Jaką wizję świata i człowieka przedstawia święty Franciszek w Pochwale stworzenia (Pieśni słonecznej)?
Ta praca to typowa analiza i interpretacja utworu poetyckiego, gdyż za taki możemy właśnie uznać ten fragment.
- Rozpoczyna się od apostrofy do Boga, uważanego za źródło dobra i potęgi. Zwróć uwagę na epitety: wszechpotężny, najwyższy, dobry.
- Stworzenie – jest przedstawione jako obraz wzorowany na doskonałości Boga.
- Zwróć baczną uwagę na określenia wszystkich ciał niebieskich: Słońce jest naszym bratem, jest wyobrażeniem Boga; także Księżyc i gwiazdy to nasi bracia i nasze siostry.
- Z kolei Franciszek nazywa naszymi braćmi i siostrami wszystkie żywioły: wiatr, powietrze, wodę, opisaną jako cenną i czystą, ogień – radosny i silny i wreszcie ziemię, która jest zarazem siostrą i matką.
- Bardzo oryginalne jest określenie śmierci jako „naszej siostry”. Sugeruje to afirmację zarówno życia, jak i jego końca, śmierć w ujęciu franciszkańskim nie budzi lęku i grozy. Franciszek wyróżnia dwa rodzaje śmierci: śmierć cielesną, która dotyka wszystkich, oraz „śmierć wtórą”, która jest równoznaczna z grzechem i potępieniem.
- Bóg jest rozumiany jako hojny twórca, który przez wszystkie swoje dzieła zapewnia ludziom dobrobyt i szczęście. To on ukształtował planety, przez powietrze pozwala ludziom istnieć, przez ogień oświeca noc, przez ziemię zapewnia ludziom pożywienie i egzystencję. Pomyśl, czy taka wizja Boga ma więcej wspólnego ze średniowieczem, czy może z renesansem?
- Kondycja ludzka – z jednej strony Franciszek mówi, że żaden człowiek nie jest godzien nazwać Boga, czyli podkreśla dystans dzielący zwykłego śmiertelnika od Pana. Zaleca także skromność, pokorę, godne znoszenie słabości i strapienia w imię miłości bożej. Nakazuje także przebaczać i trwać w pokoju, tym samym odwołuje się do prostych prawd Ewangelii. Jednak człowiek otrzymał od Boga wszystkie dary, które pozwalają mu żyć w harmonijnym i pięknym świecie. Obowiązkiem człowieka jest dziękowanie i służba Bogu, ale jednocześnie człowiek jest częścią kosmosu, całej natury, dzieła stworzenia. Jeżeli Bóg objawia się przez przyrodę, to Jego wola i działanie manifestuje się również przez człowieka. Zwróć uwagę na optymistyczny wydźwięk utworu – Bóg jest raczej dobrotliwym Twórcą i Ojcem niż groźnym Sędzią. Świat nie jest polem walki dobra i zła, co było typową wizją średniowiecza, a raczej swoistą arkadią, w której człowiek ma szansę żyć skromnie, bogobojnie i w zgodzie z otaczającą go naturą.
Zobacz: