Możliwe tematy:
Zinterpretuj utwór Horacego wskazując:
- jak definiuje czas, przemijanie, nieuchronność śmierci;
- jaką filozofię życiowa propaguje: „złoty środek”, stoicki spokój, epikurejska radość życia;
- jak definiuje nieśmiertelność artysty i jego dzieła;
- cechy i postulaty klasycyzmu.
Porównaj ujęcia w/w pojęć w wierszu Horacego i … .Kochanowskiego, Staffa, Miłosza…
Co trzeba wiedzieć?
Garść wiedzy do zapamiętania i wykorzystywania przy interpretacji:
- Horacy, Quintus Horatius Flaccus (I w. p.n.e.) to jeden z najwybitniejszych poetów starożytnego Rzymu. Potem – autorytet dla twórców kultury europejskiej . jeden z najpopularniejszych poetów rzymskich – w Polsce pasjami tłumaczy go Kochanowski. Przesłanie poezji aktualne jest po dziś dzień.
- Horacego recepta na szczęśliwe życie: połączenie stoicyzmu, epikureizmu, a także zwyczajnej mądrości życiowej. Horacy radzi, by zachować duchowy spokój, nie poddawać się namiętnościom, ale także umieć cieszyć się życiem, wykorzystywać każdą jego chwilę. Poeta poleca zachowanie „złotego środka” (aurea mediocritas), poprzestawania na małym.
- Poeta poleca korzystanie z każdej chwili życia – słynne carpe diem – łap dzień, chwytaj dzień.
- Najcenniejsze wartości: cnota, męstwo – w jego odach pojawia się także pochwała virtus Romana, rzymskiego męstwa, które kojarzy się z siłą fizyczną, umiejętnością walki, patriotyzmem.
- Temat poety i poezji – jeden z kluczowych. Ważnym utworem Horacego jest List do Pizonów, znany też jako Sztuka poetycka (Ars poetica). Ten wierszowany traktat o poezji stał się podstawą europejskiej poetyki. Według Horacego utwór powinien być zwięzły, jak najbliższy prawdzie, pełen spokoju, ładu. Poezja jest bliska malarstwu – „Poemat to jak obraz”. Poza tym – Horacy buduje mit o nieśmiertelności jaką daje poezja – Ważny wiersz w tym temacie Wybudowałem pomnik (Exegi monumentum…) to poezja jest „pomnikiem trwalszym niż ze spiżu”, pomnikiem, którego nic nie zdoła pokonać: ani deszcze, ani wiatr, ani upływ czasu. Dzięki temu i sam poeta zyska nieśmiertelność.
Zapamiętaj!
Klasycyzm
Ważnym źródłem odniesień są nie tylko refleksje Horacego, ale i forma jego utworów. Carmina stały się doskonałym wzorcem klasycznego ładu, harmonii, jasności.
Horacjanizm – to potężna tendencja w literaturze (widoczna zwłaszcza od XVI do XVIII w.). Twórczość Horacego staje się w tym czasie przedmiotem licznych nawiązań – odwoływano się do jego filozofii, naśladowano dbałość o prostotę i elegancję formy, wybierano podobne gatunki literackie (zwłaszcza pieśni). Najważniejszym polskim horacjanistą był Jan Kochanowski.
Motyw sławy poetyckiej w pieśniach Horacego i Jana Kochanowskiego
Najważniejsze maksymy:
- carpe diem (łap dzień);
- exegi monumentum (wybudowałem pomnik);
- non omnis moriar (nie wszystek umrę);
- aurea mediocritas (złoty środek).
Z kim można zestawić Horacego?
Przede wszystkim z poezją Jana Kochanowskiego.
Uwaga na Pieśni: Chcemy sobie być radzi?, Miło szaleć, kiedy czas po temu, Nie porzucaj nadzieje.
Kochanowski jako wybitny horacjanista i humanista propaguje filozofię poety – jej hasła widać nawet w wymienionych wyżej tytułach.
UWAGA! Pułapka: Tłumaczenie, parafraza czy własny utwór? To może być bardzo mylące w przypadku interpretacji wiersza Kochanowskiego który chętnie tłumaczył, zgodnie z modą epoki jeszcze chętniej parafrazował ody Horacego, a przy tym pisał własne pieśni o podobnej wymowie. Jeśli nie wiesz na pewno i nie ma przypisu na ten temat – po prostu unikaj określeń: parafraza, tłumaczenie. itp.
Zobacz: