaślepieni, w odmęty wojny, powodowani zaciekłością, jaka cechuje dzikie zwierzęta.
  • Racjonalność świata oznacza jego sensowność, porządek intelektualny i moralny. Dlatego zło jest wyjątkiem niezaprzeczającym zasadzie generalnego ładu. Za zło ponosi odpowiedzialność człowiek – a raczej jego niewiedza. Zło w dalszej perspektywie służy dobru. Celem zaś etycznego działania – naprawianie tego zła i przeciwstawienie się mu w imię dobra i interesu ludzkości. Naszym głównym zadaniem jest zmniejszanie cierpienia, które zawsze jest wynikiem zła.

Zabłyśnij!

Odpowiadając na to pytanie, możesz wykazać się dodatkową wiedzą. Przywołaj teorię – na przykład Leibniza.

Teodycea Leibniza głosiła, że świat i istnienie podlegają zasadzie harmonii. Bóg dał istnienie monadom (jednostkowym istnieniom), które zostały obdarzone wolnością. Ta wolność jest znakiem doskonałości świata. Losy monad rozwijają się wedle planu Bożego. Możliwe inne światy byłyby mniej doskonałe, tak więc świat, w którym żyjemy, jest najlepszym z możliwych światów. Temu optymizmowi nie przeczy istnienie zła metafizycznego (śmiertelność), fizycznego (choroby, cierpienie) i moralnego (występki, grzech). Ale owe niedoskonałości cząstkowe, tłumaczył, po pierwsze, są wynikiem dania człowiekowi dobra najwyższego – wolności, która powoduje wspomniany grzech, a po drugie, służą większej doskonałości całości. Nie możemy tego zrozumieć, bo nasz umysł nie jest w stanie objąć poznaniem uniwersum – całego wszechświata. Zdolny jest do tego tylko Bóg.

Rousseau nieoczekiwanie stwierdził, że cywilizacja (wiedza, kultura) degraduje człowieka, niszczy go i deprawuje. To, co naturalne, zostaje stłumione przez sztuczne – kulturę, uczucia zostają zdławione przez intelekt. Rousseau był przekonany o pierwotnym dobru człowieka, stąd mit „szlachetnego dzikusa” nieskażonego cywilizacją. Według niego szczęśliwi są ludzie prości, a za zło i nieszczęścia odpowiada człowiek. Ale w życiu człowieka jest więcej dobra niż zła, a nawet zło jest celowe – ma w dalszych konsekwencjach dobre skutki. Nic na świecie nie dzieje się przypadkowo, wszystko jest sensownie poukładane.

Zobacz:

Oświecenie – życiorys kultury

https://aleklasa.pl/liceum/praca-domowa-w-liceum/wypracowania-z-oswiecenia/oswiecenie-praca-domowa

Oświecenie w skrócie TABELA

Oświecenie – Test 1