Początek Andrzeja Szczypiorskiego jako powieść o Polsce, życiu i Bogu.
- Zacznij od podkreślenia bogactwa problemów opisywanych w powieści (ludzkie życie uwikłane w zawiłości historii, miłość, przemijanie, dobro i zło).
- Teraz przejdź do refleksji o Polsce i Polakach. Oceny są różne – począwszy od dumy i godności (sędzia Romnicki) poprzez zwątpienie (refleksje krawca Kujawskiego, dlaczego właśnie nasz kraj wystawiony został na tak dramatyczną próbę), aż po opisy wstydliwych kart historii Polski (1968 rok – wyrzucenie z kraju Żydów, którzy przeżyli tu okupację i czuli się Polakami – Maria Gostomska vel Irma Seidenman).
- Pisarz mówi o Polsce i w kategoriach świętości (wojenny heroizm), i plugawości (komunistyczne bezprawie), podkreśla uwikłanie w narodowe ambiwalencje (patriotyzm, duma, a obok snobizm i egoizm).
- W tej powieści o życiu mamy przykłady ludzkiej solidarności (Polacy i Niemcy ratują Irmę z rąk gestapo), ale i tragiczny obraz karuzeli obok walczącego getta (koniecznie wspomnij tu wiersz Miłosza Campo di Fiori! i Wielki Tydzień Jerzego Andrzejewskiego, sfilmowany przez Andrzeja Wajdę).
- Słowa o Bogu i tolerancji padają w tej książce wiele razy. Bez reszty wierzy w Boga siostra Weronika, ratująca dzieci żydowskie i nawracająca je na chrześcijaństwo – przypomnij, z jaką ironią spointował jej wysiłki autor, każący jednemu z jej wychowanków włączyć się po latach w nagonkę na Żydów.
- Podkreśl dyskusyjny charakter Początku i pamiętaj, że wpisuje się on w tradycję wielkich panoram społeczeństwa polskiego. Od Ciebie zależy, czy szukając kontekstów odwołasz się do dzieł polskiego romantyzmu (chociażby III części Dziadów – postawy Polaków wobec zaborcy) czy do utworów współczesnych (np. Miazgi Jerzego Andrzejewskiego). Możliwości masz bardzo dużo!
Zobacz:
Omów problematykę powieści Andrzeja Szczypiorskiego pt. Początek
Początek – jak rozumieć ten symboliczny tytuł powieści Andrzeja Szczypiorskiego?