Tag "bohater literacki"

Granica – Zofia Nałkowska

Dlaczego to ważna powieść? W polskiej literaturze nie ma wielu powieści tworzonych w duchu psychologizmu – Granica należy do najlepszych z nich. Jest ciekawym eksperymentem literackim – przekształca stary schemat o paniczu, który uwiódł wiejską dziewczynę, o trójkącie – ich dwoje i ta trzecia – w ciekawą powieść łączącą kilka przestrzeni problemowych: filozoficznych, etycznych, psychologicznych. Jest też najwybitniejszą powieścią jednej z najważniejszych pisarek polskich okresu XX-lecia międzywojennego. Autorka Zofia Nałkowska

Bolesław Prus – Lalka

Lalka Bolesława Prusa. Doktor Szuman mówił: „Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego. (…) Tacy ludzie jak on albo wszystko naginają do siebie, albo trafiwszy na wielką przeszkodę rozbijają sobie łeb o nią”. Właśnie. Co się stało z Wokulskim: nagiął czy rozbił sobie łeb? Tło epoki Lalka ukazywała się w odcinkach w warszawskim „Kurierze Codziennym” (1887-1889; wydanie książkowe: 1890) w zaborze rosyjskim w czasach popowstaniowych, a więc w okresie

Edyp, bohater mitu

Mity, zanim je spisano, długo istniały w formie ustnie przekazywanych opowieści. Krążyły wśród ludzi i często zmieniały swoją postać. Można spotkać różne wersje mitu, a żadna z nich nie będzie mniej czy bardziej prawdziwa od innych. Jednak niektóre są bardziej popularne, a inne mniej. W przypadku Edypa istnieje na przykład wersja, według której po narodzinach rodzice zamknęli go w skrzyni i wrzucili do morza, wychowywał się zaś nie w Koryncie, a w Sykionie. Znaczenie postaci Edyp to jedna z najważniejszych postaci

Hamlet – bohater literacki

„Być albo nie być? – oto jest pytanie”, „Reszta jest milczeniem”, „Słowa, słowa, słowa…”. To wszystko cytaty z tego samego utworu – Hamleta Williama Szekspira. Dramatu, który od czterystu lat jest „na topie”, i po prostu nie wypada go nie znać. A jest to historia młodzieńca rozdartego między myślą a czynem. Pewnie czasem każdy z nas bywa Hamletem. Niektórzy jednak nigdy nie są gotowi do działania, stale żyją w świecie wątpliwości. Utworzono nawet termin „hamletyzm”, oznaczający

Ikar – bohater literacki

Metryczka bohatera Lektura:  mitologia grecka Pochodzenie:  narodzony w Atenach, ale wychowywany na Krecie; syn Dedala. Zmarł:  śmiercią tragiczną – spadł z ogromnej wysokości (na jego cześć miejsce upadku nazywa się Ikarią, a morze – Morzem Ikaryjskim). Cechy charakteru: Zdaniem jednych: szalony, lekkomyślny, nierozsądny, głupi, nieposłuszny, dziecinny, nieuważny, nierozważny, nieodpowiedzialny, nieostrożny, beztroski, nieprzezorny. Zdaniem drugich: odważny, śmiały, bohaterski, wrażliwy, dzielny. Najważniejsze (i ostatnie) wydarzenie w jego życiu: dzień ucieczki z Krety Na Krecie przebywali Dedal wraz

Bohater literacki – zestawienie

Edyp, bohater mitu Musisz pamiętać, że masz do czynienia z niezwykłą i bardzo starą historią. Mity, zanim je spisano, długo istniały w formie ustnie przekazywanych opowieści. Krążyły wśród ludzi i często zmieniały swoją postać. To trochę tak, jak z plotką. Dlatego możesz spotkać się z różnymi wersjami mitu i żadna z nich nie jest mniej czy bardziej prawdziwa od innych. Ale jedne są bardziej popularne, a inne mniej. Jeśli chodzi o naszego Edypa, to istnieje na przykład wersja, według której

Kordian – bohater literacki

Utwór powstał w 1833 roku w trakcie pobytu Słowackiego w Szwajcarii. Miał być przede wszystkim próbą oceny powstania listopadowego, zgłębieniem przyczyn jego klęski oraz polemiką z systemem mitów stworzonych przez Adama Mickiewicza w III części Dziadów i Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. Stanowił również pewien obrachunek z dotychczasowym romantyzmem, z wykreowanym przez niego zespołem określonych konwencji, schematów, które na tyle utrwaliły się już w powszechnej świadomości kulturowej, że można

