Tag "naturalizm"
Współczesna, namacalna, otaczająca autora rzeczywistość jako temat utworu literackiego. Jest nim niemal zawsze – zarówno kiedy twórca stawia sobie za podstawowy cel opis świata i jego zjawisk (realizm, naturalizm), jak i wtedy, gdy stanowi tylko tło utworu. Dzieła pisarzy to przecież teksty kultury – oprócz treści artystycznych zawierają też świadectwo swoich czasów – poglądów, mód, procesów historycznych, zmian cywilizacyjnych itp. Teksty literackie są więc niezwykle często zapisem rzeczywistości – pozostaje tylko uchwycenie
NATURALIZM – bardzo ważny kierunek literacki ukształtowany we Francji, w II połowie XIX wieku, wywodzący się z twórczości Gustawa Flauberta i filozofii pozytywistycznej Hipolita Taine’a („Sztuka to produkt rasy, środowiska i historii”), wpływ na niego miał też rozwój nauk biologicznych (teorii Darwina), lecz jego głównym twórcą i teoretykiem, tzw. „ojcem naturalizmu” był Emil Zola. Założenia naturalizmu: literatura musi być obiektywna; ma przedstawiać typowe zjawiska, które rozgrywają się w określonym czasie, i bohaterów reprezentatywnych
Sprawdź swoja wiedzę z modernizmu i Młodej Polski. 1. Nowy prąd w literaturze i sztuce rozpoczynający się pod koniec XIX wieku nazywano Młodą Polską, jakie znasz inne nazwy tej epoki? Wymień przynajmniej pięć. a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. Romantyzm i Młoda Polska to epoki, które łączy wiele podobieństw. Jakie to podobieństwa? a) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. b) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. c) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. d) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. e) …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. Jakie trzy główne nurty filozoficzne
Romantyzm Miłość opiewały najwybitniejsze dzieła romantyków. Ale nie przedstawiano tego uczucia jako szczęścia dającego radość. Uważano natomiast, że jest ono przyczyną cierpień człowieka, determinuje jego działania, a nawet doprowadza do obłędu i samobójstwa. A to dlatego, iż – z galanterią – przypisywano przedstawicielkom płci pięknej same zalety, utożsamiano z aniołami, co okazało się pułapką. Romantycy ponadto głosili przekonanie, iż Bóg stworzył dwie pokrewne sobie dusze, a wszystkie bóle i smutki wywodzą się z procesu poszukiwania partnera oraz z niepewności,
Dziewiętnasty wiek to trzy różne epoki: na początku trwa jeszcze spór klasyków z romantykami, romantyczne poglądy odrzucą później pozytywiści, a twórcy Młodej Polski przypomną – i przetworzą – idee romantyczne. Zmieniają się także poglądy na temat pisarza i literatury, czy szerzej: artysty i sztuki. Najkrócej można przedstawić te przemiany tak: Romantyzm – kult artysty i sztuki. Poeta wieszczem stojącym ponad społeczeństwem, prorokiem przekazującym wiedzę niedostępną zwykłym ludziom. Poezja traktowana jako wielka siła mogąca zmienić rzeczywistość. Fascynacja
Odwołując się do Chłopów Reymonta i utworów Żeromskiego, wyjaśnij pojęcie naturalizmu. Naturalizm to prąd literacki, który pojawił się w drugiej połowie XIX w. Jego prekursorem był francuski pisarz Emil Zola, który główne założenia kierunku przedstawił w teoretycznym szkicu Powieść eksperymentalna. Przypomnijmy najważniejsze: pisarz powinien być chłodnym, beznamiętnym obserwatorem życia i tropicielem prawdy (jak naukowiec). Przy opisywaniu rzeczywistości ma rezygnować z fikcji i wykazywać drobiazgową, niemal fotograficzną precyzję w ukazywaniu szczegółów. Nie może przemilczać ciemnych, brutalnych stron
Mówiąc o francuskiej poezji końca XIX w., używa się najczęściej słowa symbolizm. Nazwa ta pochodzi od pojęcia symbolu, bo też stosowanie symbolu jest podstawową cechą ówczesnej twórczości poetyckiej. Tyle że szkolna definicja symbolizmu jako „nurtu poetyckiego, dla którego przedstawicieli podstawowy środek artystycznej ekspresji to symbol” – jest zbyt uproszczona. Dla symbolistów bowiem symbol to nie wszystko. Przede wszystkim chodzi o zupełnie nowy typ wyobraźni poetyckiej, a także nowy zakres zadań
Głównym celem modernistów było szukanie lub tworzenie tego, co nowe. Wykształciło się wówczas wiele prądów artystycznych, z których każdy posługiwał się innym zestawem środków twórczego wyrazu. Dotąd było inaczej: na ogół w danej epoce występował jeden dominujący prąd literacki, rzadziej zdarzało się, że współistniały dwa, trzy. W modernizmie było ich wiele! Przyczyną tego rozmnożenia się kierunków artystycznych było powszechne uznanie indywidualnego prawa artysty do poszukiwania własnej drogi rozwoju sztuki. Kiedy
Chłopi Władysława Reymonta Gatunek W zakresie gatunku Chłopi są dziełem wielowarstwowym: Powieścią realistyczną są w tej warstwie, która dotyczy obyczajowości, hierarchii społecznej na wsi, stosunku dwór – wieś, sytuacji ekonomicznej chłopów, a nawet w obserwacji ludzkiej psychiki. Są to często partie opisowe – zestawy realistycznych, zgodnych z rzeczywistością obrazów wsi. Są epopeją. Istnieją w powieści elementy, które stwarzają naturalistyczny wymiar dzieła. Jest to: podporządkowanie życia ludzi rytmowi przyrody; eksponowanie roli,
Realizm – to pojęcie ogólne. Funkcjonuje jako nazwa epoki literackiej (II połowa XIX w. – inaczej pozytywizm). Termin stosuje się także do określenia metody twórczej w malarstwie, literaturze, słowem w sztuce europejskiej. Można zatem mianem realizmu określić sposób tworzenia w literaturze i sztuce, który realnie, wiernie odzwierciedla życie codzienne człowieka w jego środowisku. Realizm jest metodą „fotograficzną” – niczego nie odkształca i nie pomija szczegółów. Uwaga! Tendencja ta zapanowała między prądem romantyzmu a naturalizmem końca wieku. Narodziny
Znajdujemy się w kręgu problematyki powstania styczniowego – lecz także w kręgu tematów nierówności społecznej, symbolizmu i naturalizmu. Treść opowiadania jest krótka: powstaniec Winrych wiezie broń dla oddziału partyzantki. Napotyka oddział Moskali – scena kończy się opisem strasznej śmierci powstańca. Lecz Winrych – Moskale to nie jest jedyna relacja osób w utworze. Gdy powstaniec jest już zabity, a koń raniony, nadchodzi okoliczny ubogi chłop. I tu dopiero jesteśmy świadkami narodowej tragedii: chłop Polak ściąga z powstańca Polaka
Naturalizm jest tendencją końca wieku XIX, za jego literackiego ojca uważa się Emila Zolę. Był to nurt, który ukazywał ciemną stronę życia ludzkiego – nędzę, głód warstw niższych, chorobę, śmierć, a także fałsz, obłudę życia i charakterystykę tzw. marginesu społecznego wielkich miast – prostytucję, złodziejstwo, środowiska przestępcze. Powieść naturalistyczna przedstawia losy ludzkie jak materiał badań, na wzór nauk biologicznych, eksponuje biologizm człowieka, bierze pod uwagę kwestię dziedziczności. Tak czynił Zola w znanych powieściach
Naturalizm – to prąd przede wszystkim prozatorski – obecny jednak także w innych dziedzinach sztuki. Jego podstawą była koncepcja francuskiego filozofa i teoretyka kultury Hipolita Taine’a. Dokonał on swoistego przełożenia biologicznej teorii doboru naturalnego – wówczas jeszcze znajdującej się na marginesie życia naukowego – na ludzkie zachowania – czyniąc zeń podstawową motywację ludzkich działań. I tak niemal wszystkie przejawy ludzkiej aktywności dają się, zdaniem Taine’a, sprowadzić do walki o byt. Walczą o niego jednostki, grupy
Naturalizm Kiedy? W drugiej połowie XIX wieku Gdzie? We Francji, szybko obiega Europę. Kto? We Francji: Zola, Maupassant, w Polsce: Reymont, Zapolska, Żeromski O powieści naturalistycznej… Cel – poszukiwanie praw rządzących człowiekiem i społeczeństwem. Pisarz – badacz, eksperymentator, uczony. Pracownia pisarza – laboratorium badań. Bohaterowie – materiał badań i analiz. Efekt – obnażanie fałszu i zła, obrazowanie czarnych stron rzeczywistości, koncepcje człowieka jako istoty biologicznej. Najistotniejsze założenia: pisarz naśladuje badawczą pracę naukowca; powieść jest
Ludzie bezdomni są powieścią modernistyczną i gatunkowo różnią się ogromnie od modelu powieści dziewiętnastowiecznej w wydaniu Elizy Orzeszkowej, Henryka Sienkiewicza, a nawet Bolesława Prusa. Oto cechy nowej powieści: Brak tu zwartej, rygorystycznej kompozycji – akcja nie składa się z wydarzeń związanych zasadą: przyczyna–skutek. Czytając dzieje Judyma, obserwujemy sceny utrwalające dany moment z życia, a łączy je biografia bohatera. Oto: Judym w Paryżu, Judym w Warszawie, Judym w Cisach, Judym w Zagłębiu. Jest to luźna kompozycja fabuły – można powiedzieć budowa
Noce i dnie Marii Dąbrowskiej Tematem Nocy i dnie są dzieje rodziny Niechciców na przełomie wieku XIX i XX. Bogumił brał udział w powstaniu styczniowym – a finał powieści to wybuch I wojny światowej. Akcja trwa 30 lat – od roku 1884 do 1914. Niechcicowie są typową polską rodziną II połowy XIX w. – szlachecką, ale pozbawioną majątku (ziemie Niechcica skonfiskowano po powstaniu, a Ostrzeńscy swój majątek przehulali). Bogumił i Barbara muszą zatem utrzymywać się z własnej pracy –
W Chłopach mamy do czynienia z syntezą wszystkich charakterystycznych dla Młodej Polski prądów artystycznych. Kreując przedstawiany w tej powieści świat, Reymont posługiwał się środkami typowymi dla: realizmu, impresjonizmu, symbolizmu naturalizmu. Prekursorami naturalizmu w Europie byli Flaubert i Zola. Jego główne cechy to: „naukowość” metod twórczych (np. powieść to eksperyment!), obiektywny, pozbawiony odautorskiego komentarza opis, eksponowanie biologicznej strony ludzkiego życia podkreślanie jego związku z resztą przyrody (np. silna więź ludzi z ziemią). Naturalizm Chłopów Reymonta W jakich
Ramy czasowe epoki Rok 1850 – termin „realizm” staje się hasłem młodych pisarzy francuskich (to także data śmierci Balzaka!). Rok 1880 – data śmierci Flauberta, około tego roku debiutują symboliści i pojawiają się powieści Zoli. Z datami granicznymi epok literackich jest ten kłopot, że trudno podać konkretną datę i być pewnym, że skończył się na przykład romantyzm, a nastał pozytywizm. Jeśli chodzi o pozytywizm – w Polsce łatwiej ustalić te
Proza Stefana Żeromskiego Opowiadania Doktor Piotr, Siłaczka, Zmierzch, Rozdzióbią nas kruki, wrony… Syzyfowe prace – o dojrzewaniu Marcinka Borowicza do patriotyzmu. Ludzie bezdomni – o dziejach doktora Judyma. Popioły – panoramiczna powieść historyczna o epoce Napoleona. Dzieje grzechu – śmiała, jak na owe czasy, opowieść o Ewie Pobratyńskiej. Róża, Sułkowski – dramaty. Uroda życia – powieść o miłości i patriotyzmie Piotra Rozłuckiego. Wiatr od morza – napisana już po odzyskaniu niepodległości historia walki o Pomorze. Wierna
Oczywiście Noce i dnie kontynuują wiele tradycyjnych wątków. Motyw polskiego dworu – po Soplicowie, Korczynie, Krzemieńcu, Nawłoci tu obserwujemy Serbinów, który rozkwita dzięki Bogumiłowi. Sytuacja jest ciekawa, bo Serbinów nie jest własnością Bogumiła, a mimo to stanowi jego dom, niesie ze sobą wszystkie wartości i piękno, jakiego upatrywały pokolenia twórców w tradycji polskiego ziemiaństwa. Motyw pracy przejmuje od pozytywistów, bohaterów z Nad Niemnem – Bogumił Niechcic. Piękno przyrody polskiej, umiłowanie rodzimego krajobrazu kontynuuje Dąbrowska za Panem
