Wskaż cechy gatunkowe Giaura jako powieści poetyckiej.
Powieść poetycka to gatunek literacki powstały w romantyzmie. Gatunek jest zgodny z założeniami epoki, bo ucieka od klasycznych założeń, rujnuje przyzwyczajenia literackie i jest egzotyczny, oryginalny. Jak to się dzieje? Za sprawą kilku zabiegów stosowanych przez autorów. Oto one:
- Kanwą muszą być wydarzenia dramatyczne i tajemnicze.
- Fabuła nigdy nie będzie opowiedziana po kolei (inwersja czasowa).
- Fabuła nigdy nie będzie opowiedziana w pełni (luki, niedopowiedzenia, kompozycja otwarta).
- Zdarzenia opowiada kilka głosów, nie jeden narrator, towarzyszą im liczne dygresje.
- Musi panować w utworze nastrój grozy i tajemniczości.
- Obowiązkowo motorem zdarzeń musi być bohater bajroniczny.
- Cechą powieści poetyckiej jest synkretyzm – czyli mieszanie się elementów liryki i epiki.
Giaur jest typowym bohaterem bajronicznym. Całą historię poznajemy, jak sam autor orzekł – w formie rozerwanych ułamków poematu. Zanim ułamki złożą się w całość – niejasności i przywołane sceny potęgują tajemniczość utworu i ciekawość odbiorcy. Potwierdza to szereg pytań, które stawiamy:
- Czy jeździec pędzący pobrzeżem na początku utworu to Giaur?
- Czy krzyk kobiety ciągniętej na śmierć to głos Leili?
- Kim w końcu był bohater?
- Jak zdobył majątek?
Tak zbudował Byron tajemniczy nastrój. Trudno też o zdarzenia bardziej dramatyczne – w grę wchodzi porwanie, zdrada, zabójstwo, zemsta, walka, rozpacz. Z pewnością jest Giaur podręcznikowym wzorem powieści poetyckiej.
Uwaga praktyczna do odpowiedzi
Zacznij ambitnie, nawet jeśli polonista nie zadał takiego pytania – klasyfikacją gatunku do rodzajów literackich. Czy Giaur należy do epiki, czy do liryki? Oto dylemat. Cóż, i oto niespodzianka, bo mamy do czynienia z gatunkiem z pogranicza liryki i epiki.
- Epickie są: fabuła, obecność narratora, liczne opisy przestrzeni.
- Liryczne są zaś: poetyckie partie oddające uczucia, zbudowanie tekstu z wersów rymowanych, poetyckie metafory w opisach przestrzeni czy osób. Takie przemieszanie cech to synkretyzm.
Nie zaliczono więc powieści poetyckiej zdecydowanie do danego rodzaju, a najlepiej oddaje to nazwa gatunku.
Zobacz:
O czym jest Giaur Byrona, co świadczy o romantyzmie tego utworu?
Giaur i Werter – kultowi bohaterowie romantyzmu. Jakie ideały epoki uosabiają swoją postawą?
Jaką postawę prezentuje Giaur – bohater powieści poetyckiej George’a Byrona?