Faust Goethego

Autor: Johann Wolfgang Goethe urodził się 28 VIII 1749 roku we Frankfurcie, zmarł 22 III 1832 roku w Weimarze. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych poetów i dramaturgów niemieckich. Dzieło jego życia to Faust, lecz nie mniejszą sławę zdobyła powieść epistolograficzna pt. Cierpienia młodego Wertera. To najbardziej znany przedstawiciel okresu burzy i naporu (Sturm und Drang). Mieszkał w Weimarze (dziś można tam oglądać jego dom). Pełnił tam funkcję prezesa Izby Finansów; zajmował się również teatrem

Opowieść wigilijna – Karol Dickens

Opowieść wigilijna Lektura w epoce Stop! Jesteś w epoce wiktoriańskiej. W Anglii znów panuje ważna królowa, za jej czasów państwo staje się potęgą kolonialną, a moda i obyczaje królowej staną się dyktatem dla całej Europy. Anglia widać ma szczęście do silnych monarchiń – dobrze kojarzymy królową Elżbietę z czasów Szekspira (to była epoka elżbietańska). Królowa Wiktoria jest surowa – wymaga skromności, pracowitości, skromnych strojów, skromnego obycia. I taka jest EPOKA

Przemiany polskiego bohatera romantycznego

Polski bohater romantyczny ma zazwyczaj wszystkie cechy typowe dla bohatera tej epoki: jest nadwrażliwy, zbuntowany, osamotniony. Często jest nieszczęśliwie zakochany, bywa nierozumianym przez odbiorców poetą. Zdarza się, że popełnia samobójstwo lub przynajmniej tego próbuje. To ktoś wyjątkowy, nieprzeciętny – romantyczny indywidualista! Utwory polskiego romantyzmu zawierają różnorodne kreacje bohatera. Twórcy odwołują się do wzorców europejskich bohatera werterowskiego (np. Gustaw z IV części Dziadów) czy bajronicznego (Konrad Wallenrod). Specyficzna kreacja polskiego bohatera

Don Kichot z La Manczy Cervantesa

Rodzaj literacki – epika. Gatunek – powieść, ale jaka? Don Kichot z La Manczy ma formę rozbudowanej, wielowątkowej powieści. Różnie można ją zakwalifikować, ma ona bowiem cechy powieści przygodowej, może też być uznana za parodię romansu rycerskiego, a niektórzy dopatrują się w niej powiastki filozoficznej. Bogactwo fabuły umożliwia różne odczytywanie dzieła. Fabuła – skupia się wokół przygód Don Kichota i jego giermka Sancho Pansy. Czas wydarzeń – początek XVII w. (od 1605 do 1615

Modyfikacje bohatera romantycznego

Modyfikacje bohatera romantycznego Gustaw-Konrad, Dziady Adama Mickiewicza Młodość wrażliwość zwątpienie w księgi poezja nieszczęśliwa miłość samotność Miłość Nieszczęśliwa wielka miłość – odrzucony jako gorszy konkurent. Przeistoczenie Popełnia samobójstwo, lecz żyje nadal. Na ścianie więziennej celi odnotowuje swoją przemianę: „Gus­tavus obiit (…) Hic NATUS EST CONRADUS”. Czyn dyskusyjny Bunt wobec Boga, żądanie „rządu dusz”, pycha – dla idei wyzwolenia. Różnice Konrad pierwszy realizuje schemat bohatera romantycznego, jest „punktem odniesienia” dla następnych wcieleń.

Balladyna Juliusza Słowackiego

Balladyna Juliusza Słowackiego Lektura w epoce Stop!  Jesteś w romantyzmie! Romantyzm polski to epoka tajemniczych spisków, powstań, tęsknoty za utraconą wolnością. Jesteśmy w I połowie XIX wieku, ludzie poruszają się dyliżansami, panowie noszą peleryny i cylindry, pojedynek to nic niezwykłego – zwłaszcza o kobietę. Poeta Słowacki ma 30 lat, popularyzuje typowy kołnierzyk zwany po dziś dzień kołnierzykiem Słowackiego i tworzy tragedie o siostrzanej zbrodni. Balladyna a romantyzm Ludowość – moralność

Alina i Balladyna – charakterystyka porównawcza

Cechy Aliny: pracowita, uczciwa, spokojna, prostolinijna, szlachetna, honorowa, zacna, wrażliwa, uczuciowa, dobra, prostoduszna, skromna, życzliwa, troskliwa. Cechy Balladyny: leniwa, wygodna, uparta, niegrzeczna wobec matki i siostry, harda, nieposłuszna, bezwzględna, okrutna, bezduszna, bezlitosna, arogancka, przebiegła, wyrachowana, samolubna, nieuczciwa, niewierna (stara się o względy Kirkora, choć ma romans z Grabcem). Dalsze zbrodnie Balladyny Balladyna okazuje się bezlitosną zbrodniarką. Morduje (lub każe mordować) wszystkich, którzy mogą zagrażać jej pozycji lub są przeszkodą w realizowaniu przez nią jej

Eugeniusz de Rastignac – bohater Ojca Goriot

Eugeniusz de Rastignac Eugeniusz de Rastignac to bohater powieści Honoriusza Balzaka Ojciec Goriot – jednej z części cyklu obrazującego społeczeństwo francuskie początku XIX wieku, zatytułowanego Komedia ludzka. Tytuł ten jest nawiązaniem do Boskiej komedii Dantego – opowieści o podróży po zaświatach od kręgów piekielnych po raj. W cyklu Balzaka zostajemy przeprowadzeni przez wszystkie sfery społeczne ówczesnej Francji, od nizin społecznych po arystokrację i mieszczaństwo. Jednak o ile bohater dzieła Dantego to człowiek dojrzały i w pełni

Adam Mickiewicz – Ballady i romanse

Manifest polskiego romantyzmu Ballady i romanse – zbiór ballad Adama Mickiewicza opublikowanych w pierwszym tomie Poezji wydanym w 1822 roku. Napisał je autor w trakcie pobytu w Kownie, gdzie był nauczycielem miejscowego gimnazjum. Nieciekawy towarzysko i intelektualnie żywot na litewskiej prowincji był jednakże okazją do poznania tamtejszego folkloru, świata podań i mitów ludowych wyrosłych z wierzeń gminu. To one zrodziły w efekcie ten niezwykły spektakl grozy i cudów, o którym czytamy w balladach. Nie bez znaczenia dla powstania tomiku ballad były również

Kobieta grzesznica

Doskonale wie, czego chce, a chce rozkoszy, której dostarcza jej śmierć kochanka. Patologicznie dąży więc do bezwzględnego zniszczenia mężczyzny. Działa zgodnie z planem, bo tylko takie postępowanie gwarantuje jej triumf. Jak wyrafinowany strateg najpierw upatruje ofiarę, potem ją osacza i wreszcie – w odpowiednim momencie – zadaje celny cios. Zwycięża zawsze; nigdy się nie myli; nikt i nic nie może jej odwieść od celu. Jest szatańskim złem w przebraniu nadzwyczaj

Szaleniec w literaturze

Ofiary miłości Nagła utrata osoby kochanej miłością wyjątkowo głęboką może wywołać uczucia szczególnie agresywne. W poczuciu krzywdy, raptownego osamotnienia człowiekiem zaczyna rządzić nieodparta potrzeba zemsty na niesprawiedliwym i bezwzględnym świecie, który odebrawszy mu szczęście nie dał w zamian nic oprócz poczucia pustki. Wściekła zemsta Iliada Kiedy najdroższy sercu homeryckiego Achillesa przyjaciel – Patroklos ginie na polu bitwy z rąk Hektora, dumny rycerz spod Troi wpada w szał cierpienia. Chwyta oburącz gorący popiół

Everyman w literaturze

Świat przedstawiany w utworach literackich rządzi się podobnymi prawami, jak nasza realna rzeczywistość, a ta w znacznej mierze opiera się na zasadzie dualizmu. Nierozłącznie splatają się w niej dwa przeciwstawne, stale zwalczające się pierwiastki: dobro i zło. Manicheizm (system religijny z III wieku) głosi, że człowiek ma dwie dusze: jedna związana jest z dobrem (jasnością, królestwem boga), druga zaś ze złem (ciemnością, królestwem szatana). Określona w ten sposób sytuacja człowieka

Dworzanin w literaturze

Renesansowe dążenie do ideału Średniowieczna kultura rycerska przybrała w renesansie kształt kultury dworskiej. Charakterystyczna dla tej epoki literatura parenetyczna (tym terminem określa się traktaty publicystyczne i pedagogiczne propagujące idealne wzorce do naśladowania dla przedstawicieli różnych stanów – np. władcy, gospodarz) stworzyła ideał dworzanina. Miejsce anonimowych twórców średniowiecznych zajęli konkretni autorzy, którzy często sami przebywali na magnackich lub królewskich dworach, a potem tworzyli literacki savoir-vivre idealnego dworaka. W lansowanej postawie znalazł