Egzystencjalizm – kierunek filozoficzny, który rozwijał się głównie w Niemczech (lata 20. i 30. XX w.) i we Francji (lata 40. i 50. XX w.), zyskał jednak rozgłos w całej Europie. Albert Camus uznawany jest za jednego z wybitnych pisarzy egzystencjalnych, choć on sam odcinał się od tej opinii. W egzystencjalizmie wyróżniamy dwa nurty:

  • ateistyczny, którego przedstawicielami byli Jean Paul Sartre i Martin Heidegger
  • chrześcijański, którego przedstawicielem był Gabriel Marcel.

Nurt ateistyczny, do którego wbrew jego woli przypisywany był Camus

  • kładł nacisk na osamotnienie człowieka w świecie i absurdalny charakter jego egzystencji (miały na to wpływ brak Boga, brak czynników nadających światu sens oraz wszechobecne zło);
  • człowiek jest SKAZANY na wolność i podejmowanie decyzji, a tym samym na odpowiedzialność. Człowiek stwarza siebie poprzez dokonywane wybory (często w sytuacjach tragicznych);
  • człowiek, według Martina Heideggera, jest wrzucony w istnienie – nie ma wpływu np. na datę swoich urodzin, miejsce urodzenia, nie wybiera sobie imienia ani otoczenia, w którym dorasta, oraz nie zna daty swojej śmierci. Życie człowieka jest „byciem ku śmierci”.

Nurt chrześcijański

  • zakładał niemożność zrozumienia ludzkiego istnienia za pomocą intelektu. Kładł nacisk na poszukiwanie w wierze odpowiedzi na fundamentalne pytania;
  • wprowadza rozróżnienie na dwie podstawowe postawy człowieka: „mieć” i „być”.

Zobacz:

TABLICA. Nurty filozoficzne

Główne kierunki filozoficzne

Søren Kierkegaard (U źródeł egzystencjalizmu)