Dla pojęcia intertekstualności bardzo ważna była koncepcja słowa Michaiła Bachtina. Wyróżnił on:

  • słowo uprzedmiotowione,
  • słowo przedmiotowe
  • słowo dwugłosowe.

 

  • Słowo uprzedmiotowione to np. stylizacja gwarowa, archaizacja, każde użycie cudzego języka. Słowo traktowane jest jak pewien obiekt, przedmiot zabiegów.
  • Słowo przedmiotowe to słowo „przezroczyste” w stosunku do rzeczy, np. stwierdzenie, że futerał jest brązowy, okno otwarte itd.
  • Na czym polega istota słowa dwugłosowego,można wyjaśnić na przykładzie.
    Dwie osoby, X i Y, zdają egzamin ustny z języka polskiego. Po ogłoszeniu wyników obie te osoby wychodzą z sali, X, która dostała 5, mówi: Zycie jest piękne (w jej głosie słychać radość, rozmarzenie, euforię itd.). Y, która oblata, także mówi Zycie jest piękne (w jej głosie brzmią jednak smutek, zwątpienie, złość, rezygnacja). W tym samym zdaniu krzyżują się dwa różne punkty widzenia, dwa przeciwne sobie głosy.

Według Bachtina każda wypowiedź jest odniesiona dialogowo do innych wypowiedzi. Ten właśnie uczony był autorem terminu intertekstualność.

Każda wypowiedź jest mową w mowie, wypowiedzią w wypowiedzi, a koniec każdej wypowiedzi jest początkiem innych. Nasze słowa nie są tylko naszą własnością, jak by się mogło wydawać – adresat (do którego jakoś tam się „dopasowujemy”) jest współautorem naszej wypowiedzi.

Uwaga!
Słowa dwugłosowe dzielimy na dwa rodzaje: różnokierunkowe (to podany przykład) oraz jednokierunkowe (pochwałę urody życia wygtłasza także osoba V, która dosłała 4). Słowa dwugłosowe różnokierunkowe wykorzystywane są w parodii i wypowiedziach ironicznych, jednokierunkowe zaś w różnych odmianach stylizacji i pastiszu.